تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
تنوع زیستی کشاورزی

تنوع زیستی کشاورزی

  • آشنایی با تنوع زیستی کشاورزی

    باغکشت مانند یکی از کهن ترین شکل های سامانه های مدیریتی کاربری سرزمین، غنی ترین تنوع زیستی در گونه ها را در واحد سطح به نمایش می گذارد. در این سامانه ها ارقام و نژادهای بومی گوناگون و گونه های نادر و در معرض خطر حضور دارد. یک باغکشت به سامانه سنتی کاربری سرزمین در پیرامون خانه ها اشاره دارد. گونه های مختلفی از گیاهان در باغکشت ها پرورش می یابند و فراورده های آن در مرحله نخست برای مصرف خانوار است. در واقع پلی میان مؤلفه های زیستی و اجتماعی است و گونه های کشاورزی و اکوسیستم های طبیعی را به هم پیوند می دهد و از تنوع زیستی گونه ای و ژنتیکی نگهداری می کند.

    آشنایی با تنوع زیستی

    آشنایی با تنوع زیستی

    • تنوع گیاهی در باغکشت ها با دامنه گسترده ای از گیاهان عمدتاً چندمنظوره در لایه های پوشش گیاهی مختلف مشخص می شود.
    •  اجازهٔ به کارگیری عوامل محیطی مانند آب، عناصر مغذی و نور خورشید را فراهم می کند.
    • به طور متداول برای تأمین بسیاری از نیازهای بشری مانند غذا دارو، هیزم ساختمان، الیاف علوفه دامی و نیز سایه استفاده می شود.
    • همچنین استفاده های تزئینی، مذهبی و تشریفاتی دارد.

    مدیریت گیاهی در باغکشت ها

    علاوه بر اینکه باغکشت ها مکان های با اهمیتی برای حفاظت درون جا هستند. کنوانسیون تنوع زیستی، مورد کاوش قراردادن چنین مناطقی می تواند هنگامی که پایداری سامانه ارزشیابی می شود به شناخت و حفاظت از تنوع زیستی کشاورزی Agricultural biodiversity کمک کند. به منظور درک ساختار و کارکردهای باغکشت ها، بررسی و تحلیل جنبه های اجتماعی-اقتصادی و نیز جنبه های زیست فیزیکی این سامانه ها ضروری است. در برگیرنده گیاهان کشت شده به وسیلهٔ کشاورزان و در بردارنده گروهی از گیاهان هست که به طور طبیعی و خودرو در باغکشت ها پرورش می یابند و از سوی کشاورزان پذیرفته می شوند و گاهی از آنها بهره گیری می شود.

    مدیریت گیاهی در باغکشت ها

    مدیریت گیاهی در باغکشت ها

    ارزیابی تنوع زیستی و گیاهی در کشاورزی

    باغ های سنتی همچنین بسیاری از ویژگی های بنیادین کشاورزی سنتی را در مقیاس کوچک دارد. تنوع گیاهی در باغکشت ها به غنای تنوع زیستی کمک می کند. این سامانه ها به نهاده هایی مانند کودهای شیمیایی، ماشین هایی با نیروی سوخت یا آفت کش ها وابسته نیست. این سیستم ها در ترکیب با روش های کاشت حاصلخیزی را حفظ کرده یا افزایش می دهد و در عین حال می تواند از لحاظ اجتماعی و زیست محیطی سامانه های غذایی پایداری بر اساس استفاده از دانش و منابع محلی برای امرار معاش باشد.

    • باغکشت ها مکانی امیدبخش برای حفاظت درون مزرعه ای منابع ژنتیکی گیاهی اند
    • می توانند به منزله پناهگاه هایی برای گیاهان و ارقام گیاهی کشاورزی که زمانی در اکوسیستم های کشاورزی رایجتر بودند به کار روند.
    • مکان هایی برای معرفی واریته های تازه ای هستن که میان فرهنگ ها و اجتماعات مبادله می شوند.
    • تنوع زیستی گونه ای و برهمکنش های پیچیده در باغکشت ها، آنها را به سامانه هایی مهم برای مطالعه روند تکامل تبدیل کرده است.

    ذخایر ژنتیکی در کشاورزی

    تنوع ژنتیکی از ارزش بالایی برای کشاورزان برخوردار است و به وسیلهٔ کشاورزان سنتی حفظ شده است و در حاشیه های اطراف خانه انجام می شود. مواد ژنتیکی و دانش بومی و کشاورزی از طریق شبکه های بذر در جامعه مبادله می شود. حفاظت بذرها و مواد گیاهی در باغکشت و مبادلهٔ آنها با همسایگان، دوستان و خویشاوندان، باغکشت ها در نگهداری حجم قابل ملاحظه ای از تنوع زیستی کشاورزی نقش دارند و راهی برای انتقال سرمایه های فرهنگی از نسلی به نسل دیگر هستند. اندازهٔ کوچک و سطح محدود باغکشت ها با یکدیگر یک سامانه تولید غنی و پویا از تنوع زیستی است که باید مانند واحدی پویا از حفاظت درون جای تنوع زیستی بررسی شوند. فرناندز و نایر بیان می کنند که توزیع گونه ها در فضای باغکشت به وسیله عامل های محیطی و عادت های غذایی و نیز مسائل اجتماعی اقتصادی و تقاضاهای بازار تعیین می شود.

    • تنوع زیستی گیاهان در باغکشت ها به وسیله عامل هایی شناخته می شود.
    • به شرایط اکولوژیکی، اقتصادی، نیازها، سلیقه ها، دانش قوم شناختی، فرهنگ و تجارب مالک نسبت داده می شود.
    • باغکشت ها نشان می دهند، گیاهان و ارقام محلی چگونه سازگار شده اند.
    • از امنیت غذایی پشتیبانی می کنند و کارکردی با اهمیت اقتصادی، غذایی، فرهنگی و اگرواکولوژیکی فراهم می کنند.
    • کشاورزان فقیر، تنوع زیستی کشاورزی را در سامانه های تولید باغکشت لحاظ می کنند.
    • پشتیبان مهمی برای مدیریت شرایط طبیعی و اجتماعی-اقتصادی است.
    • بررسی و توجه به چنین منابعی باید مسئله ای حیاتی در سیاست گذاری ها باشد.

    نقش باغکشت ها در تنوع زیستی و امنیت غذایی

    در ماهیت باغکشت ها روابط نزدیکی میان مؤلفه های انسانی و اگرواکولوژیکی وجود دارد. برای فهم کارکرد باغکشت ها و سودهایی که به مصرف کنندگان می رسانند، تلفیق و آنالیز جنبه های اجتماعی، اقتصادی و زیست-فیزیکی این سامانه ها ضروری است. ساختار پیچیده باغکشت ها به وسیله برهمکنش میان عامل های مختلف صورت می گیرد و بسته به اگرواکولوژی، نیروهای بازاری، جغرافیا فرهنگ و سنت ویژه هر منطقه ترکیب و ساختار باغکشت ها می تواند به طور محسوسی تغییر یابد.

    نقش باغکشت ها در تنوع زیستی

    نقش باغکشت ها در تنوع زیستی

    بلایای طبیعی نیز می تواند اثرهای مخربی بر جوامع داشته و موجب غیر فعال شدن روش های تولید مواد غذایی شود. باغکشت ها یک گزینه برای تولید غذا و تأمین امنیت غذایی در مقابله با بلایای طبیعی، جنگ و دیگر شرایط پس از بحران هستند. مارش در سال ۱۹۸۸ گفت باغکشت موز قرمز Ensete ventricosum و قهوه یک روش کشاورزی تلفیقی است که محصولاتی را برای امرار معاش خانواده های اتیوپی، به ویژه در طول قحطی و گرسنگی فراهم می کند و منبع اصلی اشتغال برای این خانواده ها است.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    مثال امنیت غذایی در باغکشت ها

    تاجیکستان در سال ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی جدا و مستقل شد اما پس از استقلال به جنگ داخلی گرفتار شد. در دوران پس از فروپاشی شوروی، خانواده های تاجیکی در زمان مواجهه با جنگ داخلی، سقوط کشاورزی و خشکسالی به شدت به مواد غذایی حاصل از باغ های خود نیاز داشتند. باغکشت ها به میزان قابل توجهی به منزله مکمل امنیت غذایی خانوار و امرار معاش آنها به شمار می رود. در سال های اخیر بسیاری از کشورهایی که به سوی پایداری حرکت می کنند و کشورهایی که دوره پس از بلاهای طبیعی را می گذرانند اتخاذ سیاست های باغبانی خانگی را مانند پشتیبانی برای کاهش شیوع و شدت گرسنگی و سوءتغذیه به کار می برند و این امر در تنوع زیستی کشاورزی نقش دارد.

    امنیت غذایی در باغکشت ها

    امنیت غذایی در باغکشت ها

    در بسیاری از کشورها باغکشت ها راه حلی برای انجام فعالیت های روزمره و منظم در میان خانواده ها به ویژه برای زنان مفید است. علاوه بر این باغکشت ها هنگامی که به درستی مدیریت شوند از چهار راه با مشکل غذا و تغذیه مقابله می کنند.

    1.  افزایش دسترسی به موادغذایی، خانگی
    2. امکان دسترسی بیشتر فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی
    3. فراهم کردن مجموعه ای از مواد مغذی
    4. حفاظت و حمایت خانواده در برابر کمبود مواد غذایی

    منبع: کتاب باغکشت ها و تنوع زیستی در کشاورزی، ۱۳۹۴

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *