تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست

انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست

  • انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر

    بیش از ۶٠ نوع ماده شیمیایی در صنایع مختلف استفاده میشوند که نقش آنها در سیستم حیاتی گیاهان و سایر موجودات زنده، ناشناخته است. فلزاتی چون سرب، کادمیوم و آرسنیک و امثال آنها که در بهبود زندگی روزمره مؤثرند، مشکلات زیادی را در طبیعت و روال زندگی انسان به وجود می آورند. در این مقاله از دی مگ به معرفی انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست و کشاورزی میپردازیم.

    انواع فلزات سنگین در کمپوست

    به نظر می رسد گفتن خلاصه ای از خطرهای بالقوه این عناصر با توجه به حد مجاز مصرف آنها ضروری باشد. بنابراین مختصری از ویژگی های چند عنصر مهم از این مواد به شرح زیر بیان میشود:

    سرب (Pb)

    این فلز در صنایع خودروسازی باتری سازی و بیشتر کردن کارآیی سوخت به صورت افزودن ترکیبات آن به بنزین مورد استفاده قرار میگیرد. وضعیت سرب در خاکهای کشاورزی به خوبی مشخص است. اما بخش عمده سربی که به خاک افزوده میشود، پس از ترکیب با فسفاتها و کربناتها از حلالیت آن کاسته خواهد شد.

    انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست

    انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست

    حد مجاز سرب در خوراک انسان نباید از ۶٠٠ میکروگرم در روز بیشتر شود. انسان از راه تنفس روزانه ۱۰ تا ۱۰۰ میکروگرم و از راه تغذیه در حدود ۳۰۰ میکروگرم سرب جذب می کند. مقدار سرب در خاک بین دو تا دویست قسمت در میلیون (ppm) متغیر است. این مقدار در اطراف جاده ها و راه های اصلی بسیار بیشتر است. حد معمول سرب در خاک حدود ۲۰ قسمت در میلیون و در کمپوست با فاضلابهای مصرفی برای آبیاری کشاورزی در حدود ۴٠٠ قسمت در میلیون است.

    جیوه (g)

    جیوه به طور معمول در دستگاه های اندازه گیری و اغلب در کشاورزی برای تهیه مواد ضدعفونی کننده بذر و قارچ کشها مصرف می شود. ترکیبات جیوه جذب ذرات خاک می شود و به صورت فسفات، کربنات و سولفور جیوه ته نشین خواهد شد. جیوه به راحتی از راه ریشه جذب خاک میشود و ترکیبات معدنی آن توسط موجودات زنده خاک به متیل جیوه تبدیل شده که به مراتب سمی تر است.

    سازمان جهانی بهداشت حداکثر مجاز جیوه در گیاهان مورد مصرف انسان را ۰/۰۵ قسمت در میلیون تعیین کرده است. مقدار جیوه در خاک حدود ۰/۳ تا ۰/۰۳ قسمت در میلیون و مقدار معمول آن در حدود ۰/۰۳ است. مقدار مجاز این فلز در کمپوست و فاضلابهای مصرفی در کشاورزی حدود پنج قسمت در میلیون و حداکثر مقدار مصرفی آن در سال ۴٠٠ گرم در هکتار تعیین شده است.

    کبالت (Co)

    کبالت در تولید رنگها، جوهرها و روکش ها در صنعت به کار گرفته میشود. به طور معمول در خاک، در سطح خاکهای رسی جذب خواهد شد. نیاز گیاه به این عنصر در غلظتهای کمتر از ۰٫۱ قسمت در میلیون (ppm) و در غلظتهای بیشتر سبب کمبود آهن می شود. غلظت کبالت در کمپوست تهیه شده از زباله های شهری ناچیز است.

    انواع فلزات سنگین در کمپوست

    انواع فلزات سنگین در کمپوست

    انواع فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه این عناصر بر محیط زیست

    کروم (Cr)

    به صورت کرومات برای جلوگیری از خوردگی فلزات و به عنوان روکش آنها آبکاری بکار میرود. کروم برای سلامتی انسان و دام اهمیت دارد و وجود آن سبب کاهش غلظت گلوکز خون به مقدار متعادل میشود ولی جذب بیش از حد آن مضر است.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    این فلز اغلب به صورت ۶ ظرفیتی جذب گیاه میشود. ولی با توجه به تغییرات pH و پتانسیل اکسیداسیون و احیای موجود در خاکهای کشاورزی به شکل سه ظرفیتی تبدیل و غیرقابل جذب می شود. بنابراین مسئله ای از نظر آلودگی خاک با این عنصر وجود ندارد.

    مس (Cu)

    در صنعت، مس مصرف بیشتری دارد و در کشاورزی به صورت سولفات مس در قارچ کش ها به کار می رود. وجود بیش از حد آن در خاک سبب کمبود آهن شده، برای میکروارگانیزمها سمی است و فرایند تجزیه را تحت الشعاع قرار میدهد.

    روی (Zn)

    در پوشش فلزات صنایع جوهر سازی، رنگ سازی و ساخت کفپوشها مصرف می شود. روی، در مقادیر بیش از ۴٠٠ قسمت در میلیون مسموم کننده است و در غلظت بیش از ۱۰۰۰ قسمت در میلیون در خوراک دامها نیز ایجاد مسمومیت میکند.

    فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه

    فلزات سنگین در کمپوست و خطرهای بالقوه

    نیکل (Ni)

    در صنایع فولاد رنگ سازی و ساخت لوازم آرایشی مصرف میشود. این فلز به آسانی جذب و سبب ایجاد مسمومیتهای شدید میشود. مقدار آن در گیاهان نباید بیشتر از یک پی پی ام شود.

    کادمیوم (Cd)

    در صنایع پلاستیک سازی، کاغذسازی و ذوب فلزات، عکاسی و رنگ سازی مصرف میشود و در دود کارخانه های ذوب فلزات همراه اکسید روی (Zno) یافت خواهد شد.

    منبع: کتاب ورمی کمپوست (طراحی، ساخت و اجرا) محمد علی عبدلی و محمدرضا روشنی، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۶

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *