شپشک نخودی و معرفی گونه های آن

۱- شپشک نخودی (.Eulecanium coryli L)

شپشک نخودی و معرفی گونه های آن: شپشک نخودی برای اولین بار در سال ۱۳۲۸ توسط دواچی و کوثری گزارش شده است. خسارت این شپشک از سال های گذشته با ظهور ترشحات شیره های روی عده زیادی از درختان میوه دانه دار و هسته دار نظیر به، سیب، گیلاس، گوجه، آلبالو، زردآلو، ازگیل، گوجه، گردو، بادام و درختان و درختچه های غیرمثمره، زبان گنجشک، افرا، تبریزی، بید بلوط و شمشاد گزارش شده است. درخت به میزبان بسیار مناسبی برای این آفت می باشد. از روی درختان به در کرج جمع آوری شده است.

مشخصات ظاهری و زیست شناسی شپشک نخودی

شپشک نخودی حشره ایست که در حالت بلوغ (حشره ماده) نیم کروی و برنگ قرمز براق می باشد و اندازه آن در حدود یک ماش یا کمی بزرگتر است. و به همین دلیل شپشک نخودی نامیده می شود.

نحوه خسارت شپشک نخودی

این حشره روی عده زیادی از درختان میوه دانه دار و هسته دار دیده می شود. این حشره نیز با مکیدن شیره نباتی باعث ضعف شدید درختان میزبان می گردد. عیب دیگر آن ترشح عسلک می باشد که باعث تجمع گرد و خاک در سطح تنه و سرشاخه و برگ درختان میزبان و احیانا تولید دوده (فوماژین) میگردد و در نتیجه باعث رکود فعالیت های فیزیولوژیک درخت بخصوص کربن گیری و تنفس می گردد. این آفت در اکثر نقاطی که در ایران درختان میوه کشت می شود مشاهده گردیده است. در نواحی دشت که دارای فصل رویش طولانی و معتدل گرم می باشند، خسارت بیشتری ایجاد می کنند. در اروپا و سایر کشورهای آسیا و آمریکا نیز این آفت وجود دارد.

۲- شپشک دوکوهانه (Eulecanium bituberculatum Targ)

مشخصات ظاهری و بیولوژی شپشک دوکوهانه

شپشک دوکوهانه در بیشتر نواحی کوهستانی و سردسیر مشاهده می شود. رنگ آن خاکستری با خطوط تیره عرضی می باشد و اندازه آن در حدود ۵ میلیمتر است. بعضی از باغداران به این آفت آبله می گویند. فعالیت آن همراه با ترشح فراوان عسلک می باشد. برخلاف گونه قبلی این حشره زمستان بصورت تخم بوده و در ماه های زمستان و اول بهار در زیر بدن حشره ماده که به صورت پوشش سخت و برآمده می باشد حدود ۱۰۰۰ تخم دیده می شود.

نحوه خسارت

این تخم ها در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت باز می شوند و پوره ها در سطح تنه، برگ و شاخه و نیز میوه های کوچک پراکنده می شوند و با ساختمان خاصی که بدن آنها دارد (سبک و مودار) بسادگی بوسیله باد منتشر می گردند. درختان آلوده از سرشاخه شروع به خشکیدن می کنند و خیلی سریع از پا در می آیند. حمله آفت با ترشح بسیار عسلک همراه است.

مبارزه با شپشک دوکوهانه

در اکثر مناطق انتشار این آفت بیماری ویروسی تنه و شانگر تنه و سرشاخه درختان (خوره) بشدت بچشم می خورد. که ارتباط آنها با آفت مذکور در خور مطالعه و بررسی است. شپشک دوکوهانه به سادگی قابل کنترل است. مهم ترین موقع مبارزه با آن در زمستان می باشد که این حشره بحالت تخم است. سمپاشی با گیوتکس روغنی یا یکی از سموم فسفره روغنی علاوه بر حشره مذکور روی تخم کنه قرمز پا بلند، تخم شته ها و تا حدودی لیسه سیب موثر واقع می شود. در بهار بهترین مواقع مبارزه مصادف با ظهور حشرات نسل اول است و با اکثر سمومی که در باغات مصرف می شود برطرف می گردند.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

۳- شپشک .Eulecanium tiliae L

این شپشک از استان های اصفهان، کردستان، کرمانشاه و تهران و از روی درختان میوه دانه دار و هسته دار نظیر سیب، گلابی، به، آلبالو و درختان غیر مثمره نظیر بید و تبریزی گزارش شده است. این شپشک با مکیدن شیره گیاهی باعث ضعف عمومی و خشکیدن درختان میزبان می گردند. زمستان گذرانی بصورت پوره سن ۲ و این شپشک یک نسل در سال دارد.

مشخصات بیولوژی

زمستان گذرانی این شپشک به صورت پوره های سن دوم روی شاخه های آلوده و تعداد تخم های شمارش شده در زیر بدن یک ماده حدود ۶۵۰ تا ۱۱۰۰ عدد تخم بوده است. دوره رشد جنینی حدود ۲ تا ۳ هفته و پوره های سن یک پس از خروج از تخم بطرف برگ ها حرکت کرده و بخصوص در اطراف رگبرگ های اصلی مستقر می شوند. این شپشک یک نسل در سال دارد.

تشخیص .Eulecanium coryli L از گونه .Eulecanium tiliae L

با توجه به اینکه دو گونه .Eulecanium coryli L و .Eulecanium tiliae L در بسیاری از مناطق در کنار یکدیگر و روی میزبان های مشترک فعالیت می کنند، جهت تشخیص این دو گونه از یکدیگر چند اختلاف در زیر توسط رجبی (۱۳۹۱) ذکر شده است:

بدن ماده کامل .E. tiliae L به رنگ قهوه ای روشن و عاری از شفافیت است. در حالی که بدن ماده کامل .E. coryli L در زمان تخمریزی به رنگ قهوه ای تیره و براق است.
سطح بدن ماده کامل .E. tiliae L ناصاف و در . E. Coryli L صاف است
تخم های .E. tiliae L به رنگ زرد روشن در حالی که تخم های .E. coryli L ارغوانی بوده و زمین های تقریبا قرمز دارند.