شرایط آب و هوایی مناسب کشت مرکبات
درختان مرکبات با مناطق نیمه گرمسیری سازگاری پیدا کرده اند. البته بعضی از گونه ها مانند لایم ها در مناطق گرمسیری نیز رشد خوبی دارند. مناطق نیمه گرمسیری از لحاظ جغرافیایی بین مدار ۲۳/۵ تا ۴۰ درجه شمالی و جنوبی قرار گرفته اند. در این مناطق میانگین دما در سردترین ماه سال به کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نمیرسد. گرچه وقوع یخبندانهای ملایم و زودگذر در این مناطق امری طبیعی است. در ادامه با ما همراه باشید تا با شرایط آب و هوایی مناسب کشت مرکبات آشنا شوید.
شرایط آب و هوایی مناسب کشت مرکبات
شاید بهترین معیار برای تخمین منطقه مناسب برای کشت مرکبات واحد گرمایی (۱۵) یا تجمع حرارتی میانگین دما در فصل رشد منهای حداقل دمای موردنیاز جهت رشد درخت باشد. تجمع حرارتی ۴۰۰۰-۲۰۰۰ درجه روز برای پرورش اکثر ارقام مرکبات کافی است. حداقل دمای موردنیاز برای اکثر درختان میوه ۱۰ درجه سانتیگراد در نظر گرفته میشود. ولی درمورد مرکبات این عدد ۱۲/۵درجه سانتیگراد است، زیرا در دمای کمتر از ۱۲/۵ درجه سانتیگراد، رشد مرکبات کاملاً محدود میشود. به عنوان مثال اگر متوسط دمای یک ماهه ۵/ ۱۸ درجه سانتیگراد بوده باشد، تجمع حرارتی بدین گونه محاسبه میشود:
۱۲/۵ – ۱۸/۵ =۶
۳۰ × ۶ =۱۸۰H.U
و این بدین معناست که در طول این یک ماه ۱۸۰ درجه روز تجمع حرارتی وجود داشته است. باید به این نکته مهم توجه داشت که مهمترین عامل محدود کننده در کشت مرکبات دما و بعد از آن رطوبت است که در درجه دوم اهمیت قرار میگیرد.
شرایط نامناسب برای کشت مرکبات
مهمترین شرایط نامناسب برای کشت و تولید مرکبات از این قرارند:
۱- سرمازدگی
به طورکلی میتوان گفت در مناطقی که دما در طول سال به زیر صفر درجه میرسد، برای پرورش مرکبات پرخطر محسوب میشود. در شمال ایران هرچند سال یکبار سرمای شدیدی رخ میدهد. به همین دلیل ارقام و پایه های مقاوم تر توصیه میشود. پایه نارنج سه برگ تا ۲۰- درجه سانتیگراد را تحمل میکند و همچنین نارنگی ساتسوما تا دمای ۸- درجه سانتیگراد مقاومت دارد.
۲- دمای بالا و آفتاب سوختگی
دمای بالاتر از ۳۵ درجه سانتیگراد برای مرکبات میتواند مضر باشد. پرتقال واشنگتن ناول یک رقم زودرس است ولی گریپ فروت خیلی دیررس است. گریپ فروت مقاومترین گونه مرکبات به گرما محسوب میشود. آفتاب سوختگی در مرکبات در موارد خاصی به وجود می آید. این پدیده در درختانی که به شدت هرس میشوند و یا درصورت ریزش ناگهانی برگهای گیاه و همچنین درصورت ناکافی بودن رطوبت در هوای گرم رخ میدهد.
علائم آفتاب زدگی روی برگها به شکل لکه های متمایل به قرمز در سطح زیرین پھنک دیده میشود این لکه ها حالت برجسته دارند و با دست حس میشوند. علامت دیگر لوله شدن برگهاست. در میوه نیز ناحیه ای که در مقابل نور بوده است قهوه ای سخت و خشک میشود.
۳- خسارت ناشی از باد
باد اثرات نامساعد مختلفی را در میوه دهی و رشد مرکبات دارد که میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- درختان در جهت بادهای غالب میخوابند و شاخه ها میشکنند.
- امکان خسارت فیزیکی به محصول و یا ریزش قبل از بلوغ میوه وجود دارد.
- دمای باغ و گیاه کاهش می یابد. به خصوص اگر باد سرد باشد.
- بادهای شدید گرده افشانی را مختل میکند که این مسئله به دو علت است: اول این که حرکت حشرات در روزهای بادی به شدت کاهش می یابد. باد با سرعت ۳ کیلومتر بر ساعت برای فعالیت زنبور مناسب است و تا ۳۵ کیلومتر فعالیت زنبور کم میشود و بعد از آن متوقف میگردد. علت دوم اینکه باد سرد رشد لوله گرده را کاهش داده و در نهایت تشکیل میوه کم میشود.
- باد محلول پاشی و سمپاشی را دچار اختلال می کند.
- در مناطق گرم وزش باد سبب ریزش گل و میوه و همچنین تبخیر و آفتاب سوختگی میشود.
- خسارت ناشی از باد روی میوه های جوان در اثر برخورد با شاخه ها و تیغها به وجود می آید که به خصوص در هفته اول بعد از ریزش گلبرگها این صدمه شدیدتر است. این صدمات باعث میشود بافت زنده اضافی تولید شود و در نتیجه آن برآمدگی یا مناطق نامنظم به رنگ خاکستری یا مسی قهوه ای روی سطح میوه ایجاد میشود.
منبع: کتاب اصول کاربردی پرورش مرکبات، کامران قاسمی، جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۹۲
بیشتر بدانید:
دیدگاهتان را بنویسید