۱- نیتروژن
نیتروژن به صورت اوره، نیترات و آمونیوم مصرف می شود. نیتروژن در خاک کاملا متحرک است، بنابراین علایم کمبود آن در برگ‌های پیر مشاهده می شود. گیاهان جوان آمونیوم را بهتر از نیترات جذب می کنند. مواد آلی در اثر تجزیه توسط میکروب ها و واکنش های شیمیایی باعث آزاد شدن نیتروژن می‌شوند. همچنین نیتروژن آمونیومی توسط باکتری‌های نیتریفیکاسیون (نیتروزوموناس) تبدیل به نیتریت شده (نیتریت برای گیاه سمی است) و توسط باکتری نیتروباکتر تبدیل به نیترات می شود. نیتروژن جذب شده توسط گیاه به صورت آمید در می آید و امید با اسید ترکیب شده و تولید اسید آمینه می کند.
تمام ۱۲ عنصر (به جز نیتروژن و پتاسیم) را در یک مرحله به بستر اضافه می کنند، ولی این دو عنصر به مدت طولانی در محیط رشد باقی نمی مانند که بتوان استفاده از آن را در یک مرحله توصیه کرد، مگر این که کودهای دیر حل شونده که به آرامی تجزیه می شوند، مصرف شوند. در غیر این صورت به طور ممتد و به صورت محلول در طول دوره رشد و نمو در اختیار گیاه گذاشته می‌شود.
۲- فسفر
به صورت ارتوفسفات اولیه، ارتوفسفات ثانویه و فسفر آلى جذب گیاه می‌شود. اکثر فسفر به صورت ارتوفسفات اولیه جذب گیاه می‌شود. فسفر در گیاه نسبتا متحرک است. کمبود فسفر باعث ارغوانی شدن برگ می شود. فسفر و آهن به صورت آنتاگونیست عمل می کنند به این ترتیب که افزایش فسفر باعث کمبود آهن و زیادی آهن باعث کمبود فسفر می شود.
۳- پتاسیم
اکثر خاک‌ها دارای مقدار زیادی پتاسیم هستند، اما تنها مقدار کمی از آنها به راحتی جذب گیاه می شود. در بیشتر مواقع کود پتاسیم در حد مصرف لوکس است. سدیم و پتاسیم تا حدی جایگزین پتاسیم می شوند. پتاسیم در گیاه متحرک است، بنابراین مقدار آن در بافت جوان فعال بیشتر از بافت پیر است. مقدار پتاسیم در گیاه بیشتر از همه عناصر یک ظرفیتی است.
۴- کلسیم
به صورت پکتات کلسیم در لایه میانی دیواره سلولی برگ وجود دارد. سفتی گیاه به خاطر وجود کلسیم است. گیاه زینتی دیفن باخیا دارای کریستال کلسیم است. اگر برگ این گیاه جویده شود اکسالات وارد بافت زبان و گلو شده و باعث تورم همیشگی و احتمالا خفگی می شود.
کلسیم در گیاه غیر متحرک است و علایم کمبود در برگ‌های جوان دیده می شود. کمبود کلسیم باعث نمو جوانه جانبی و در نتیجه توقف نمو جوانه انتهایی می شود. برگ میخک در اثر کمبود کلسیم به صورت زاویه ۹۰ درجه در می آید .(Dieback) اگر مقدار کلسیم کمتر از ۱ درصد باشد، رشد طبیعی گیاه کاهش می یابد.
۵- منیزیم
منیزیم از عناصر متحرک در گیاه است و کمبود آن باعث کلروز بین رگبرگی در برگ های پیر می شود و در صورت کمبود شدید، کل برگ زرد کم رنگ شده و در نهایت قهوه ای و از بین می رود. در گل داوودی افزایش پتاسیم باعث کمبود منیزیم می شود، بنابراین پتاسیم از جذب منیزیم جلوگیری می کند. در این صورت فقط با کاهش پتاسیم کمبود منیزیم رفع می شود نه با افزودن سولفات منیزیم.
۶- گوگرد
گوگرد به صورت سولفات از خاک و دی اکسید گوگرد از هوا جذب می شود. علایم کمبود آن شبیه کمبود نیتروژن است.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید