تعریف موسیلاژ:
به طور معمول، موسیلاژها هیدروکلوئیدهای پلی ساکاریدی با تنوع فیزیکی و شیمیایی متمایز هستند و دارای مزایای عملکردی و سلامتی مشخص هستند. موسیلاژ ها کربوهیدرات هایی هستند با ساختمان شیمیایی بسیار پیچیده و با وزن ملکولی زیاد. (شناخت موسیلاژ ها)
این مواد در الکل ها غیر محلول می باشند. در آب حل می شوند، پس از جذب آب متورم می شوند.این مواد لزج در آب سرد باد می کنند و ماده ژله ای تشکیل می دهند و در آب گرم حل شده و محلول کلوییدی می سازند. این دست از مواد به طور طبیعی و در طی روند رشد عادی گیاه، در گیاهان به وجود می آیند.
عمومی ترین منبع موسیلاژ ها بذر ها هستند. لیکن در پوست، برگ، گل، ریشه، ریزوم، میوه، پیاز، غده نیز یافت می شوند.به دلیل وجود تنوع بالا در نسبت اجزای تشکیل دهنده موسیلاژ ها، این مواد احتمالا در گیاهان از نقش های فیزیولوژیکی بالایی برخوردارند.
موسیلاژ های موجود در ریشه ها، ریزوم ها، آندوسپرم بذر، عمدتا به صورت ذخایر انرژی گیاه مطرح هستند. موسیلاژ های برگی در پاسخ به زخم گیاهان، اثرات متقابل بین پاتوژن و میزبان، انتقال آب در گیاه و پاسخ به تنش های غیر زیستی ایفای نقش می کنند.
کاربرد موسیلاژ ها:
ظرفیت بالای گروه های هیدروکسیل موجود در مرکز پلی ساکاریدی موسیلاژ ها برای برقراری ارتباط پیوندی با آب، به موسیلاژ ها اجازه می دهد که آب زیادی را جذب کرده و مقادیر بالایی آب را در خود جذب کنند که سبب می شود گیاهان تحمل بالایی در برابر تنش خشکی و کم آبی داشته باشند.
جدا از نقش آنها به عنوان عوامل اتصال دهنده، ضخیم کننده، تثبیت کننده و مرطوب کننده، برای فعالیت های ضد میکروبی، ضد فشار خون، آنتی اکسیدان، ضد آسم، کاهش قند خون و کاهش چربی خون ارزش زیادی دارند.
مهمترین خاصیت آن ها خاصیت ضد سوزش آن هاست، به طوریکه موسیلاژ لایه محافظ ظریفی بر روی غشای معده تولید می کند و مانع اثر عمل مواد سوزش آور می شود.
از این مواد برای مداوای زخم های موجود در دستگاه گوارش و عفونت های مخاط حلق و گلو، استفاده می شود. از خاصیت جذب آب موسیلاژ ها برای کاهش آب موجود در لوله گوارش در اسهال های مزمن به عنوان قابض استفاده می کنند.
از موسیلاژ ها می توان در مواضع بیرونی و برای مداوای برخی بیماری های پوستی استفاده نمود. از آنجا که موسیلاژ در بدن جذب نمی شود تاثیر پوستی آن ها همیشه محدود به ناحیه ایست که به کار می رود.
در اثر هیدرولیز موسیلاژ ها علاوه بر اسید های اورنیک، پنتوز ها، هگزوز ها نیز تولید می شوند مانند آرابینوز، گزیلوز، رامنوز، مانوز، گلوکز و گالاکتوز.
(شناخت موسیلاژ ها)
منابع:
کتاب تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول)، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۹۲٫
کتاب مقدمه ای بر مبانی گیاهان دارویی، ادویه ای و معطر، انتشارات دانشگاه شاهرود، ۱۳۹۳
کتاب مبانی گیاهان دارویی، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران ۱۳۸۹٫
دیدگاهتان را بنویسید