علایم بیماری نماتد سیست طلایی سیب زمینی و مدیریت تلفیقی آفت

نماتد عامل:
Globodera rostochiensis (Wollenw.) Mulvey & Stone

تاریخچه و انتشار نماتد سیست طلایی سیب زمینی (Potato Golden Cyst Nematode)

نماتد سیستی سیب زمینی به عنوان یکی از مخربترین عوامل خسارت زای سیب زمینی در دنیا محسوب میگردد. نماتد سیست طلایی و یا نماند سیب زمینی ابتدا در اروپا برای سالیان متمادی یک آفت جدی بوده و سپس در آمریکا مطرح شده است. با توجه به اینکه این نماتد از خاکهای زراعی ایران جدا شده است بنابراین میتواند به محصول سیب زمینی خسارت جدی وارد کند. این نماتد از نماتدهای قرنطینهای ایران بود و در سال ۱۳۸۷ از همدان گزارش گردید.

زیست شناسی و چرخه بیماری نماتد سیست طلایی سیب زمینی

در بیشتر گونه ها همه تخمها در داخل سیست (Cyst) بالغ باقی میمانند. اگرچه در تعداد کمی از تخمها در ماده ژلاتینی نگهداری میشوند. تخمها اغلب بر اثر عکس العمل مواد خارج شده از ریشه خارج میشوند. اگرچه سایر عوامل نیز مؤثرند. لارو سن ۲ بعد از خروج از تخم در ریشه گسترش یافته و در اثر تغذیه مجموعه ای از سلولهای جوان با هسته های فراوان به نام هم یافته بوجود می آید.

نماتد سیست طلایی سیب زمینی

گال در ریشه بوجود نمی آید. لارو متورم سن ۲ دارای سه مرحله پوست اندازی بوده و ماده های بالغ که به سرعت بزرگ شده و در ناحیه عقبی بدن توسعه یافته اپیدرم ریشه را پاره نموده و در سطح ریشه ظاهر میشوند و نرها معمولاً تغذیه نمیکنند. نرها کرمی شکل بعد از مرحله لاروی سن ۴ از ریشه ها خارج شده و وارد خاک میشوند. ماده ها چند صد تخم تولید نموده و بعد میمیرند و لایه کوتیکولی خرمایی رنگ دیواره بدن نماتد ماده تکامل یافته و به صورت سیست در می آید.

علایم خسارت نماتد سیست طلایی سیب زمینی

علایم گیاهان آسیب دیده به صورت توقف رشد، باریک و ضعیف شدن ساقه ها زرد و نکروز شدن برگچه ها مشاهده میشود. بوته ها ممکن است در اوقات گرم روز پژمرده و در شب تا اندازه ای به حالت اولیه بر گردند. برگهای بوته های آلوده چرمی زبر و دچار پیری زودرس و مرگ میشوند. گیاهان در زمین های شدیداً آلوده هرگز سبز نشده و یا بزودی پس از خروج از خاک از پای در می آیند.

رشد ریشه ها کاهش یافته و ریشه های معمولاً کوچک، افشان و منشعب شده و غده ها از لحاظ اندازه و تعداد کاهش می یابند. کاهش محصول تحت تأثیر خاک، رطوبت و میزان آلودگی قرار میگیرد و در آب و هوای خشک و خاک سبک آلودگی شدید میشود. در سطح ریشه های سیب زمینی سیست های قهوه ای طلایی یا قهوه ای تیره که حاوی تعدادی تخم است دیده شده که این تخمها به لارو تبدیل شده و به گیاهان میزبان حمله می کنند.

نماتد بیمارگر

این نماتد به نام Globodera rostochiensis (Wollenw.) Mulvey & Stone خوانده می شود که به صورت سیست کوچک و کروی حاوی تخم توسط خاکهای آلوده ظروف حمل و نقل و وسایل و تجهیزات مختلف دیگر منتقل میشود گونه دیگری به نام G. pallida وجود دارد که فعلاً برای ایران قرنطینه است. نماتدهای ماده جوان این گونه در ابتدای تشکیل سفیدرنگ بوده و پس از تکامل تبدیل به سیست های قهوه ای رنگ میشوند. سیست ها گرد و بدون برجستگی در انتهای بدن هستند.