تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
عوامل موثر و شرایط فیزیولوژیکی در بذر

عوامل موثر و شرایط فیزیولوژیکی در بذر

  • عوامل موثر و شرایط فیزیولوژیکی در بذر

    بخشی از این تغییرات در اندازه بذر به شرایط و موقعیت گیاهان مادر در مزرعه بستگی دارد و بخشی دیگر به موقعیت بذرها روی یک گیاه مادر وابسته است. مطالعه اثر موقعیت بذر روی هویج نشان داده است که بذرهای تولیدی از چترهای اولیه سنگین تر و از قابلیت جوانه زنی بیشتری در مقایسه با بذرهای حاصل از چترهای بعدی برخوردار هستند. عوامل موثر و شرایط فیزیولوژیکی در بذر را در این مطلب مطالعه می کنیم.

    • مشاهدات روی شلغم، کرفس و نخود فرنگی نمایانگر اثر موقعیت بذر روی کیفیت آن است.
    • موقعیت بذر روی گیاه مادری ممکن است اندازه و ترکیبات بذر را تحت تأثیر قرار دهد.
    • در قسمت های فوقانی گیاه وزن دانه کاهش می یابد و این دلالت بر رقابت بین مخزن های رویشی و زایشی و محدودیت دریافت مواد فتوسنتزی است.
    • بذرهای درشت گیاهچه های بزرگی تولید می کنند که از توان رقابتی بالاتری برخوردار هستند.
    شرایط فیزیولوژیکی در بذر

    شرایط فیزیولوژیکی در بذر

    تاثیرات موقعیت بذر

    تحقیقات روی نخود و لوبیا چیتی نشان داد که بذرهای حاصل از موقعیت پایینی گیاهان درشت تر و دارای قدرت بالاتری در مقایسه با بذرهای سایر قسمت ها می باشند. در ذرت نیز بذرهای موقعیت پایین بلال درشت تر و دارای کیفیت بالاتری در مقایسه با بذرهای موقعیت های میانی و بالایی بلال بودند.

    • برتری بذرهای موقعیت پایین بلال به علت تشکیل زود هنگام این بذرها و دوره پر شدن طولانی آنها است.
    • در مقابل بذرهای قسمت بالای بوته سویا نسبت به بذرهای پایینی درشت تر و از کیفیت بالاتری نسبت به بذرهای پایینی برخوردار هستد.
    • موقعیت بذر ارقام ذرت تحت تیمارهای مختلف آبیاری نشان داد که هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذرهای تولیدی تحت تیمارهای آبیاری ۱۳ و ۱۴ بیشتر از سایر سطوح آبیاری بود.

    هدایت الکتریکی در بذرهای گیاه

    افزایش هدایت الکتریکی مواد نشتی از بذرهای تولیدی تحت آبیاری محدود می تواند ناشی از صدمات وارده به غشای سلول باشد. تفاوت در میزان مواد نشتی بذرهای ارقام ذرت از تفاوت در ساختار ژنتیکی آنها ناشی می شود. بالا بودن هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذرهای حاصل از قسمت بالایی بلال ممکن است با نارسی و عدم تکمیل ساختارهای ضروری آنها مرتبط باشد. بذرهای تولیدی در قسمت بالایی بوته لوبیا چیتی و نخود بیشترین هدایت الکتریکی را داشتند در مقابل بذرهای درشت تر و با کیفیت بهتر از موقعیت بالایی بوته های سویا به دست می آید. تفاوت در قدرت بذرهای موقعیت های مختلف گیاه به طور میانگین با زمان تشکیل و رسیدگی آنها مرتبط می باشد.

    هدایت الکتریکی در بذرهای گیاه

    هدایت الکتریکی در بذرهای گیاه

    •  در علف هرز یولاف وحشی بذرهایی که در گلچه های پایینی گل آذین قرار دارند درصد و قدرت جوانه زنی بیشتری نسبت به بذرهای وسطی و بالایی گل آذین دارند.
    • بذرهای بالایی گل آذین دیرتر تشکیل می شوند، دارای وزن کمتری هستند و مواد بازدارنده جوانه زنی بیشتری در آنها موجود است.
    • بذرهای حاصل از نیام های پایینی نخود فرنگی در مقایسه با نیام های در قسمت فوقانی بوته از درصد جوانه زنی بالاتری برخوردار هستند.

    عوامل موثر در شرایط فیزیولوژیکی بذر

    برای بذر بسیاری از گونه ها و گیاهان زراعی تعیین زمان رسیدگی فیزیولوژیکی و یا حداکثر کیفیت بذر و این که آیا مرحله نموی با حداکثر وزن خشک بذر منطبق است مشکل است. بذرها در مرحله پایان پر شدن دانه به حداکثر وزن و کیفیت خود روی گیاه مادر می رسند. این مرحله را رسیدگی فیزیولوژیکی نام نهادند. بعد از این مرحله قدرت بذرها به دلیل شروع فرایندهای فرسودگی کاهش می یابد. این روند در گیاهانی مانند سویا، ذرت، تریتیکاله و ماش تایید گردیده است.

    • بررسی ها روی ارزن مرواریدی، گندم، نخود، لوبیاچیتی و کلزا نشان می دهد که حداکثر قدرت بذرها مدت زمانی بعد از پایان پر شدن دانه حاصل می گردد.
    • بهتر است از اصطلاح رسیدگی وزنی به جای رسیدگی فیزیولوژیکی seed physiology برای توصیف پایان پر شدن دانه استفاده شود.
    • در این مرحله شاید بذرها از نظر فیزیولوژیکی نرسیده باشند.
    • نتایج متفاوت با روش ها و زمان های متفاوت برداشت، تکنیک های گوناگون خشک کردن و گونه های گیاهی مرتبط است.

    عوامل فیزیولوژیکی موثر در وزن بذر

    با ارزیابی تغییرات وزن، درصد و سرعت جوانه زنی بذرهای تولیدی نخود در شرایط متفاوت آبیاری مشخص شد وزن خشک بذر در سطوح مختلف آبیاری با پیشرفت نمو بذر تا رسیدن به حداکثر رسیدگی (وزنی) روند افزایشی دارد و پس از آن روند کاهشی است. کاهش وزن بذرها در برداشت های تأخیری به دلیل ریزش بذرهای درشت است.

    <yoastmark https://mag.dibasabz.com/wp-content/uploads/2023/02/SeedStructure.jpg 900w, https://mag.dibasabz.com/wp-content/uploads/2023/02/SeedStructure-300x225.jpg 300w, https://mag.dibasabz.com/wp-content/uploads/2023/02/SeedStructure-768x576.jpg 768w, https://mag.dibasabz.com/wp-content/uploads/2023/02/SeedStructure-600x450.jpg 600w

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید
    • حداکثر وزن بذر با کاهش توانایی دسترسی به آب کاهش یافت.
    • با توجه به تیمارهای آبیاری حداکثر وزن بذر ۴۵ – ۴۰ روز پس از گلدهی حاصل شد.
    • درصد جوانه زنی نیز در سطوح مختلف آبیاری با افزایش وزن بذر افزایش یافت.
    • حداکثر مقدار این پارامتر کیفی ۷ تا ۱۰ روز پس از پایان پر شدن دانه در رسیدگی وزنی به دست آمد.
    • سپس درصد جوانه زنی شروع به کاهش کرد.

    سرعت و درصد جوانه زنی بذر

    درصد جوانه زنی در مقایسه با درصد بذرهای زنده معیار دقیق تری برای تعیین کیفیت آنها می باشد. چرا که همه بذرهای زنده قادر به تولید جوانه های طبیعی و استقرار در مزرعه نیستند. پایین بودن درصد جوانه های طبیعی در مراحل اولیه برداشت را می توان به نارسی و عدم تکمیل ساختارهای ضروری بذرها نسبت داد. درصد جوانه زنی بذرها در برداشت های تأخیری به دلیل شروع پیری و فرسودگی بذرها روی گیاه مادری افت پیدا می کند.

    • سرعت جوانه زنی در سطوح مختلف آبیاری با افزایش وزن بذر افزایش می یابد.
    • حداکثر مقدار این پارامتر کیفی همانند درصد جوانه زنی ۷ تا ۱۰ روز پس از پایان پر شدن دانه رسیدگی وزنی حاصل شد.
    • حداکثر سرعت جوانه زنی با افزایش محدودیت آب کاهش پیدا کرد.
    • افزایش یا کاهش مدت جوانه زنی در بذرهای حاصل ازبرداشت های اولیه به دلیل نارس بودن آنها است.
    • در شرایط کم آبی ژنوتیپ هایی که دارای سرعت جوانه زنی بالاتری هستند از قابلیت سبز شدن و استقرار بهتری برخوردار هستند.

    عوامل موثر در تاخیر برداشت بذرها

    در صورت تأخیر در برداشت ممکن است خسارت هایی از طریق پرندگان، حشرات، قارچ ها و بیماری ها نیز به بذرها وارد شود. روی سویا گزارش کردند که برداشت دیرهنگام به علت نامناسب بودن آب و هوا موجب کاهش قوه زیست بذرها و افزایش خسارت مکانیکی در طی برداشت می گردد. کاهش قدرت بذرها قبل از برداشت می تواند به دلیل افزایش آلودگی های قارچی باشد که از افزایش طول مدت هوای گرم و مرطوب در روز ناشی می شود. این امر منجر به افزایش گیاهچه های غیر طبیعی و کاهش درصد سبز شدن گیاهچه های حاصل از این بذرها در مزرعه می گردد. تاخیر در برداشت بذر از عوامل موثر و شرایط فیزیولوژیکی در بذر است.

    عوامل موثر در تاخیر برداشت بذرها

    عوامل موثر در تاخیر برداشت بذرها

    • تأخیر در برداشت نخود به مدت یک ماه جوانه زنی آن را از ۹۹ درصد به ۸۰ درصد کاهش می دهد و با تأخیر بیشتر جوانه زنی به حدود ۳۰ درصد می رسد.
    • در عدس و نخودفرنگی نیز یک هفته تأخیر در برداشت جوانه زنی را به ترتیب ۲۰ و ۳۰ درصد کاهش داد.
    • در برداشت های زود هنگام  قدرت بذر به دلیل  نارسی و عدم تکمیل ساختارهای ضروری پایین بوده است.

    منبع: کتاب فیزیولوژی خواب و جوانه زنی بذر

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *