تربچه جزء سبزیجاتی می باشد که ریشه خوراکی دارد و بومی جنوب آسیا و اروپا می باشد؛ سپس در تمامی جهان کاشته شده است. تربچه بومی ایران نبوده و از خارج از کشور به کشور ما وارد شده است.
آب و هوا برای رشد تربچه
تربچه گیاهی است که در هر آب و هوایی می روید ولی در گرمای تابستان ریشه های آن پوک شده و گیاه تولید بذر می کند. از این جهت باید در فصول معتدل و نسبتا خنک به جز در شرایط یخبندان اقدام به کاشت تربچه نمود.
اگر هدف تولید تربچه در گلخانه باشد باید دما در روز حدود ۸ تا ۱۰ درجه سانتی گراد و در شب ۴ تا ۶ درجه سانتی گراد باشد. حداکثر دمایی که تربچه تحمل می کند ۳۵ درجه سانتی گراد است اما در این دما غده ها پوک می شوند .
بهترین دما در هوای آزاد ۲۰ درجه سانتی گراد می باشد. تربچه در طول روز بلند، تولید ساقه گل دهنده می کند، بنابراین دمای خیلی بالا مانند طول روز بلند عمل می کند؛ باعث به گل رفتن تربچه و در نتیجه تولید بذر می شود. به همین دلیل تربچه را فقط در فصل خنک می کارند.
عوامل موثر در پوک و تند شدن تربچه
اگر برداشت تربچه به موقع انجام نشود باعث پوک شدن غده می شود. هر عاملی مانند دمای بالا و تغذیه زیاد که باعث افزایش رشد سلول های غده می گردد؛ منجر به افزایش فضای بین سلولی و پوک شدن غده می شود. طعم تربچه نیز بستگی به تغذیه و زمان برداشت آن دارد. ازت زیاد، کود حیوانی فراوان و خشکی هوا و همچنین برداشت دیرتر از موعد غده باعث تند شدن مزه آن می شود.
روش کاشت بذر تربچه قرمز نقلی در گلدان
بهتر است برای کاشت تربچه در گلدان از گلدان های مستطیلی و بزرگ استفاده کنید.
ابزار مورد نیاز
بذر، خاک استاندارد (کمپوست خیلی خوبه)، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی در آپارتمان هستند.
ابتدا بذر ها را برای مدت ۱۰ ساعت و حداکثر ۳ روز خیس می کنیم.خاک را الک کرده تا نرم و یک دست شود. گلدان مورد نظر را از خاک مرغوب (کمپوست آماده) پر می کنیم (بیش از ۳/۴ گلدان) ، گلدان انتخابی باید زهکشی خوبی داشته باشد (در انتهای آن سوراخ مناسبی برای خروج آب اضافی باشد). سپس اقدام به آبیاری گلدان می کنیم تا آب کاملاً از گلدان خارج شود. بعد از چند ساعت از آبیاری گلدان بذر ها را بر روی خاک می ریزیم و حداکثر به ارتفاع دو برابر طول بذرها روی آن خاک می ریزیم.
بذر را هم می توان به صورت دست پاش و هم به صورت دانه ای با فاصله ی ۲ سانتی متر کاشت. ریختن خاک زیاد روی بذر ها باعث خفه شدن آن شده و نمی توانند رشد کنند. سپس با افشانه آب را بر روی سطح خاک اسپری کنید به صورتی که مطمئن شوید آب به بذر ها رسیده و این کار را هر روز یا روزی دوبار انجام دهید.
قبل از سبز شدن بذر سبزی نباید اجازه دهید سطح خاک خیلی خشک شود. در این صورت از جوانه زدن خبری نیست.آبیاری زیاد نیز باعث می شود هوا به بذرها نرسد و خفه شوند و جوانه زنی صورت نگیرد. هنگامی که سطح خاک خشک شد اقدام به آبیاری مجدد کنید.البته می توانید بدون خیس کردن بذر ها در آب، آن ها را به صورت دستپاش بر روی سطح خاک بریزید و با چنگال سطح خاک را زیر و رو کنید، تا بذرها به زیر خاک بروند.کود دهی را از هفته دوم بعد از جوانه زنی شروع کنید.
روش کاشت بذر تربچه قرمز نقلی در باغچه و زمین
برای این کار بهتر است ابتدا مقداری خاک برگ یا کمپوست یا کود حیوانی بر روی باغچه ریخته و با بیلچه خاک را زیر و رو می کنیم. سپس خاک را نرم و تخت و یک دست می کنیم. بذر ها را به صورت دست پاش و یکنواخت در محل مورد نظر ریخته و سپس با شن کش یا چنگال خاک را با آرامی زیر و رو می کنیم تا بذر ها به زیر خاک بروند.سپس به آرامی اقدام به آبیاری می کنیم. به صورتی که آب بذر ها را جابجا نکند و با خود نبرد. تا قبل از سبز شدن باغچه بهتر است هر روز یا روزی دو بار باغچه را آبیاری کنیم.
آبیاری
به علت رشد سریع، تربچه در فصول گرم هرچند روز یک بار به آبیاری نیاز دارد ولی در فصل پاییز و زمستان با توجه به وضع باران منطقه، زمین آبیاری می شود و نباید زمین کشت گیاه کاملا خشک شود
بیماری ها
پژمردگی فوزاریومی: در هوای گرم، گیاه جوان زرد شده و به سرعت از بین می رود و با کوتولگی، زرد شدن یک طرف برگ، تغییر روند آوندها در ریشه همراه است.
روش مبارزه
استفاده از انواع مقاوم و اجتناب از کشت در خاک های آلوده
آفات تربچه
از آفات مهم تربچه لارو پروانه است که می بایست در موقع بذر پاشی، خاک را با محلول دیازینون ضدعفونی کرد. در هر صورت هر نوع سم پاشی قبل از تشکیل غده می بایست انجام گیرد.
برداشت
این تربچه را بیشتر به خاطر ریشه آن می کارند؛ در نتیجه برداشت هنگامی انجام می شود که تربچه کمی از خاک بیرون زده و غده به صورت کامل تشکیل شده است.
برای استفاده از برگ آن نیز می توانید از محل اتصال برگ به ریشه (تربچه) برگ ها را قبل از اینکه خیلی بزرگ شود بچینید و مصرف کنید بعد از مدتی برگ های جدید مجدد رشد خواهند کردمصرف برگ تنها، باعث رشد بیش از حد ریشه (تربچه) شده و مزه ی آن نیز تند و تربچه پوک می شود.
بذر گیری
برای بدست آوردن بذر مرغوب باید در پایان دوره رشد، از بین آخرین بوته ها، تربچه های سالم و قوی و یکدست را انتخاب و جدا نمود. آن ها را در زیر خاک و ماسه خشک در محل تاریک انبار کرد. و پس از گذشتن فصل زمستان آن ها را بیرون آورده و در زمین آماده شده به فواصل ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر کاشته و آبیاری کنید. پس از مدت ۱۵ تا ۲۰ روز جوانه ها به تدریج ظاهر و گل ها تشکیل می شوند. در اوایل تابستان بذر روی گیاه تشکیل می گردد. پس از رسیدن بذرها آن ها را جمع آوری کرده و بعد از خشک کردن به آهستگی آن ها را کوبیده و بذور جدا شده را در سایه خشک کرده و نگه داری نمایید.
سلام وقت بخیر
من هرچی میکارم بعد از جوانه زدن پژمرده میشه
اصول کاشت را رعایت کنید احتمال داره بخاطر اب دادن بیش از اندازه باشه یا خاک الودگی داره