مشکلات ناشی از علف های هرز
بارزترین مشکل ایجاد شده توسط علف های هرز کاهش عملکرد گیاه زراعی از طریق رقابت مستقیم برای نور فضا مواد غذایی و آب است. علف های هرز میتوانند اثرات بسیار بیشتری در کاربری زمین داشته باشند. در این مقاله از دی مگ با مشکلات ناشی از علف های هرز در ارتباط با گیاهان زراعی و تبعات آن آشنا شوید.
۱- افت عملکرد گیاه زراعی
در برخی منابع افت عملکرد گیاه زراعی تا ۱۰۰ درصد گزارش شده است. این افت عملکرد تأثیر زیادی بر اقتصاد ملی از نظر نیاز به واردات مواد غذایی و هزینه های کنترل علف هرز دارد. امروزه علی رغم اینکه روشهای زیادی برای مدیریت علف های هرز در سراسر جهان به کار گرفته میشود، تخمین زده شده است که هنوز هم حدود ۱۳ درصد افت عملکرد گیاه زراعی فقط ناشی از حضور علف های هرز است.
مشکلات ناشی از علف های هرز
در نواحی گرمسیری گونه های انگلی علف هرز از جنس سس، گل جالیز و علف جادو میتوانند به شدت روی طیف وسیعی از گیاهان زراعی تاثیرگذار باشند. این گونه های انگلی مواد غذایی را به صورت مستقیم از گیاه زراعی جذب میکنند به طوری که حتی ممکن است در غلاتی نظیر سورگوم دانه ای تشکیل نشود. بنابراین هدف از کاربرد روشهای کنترل علف هرز کاهش توان رقابتی علف های هرز در گیاه زراعی فعلی و پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از آنها برای گیاه زراعی بعدی است. نیل به هدف اول تابع استفاده روزافزون از مواد شیمیایی است و هدف دوم نیازمند استفاده از عملیات زراعی مناسب است.
کاهش عملکرد گیاهان زراعی ناشی از علف های هرز
افت عملکرد ممکن است به تعداد معینی علف هرز در واحد سطح که باعث کاهش عملکرد مشخصی در یک گیاه زراعی خاص شده گفته شود. همچنین تحت عنوان آستانه تحمل علف هرز یا معادل گیاه زراعی مقدار منبع مصرفی تک بوته علف هرز که میتواند معادل منبع شماری از تک بوته های گیاه زراعی باشد. اگرچه این مقدار عملاً زیست توده علف هرز و گیاه زراعی است که اندازه گیری میشود، ارتباط داد. به طور کلی این مقادیر فقط برای برهمکنش علف هرز با گیاهان زراعی عمده تعیین شده اند. هرچند که شاخص مناسبی از توانایی یک گونه خاص در رقابت با تمام گیاهان زراعی را نشان میدهند.
کاهش عملکرد ممکن است فراتر از رقابت مستقیم برای منابع باشد. آللوپاتی (دگر آسیبی) عبارت است از تولید مواد شیمیایی آللوپاتیک توسط یک گونه گیاهی است که ممکن است بازدارنده یا تحریک کننده در رابطه با آللوپاتی مثبت رشد سایر گونه های گیاهی باشد. شواهدی مبنی بر اثرات آللوپاتی منفی تعدادی گونه علف هرز وجود دارند، هرچند تحقیقات تکمیلی کمی در این زمینه صورت گرفته است.
۲- تداخل با مدیریت و دستکاری گیاه زراعی
برخی علف های هرز میتوانند در استفاده از ماشین آلات کشاورزی مشکلاتی ایجاد کرده، باعث بالا رفتن هزینه ها یا عدم امکان استفاده از آنها گردند. حضور علف های هرز همراه گیاه زراعی ممکن است نیاز به خاکورزی اضافی داشته باشد. البته اعمال خاکورزی اضافی اغلب باعث آسیب به گیاه زراعی کاهش عملکرد و افزایش حضور آفات و بیماریهای گیاهی میشود. هرچند در گیاه زارعی چغندرقند که عملیات زراعی بین ردیفی انجام میشود و قبلاً نیز گزارشاتی مبنی بر کاهش عملکرد ناشی از اجرای عملیات بین ردیفی وجود داشت، ولی یافته های اخیر نشان میدهند که اجرای دقیق خاکورزی بین ردیفی میتواند مانع افت عملکرد ریشه یا محتوای ساکارز آن شود.
کاهش عملکرد گیاهان زراعی ناشی از علف های هرز
این عدم افت عملکرد با توسعه تجهیزات خاکورزی که انجام کشت های کم عمق تر و دقیقتر را باعث شده و آسیب کمتری به گیاهچه و ریشه گیاه زراعی میزند، امکان پذیر میشود. علف های هرز همچنین میتوانند عملیات انجام شده قبل از کشت گیاه زراعی را نیز متاثر سازند. به عنوان مثال ساقه ها و برگهای سلمه تره معمولی مشهای دستگاه سنگ جمع کن را که پیش از کاشت سیب زمینی و سایر گیاهان زراعی ریشه ای استفاده میشود مسدود میکنند.
حضور گونه های با ساقه پیچنده و خشن که در سطح زمین پخش میشوند، نظیر علف هفت بند یا گونه هایی که عمدتاً عادت به رشد مستقیم دارند، مانند سلمه تره مشکلات عدیده ای در برداشت مکانیزه بسیاری از گیاهان زراعی بوجود آورده، به ادوات برداشت مکانیزه مثل کمباین نخود آسیب زده و باعث تاخیر در برداشت میشوند. برخی گونه ها ممکن استدر زمان برداشت دستی گیاهان زراعی مشکل ساز شوند. مانند گزنه در توت فرنگی و پیچک صحرایی در کشمش سیاه در نتیجه این مشکل میوه به خوبی برداشت نشده و در روی گیاه فاسد میگردد.
۳- کاهش کیفیت گیاه زراعی
رقابت بین گیاه زراعی و گونه های علف هرز میتواند باعث دوکی یا دراز و باریک شدن گیاهان زراعی برگی و بدشکلی گیاهان زراعی ریشه ای و کاهش جذابیت آن برای مصرف کننده ها و تولید کننده ها شود. موقعی که بذور گیاه زراعی به بذر علف هرز آلوده باشد، بویژه وقتی گیاه زراعی با هدف تولید بذر کشت شده باشد، همچون جو و گندم و یا وقتی بذور علف هرز از نظر شکل و اندازه شبیه بذور گیاه زراعی باشد، همچون یولاف وحشی در غلات.
مشکلات مشابهی در رابطه با آلودگی بذور کلزا به بذور علفهای هرزی مانند بی تیراخ نیز وجود دارد. بویژه وقتی مقداری از بذور گیاه زراعی برداشت شده آلوده به بذر علف هرز برای کشت در فصل بعد استفاده شود. ممکن است شدت آلودگی به علف هرز افزایش یابد. آلودگی به بذور گیاهان سمی از جمله چچم سمّی و علف چنگ در غلاتی که از آنها آرد تهیه میشود غیر قابل پذیرش بوده و صرف هزینه بسیار بالا برای پاکسازی بذور آنها از بذور گیاه زراعی را باعث میشود. اینگونه پاکسازها در حال حاضر باعث حذف این گونه های علف هرز در اکوسیستمهای کشاورزی انگلستان شده است.
۴- علف های هرز به عنوان منابع آفات و بیماریها
علف های هرز، همانند نمونه هایی از گیاهان وحشی بخشی از جامعه موجودات زنده یک ناحیه را تشکیل میدهند. از این رو این گیاهان میتوانند به عنوان منبع غذایی برای برخی حیوانات به شمار روند که خود نسبت به بسیاری از آفات و بیماریها حساس هستند. از آنجایی که آفات و علف های هرز ارتباط نزدیکی با گیاهان زراعی دارند میتوانند میزبان یا ناقلین مهم عوامل بیماری زا به گیاهان زراعی باشند.
علف های هرز
حتی در مواردی که گیاه زراعی آلوده نمیشود ولی وجود بیماری در علف های هرز ممکن است مشکلاتی به وجود آورند. به عنوان مثال آلودگی علفهای هرز گراس به ارگوت، باعث آلودگی شدید دانه غله برداشت شده با قطعات ارگوت بسیار سمی میشود. علفهای هرز ممکن است به عنوان پلهای سبز برای بیماریهای گیاه زراعی عمل کرده حامل بیماری از یک گیاه زراعی به گیاه زراعی بعدی کشت شده باشند. گیاهان زراعی خودروی به ویژه در این مورد خاص مشکل ساز بوده. در بسیاری موارد میتوانند خنثی کننده اثرات مثبت استفاده از تناوب زراعی برای کنترل زراعی بیماریها باشند.
علاوه بر این، علف های هرز میتوانند زیستگاهی برای زمستان گذرانی آفات گیاه زراعی را فراهم کرده و باعث آلودگی شدید گیاه زراعی در فصل بهار شوند. پوشش ایجاد شده توسط علف هرز بر روی زمین میتواند مشکلات حضور حلزونها، زالوها و جوندگان را افزایش دهد، به طوری که علف های هرز با داشتن پوشش بیشتر امکان شکار شدن آنها را کاهش میدهند. در سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ بیماری پوسیدگی قهوه ای سیب زمینی در چندین کشور اروپایی، به خصوص هلند شایع شد که احتمالاً از طریق غده های آلوده به سایر کشورها صادر گردیده بود.
مشکلات ناشی از علف های هرز
این عامل بیماریزای فوق العاده خطرناک پژمردگی باکتریایی سیب زمینی باعث پوسیدگی دستجات آوندی در غده در حال توسعه و کاهش عملکرد سیب زمینی میشود. اگرچه این عامل اغلب به عنوان یک موجود زنده خاکزی مطرح است ولی پس از برداشت گیاهان زراعی آلوده قادر نیست مدت زمان طولانی در خاک دوام داشته باشد. به هر حال، مشخص شده است که این عامل قادر است مدت زمان طولانی روی ریشه های آبی تاج ریزی چوبی آلوده رشد یافته در حاشیه کانالهای آبیاری زنده بماند.
بنابراین در این مورد عامل بیماری زا روی این گیاه میزبان وحشی زمستان گذرانی کرده به دنبال آبیاری از ریشه های میزبان شستشو شده و با آب آبیاری باعث آلودگی گیاه زراعی میشود. این گیاه چندساله در حال حاضر در مناطق زیر کشت سیب زمینی ریشه کن شده است. چندین گونه دیگر از جمله تاجریزی سیاه و پای خر نیز میتوانند به عنوان میزبان ثانویه برای عامل بیماری زا عمل کنند اما برای تأیید این مورد نیاز به کار تحقیقاتی زیادی است.
بیشتر بدانید:
دیدگاهتان را بنویسید