خواص دارویی و درمانی شبدر قرمز + گیاهشناسی شبدر قرمز
شبدر قرمز
-
نام علمی شبدر قرمز: Trifolium pratense
-
نام انگلیسی: Red clover
این مقاله به خواص دارویی و درمانی شبدر قرمز و همچنین به معرفی جامع گیاهشناسی شبدر قرمز می پردازد. شبدر قرمز از جمله گیاهانی است که کشاورزان از قدیم الایام با آن آشنایی داشته و در ایران کشت می شده است. به این گیاه، شبدر ارغوانی یا مرتعی و چمن گاوی هم گفته می شده و از جمله گیاهان علوفه ای مهم است. سطح زیر کاشت آن از سایر شبدرها بیشتر است. انواع شبدر قرمز را می توان به طور خالص یا مخلوط با بذر گیاهان علوفه ای دیگر به منظور تهیه علوفه، احداث چراگاه، اصلاح خاک و همچنین به عنوان پوشش گیاهی جهت جلوگیری از فرسایش خاک کشت نمود. شبدر قرمز گیاهی بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای صغیر است. سطح زیر کشت آن در جهان چه به صورت خالص و چه مخلوط نزدیک به ۲۰ میلیون هکتار است.
شبدر قرمز دارای انواع زودرس (شبدر قرمز متوسط) و دیررس (شبدر قرمز ماموت) و خودرو است. شبدر قرمز متوسط در سال دو چین تولید می کند. اما شبدر قرمز ماموت دارای یک چین است. انواع خودرو در بهار خیلی زود گل می دهند و تقریبا در همه جا رویش پیدا می کنند.
گیاهشناسی شبدر قرمز
شبدر قرمز گیاهی است علفی و چند ساله. اما کوتاه عمر که معمولا بین ۲ تا ۳ سال در زمین باقی می ماند. این گیاه از نظر گیاهشناسی چندساله اما از نظر زراعی دو ساله است. اگرچه در شرایط مساعد محیطی تا ۳ سال هم در زمین باقی می ماند. ریشه این گیاه نسبتا عمیق و دارای انشعابات فراوان است که عمق نفوذ ریشه به یک تا دو متر می رسد. بنابراین نسبت به یونجه در برابر خشکی حساس تر است.
ساقه آن توخالی به ارتفاع ۳۰ تا ۷۰سانتی متر و دارای ۱۰-۳ ساقه منشأ گرفته از محل طوقه گیاه است. هر ساقه دارای ۵ تا ۷ بند بوده و حدود سه پنجم وزن اندام هوایی گیاه را ساقه تشکیل می دهند. ساقه اغلب کرک دارند. برگ های شبدر قرمز سه برگچه ای اند. وروی پهنک برگ آن علامت نعل اسبی شکل و سفید رنگی در مرکز آن دیده می شود. دمبرگ های پایین بوته بلندتر و دمبرگ های بالای بوته کوتاه تر هستند. و حاشیه برگ ها ممکن است صاف تا کرک دار باشند.
گل آذین گیاه خوشه ای مرکب است و گل از زاویه دمبرگ و ساقه به وجود می آید. رنگ گل ها قرمز یا ارغوانی است و گل ها به صورت بدون پایه و فشرده در انتهای ساقه قرار گرفته اند. هر خوشه بین ۵۰ تا۱۰۰ عدد گل دارد. در شبدر قرمز اندام زایشی درون ناوگل قرار گرفته و از ۱+۹ پرچم و یک مادگی که مادگی بالاتر از پرچم ها قرار گرفته که عاملی برای دگرگشن گیاه است، تشکیل شده است. میوه یا غلاف شبدر تخم مرغی شکل است که درون آن چند عدد بذر قرار دارد. بذرها کوچک و کلیوی شکل و به رنگ های زرد، قرمز تا بنفش است. وزن هزار دانه شبدر قرمز حدود۵-۳ گرم است.
بذر شبدر قرمز
بذر شبدر قرمز در خاک های متوسط تا خوب زهکشی شده با سطح حاصلخیزی کافی بهترین رشد را دارد. برای اطمینان از اینکه بذر شبدر قرمز شما شروع خوبی دارد، ارزش سرمایه گذاری برای آزمایش خاک را دارد تا بتوانید سطح pH، فسفر و پتاسیم خاک را دریابید. بذرهای شبدر قرمز زمانی که در خاک هایی با حداقل سطوح متوسط فسفر و پتاسیم رشد می کنند، عملکرد بهتری دارند و ماندگاری بیشتری دارند.
پی اچ ۶٫۲-۶٫۵ معمولاً برای بازده عالی و ماندگاری بذر توصیه می شود. هنگام کاشت شبدر قرمز در چمن، نیتروژن توصیه نمی شود. نیتروژن باعث تحریک چمن می شود، بنابراین رقابت بیشتری برای نهال های شبدر قرمز در طول استقرار فراهم می کند. بذر شبدر قرمز را با ۱/۲ پوند در هر ۱۰۰۰ فوت مربع یا ۸ تا ۱۶ پوند در هر هکتار بکارید. عمق کاشت ایده‌آل بذر در خاک تقریباً ۱/۴ اینچ است. تماس خوب بذر و خاک به اطمینان از استقرار کمک می کند. بذر شبدر قرمز در اواخر زمستان تا اوایل بهار کاشته شود.
خواص دارویی و درمانی شبدر قرمز + گیاهشناسی شبدر قرمز
خواص دارویی و درمانی شبدر قرمز
۱- مکمل شبدر قرمز برای درمان پوکی استخوان و سلامت استخوان
شبدر قرمز به بازیابی استخوان کمک می کند و خطر پوکی استخوان را کاهش می دهد. به ویژه در زنان یائسه که در معرض بیشترین خطر شکستگی و از دست دادن استخوان هستند. ایزوفلاون های موجود در شبدر قرمز به طور قابل توجهی به بهبود شرایط استخوانی حتی در سنین بالا کمک می کند. پوکی استخوان وضعیتی است که در آن استخوان‌های شما دارای تراکم معدنی استخوان پایین (BMD) و ضعیف شده‌اند. هنگامی که یک زن به یائسگی می رسد، کاهش هورمون های تولید مثل یعنی استروژن می تواند منجر به افزایش گردش استخوان و کاهش BMD شود. شبدر قرمز حاوی ایزوفلاون است که نوعی فیتواستروژن است. یک ترکیب گیاهی که می تواند به طور ضعیفی استروژن را در بدن تقلید کند. برخی تحقیقات ارتباط بین مصرف ایزوفلاون و کاهش خطر پوکی استخوان را نشان داده اند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۶۰ زن قبل از یائسگی نشان داد که مصرف روزانه ۵ اونس (۱۵۰ میلی لیتر) عصاره شبدر قرمز حاوی ۳۷ میلی گرم ایزوفلاون به مدت ۱۲ هفته در مقایسه با گروه دارونما منجر به کاهش تراکم استخوان کمتری در ستون فقرات کمری و گردن شد. مطالعات قدیمی‌تر نیز بهبود در BMD را پس از مصرف عصاره شبدر قرمز نشان داده‌اند. با این حال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۱۴۷ زن یائسه نشان داد که مصرف روزانه ۵۰ میلی گرم شبدر قرمز به مدت ۱ سال، در مقایسه با گروه دارونما، هیچ بهبودی در BMD نداشت. به همین ترتیب، مطالعات دیگر در یافتن این موضوع که شبدر قرمز می تواند به درمان تراکم استخوان کمک کند، شکست خورده است. با توجه به تعداد زیاد مطالعات متناقض، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
۲- علائم یائسگی
تأثیرات هورمونی شبدر قرمز به ویژه برای زنان قابل توجه است. ایزوفلاون های موجود در شبدر قرمز شبیه به استروژن است. بنابراین برای آن دسته از زنانی که ممکن است در حفظ سطح استروژن تلاش کنند، شبدر قرمز می تواند به تعادل تغییرات هورمونی و جلوگیری از نوسانات خلقی و همچنین کاهش درد سینه کمک کند. شبدر قرمز همچنین برای زنان مبتلا به PMS و همچنین یائسگی مفید است. زیرا هر دوی این زمان‌ها می‌توانند باعث نوسانات خطرناک یا غیرقابل پیش‌بینی در سطح هورمون شوند. اعتقاد بر این است که میزان بالای ایزوفلاون شبدر قرمز به کاهش علائم یائسگی، مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه کمک می کند. مطالعات نشان داده است که ۴۰-۸۰ میلی گرم شبدر قرمز (Promensil) در روز ممکن است به کاهش گرگرفتگی در زنان با علائم شدید (۵ یا بیشتر در روز) ۳۰ تا ۵۰٪ کمک کند.
مطالعه دیگری کاهش ۷۳ درصدی گرگرفتگی را طی ۳ ماه پس از مصرف مکمل حاوی گیاهان متعدد از جمله شبدر قرمز مشاهده کرد. با این حال، به دلیل تعداد زیاد مواد تشکیل دهنده، مشخص نیست که آیا شبدر قرمز نقشی در این پیشرفت ها داشته است. شبدر قرمز همچنین بهبود خفیفی در سایر علائم یائسگی مانند اضطراب، افسردگی و خشکی واژن نشان داده است. با این حال، مطالعات متعدد هیچ بهبودی در علائم یائسگی پس از مصرف شبدر قرمز در مقایسه با دارونما نشان نداده است. در حال حاضر، شواهد روشنی مبنی بر اینکه مکمل شبدر قرمز علائم یائسگی را بهبود می بخشد، وجود ندارد.
۳- خواص شبدر قرمز برای پوست و مو
عصاره شبدر قرمز در طب سنتی برای سلامت پوست و مو مورد استفاده قرار می گرفته است. در یک مطالعه تصادفی بر روی ۱۰۹ زن یائسه، شرکت کنندگان پس از مصرف ۸۰ میلی گرم عصاره شبدر قرمز به مدت ۹۰ روز، بهبود قابل توجهی را در بافت مو و پوست، ظاهر و کیفیت کلی گزارش کردند. مطالعه دیگری روی ۳۰ مرد نشان داد که در مقایسه با استفاده از عصاره شبدر قرمز ۵ درصدی به مدت ۴ ماه روی پوست سر، ۱۳ درصد افزایش در چرخه رشد مو (آناژن) و کاهش ۲۹ درصد در چرخه ریزش مو (تلوژن) نشان داد.
۴- سلامت قلب و عروق
شبدر قرمز سلامت قلب و عروق را بهبود می بخشد و می تواند به بهبود:
- سلامت شریان ها،
- کاهش خطر تصلب شرایین (سخت شدن یا ضخیم شدن شریان ها)،
- افزایش گردش خون،
- کنترل کلسترول بالا
- و کمک به پیشگیری از بیماری عروق کرونر کمک کند.
شبدر قرمز به دلیل وجود ایزوفلاون‌ها که می‌تواند کلسترول خوب HDL را افزایش دهد، لخته‌های خون را کاهش داده و انعطاف‌پذیری بیشتری در شریان‌ها ایجاد می‌کند. همچنین به پیشگیری از بیماری قلبی کمک می‌کند. این پدیده «انطباق شریان» نامیده می‌شود و به بهبود جریان خون از قلب کمک می‌کند. در حالیکه خون را رقیق می کند، مواد مغذی بیشتری را به سلول ها می رساند.
برخی تحقیقات اولیه نشان داده است که شبدر قرمز ممکن است سلامت قلب را در زنان یائسه بهبود بخشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۱۴۷ زن یائسه نشان داد که پس از مصرف روزانه ۵۰ میلی گرم شبدر قرمز (Rimostil) به مدت ۱ سال، ۱۲٪ کاهش کلسترول LDL (بد) کاهش یافته است. یک بررسی از مطالعات انجام شده در زنان یائسه که به مدت ۴ تا ۱۲ ماه شبدر قرمز مصرف کردند، افزایش قابل توجهی در کلسترول HDL (خوب) و کاهش کلسترول کل و LDL (بد) را نشان داد. با این حال، یک بررسی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که شبدر قرمز باعث کاهش کلسترول LDL (بد) یا افزایش کلسترول HDL (خوب) نمی شود. علاوه بر این، این مطالعات در زنان مسن یائسه انجام شد. بنابراین، ناشناخته است که آیا این اثرات برای جمعیت عمومی اعمال می شود یا خیر.
۵- کاهش فشار خون بالا
خواص ضد التهابی شبدر قرمز در کاهش استرس و اضطراب مفید است و در نتیجه تمایل به فشار خون را مهار می کند.
۶- ماهیت پیشگیری کننده سرطان شبدر قرمز
ایزوفلاون ها نقشی در جلوگیری از تکثیر یا رشد سلول های سرطانی دارند. همچنین ممکن است بتوانند آپوپتوز (خود تخریبی سلول های سرطانی) را القا کنند. استفاده از شبدر قرمز برای درمان های سرطان زا شامل موارد مربوط به تغییرات هورمونی مانند سرطان پروستات، سینه و آندومتر است.
۷- شبدر قرمز برای درمان التهاب پوست
ایزوفلاون های شبدر قرمز برای کاهش علائم پیری روی پوست و همچنین کاهش بیماری های التهابی پوست مانند پسوریازیس، اگزما و بثورات مختلف مفید است. اثرات شبدر قرمز بر سطوح استروژن بیشتر پتانسیل های ضد التهابی، محافظت کننده در برابر اشعه ماوراء بنفش، تقویت کننده کلاژن و التیام زخم را فراهم می کند. همچنین برای تقویت سلامت فولیکول های پوست، پوست سر و ناخن ها استفاده می شود
۸- مبارزه با عفونت های تنفسی
شبدر قرمز برای پیشگیری و درمان بیماری‌های تنفسی مانند سیاه سرفه، سرماخوردگی، آسم و برونشیت استفاده می‌شود و اثرات پاک‌کنندگی طبیعی در بدن دارد. در نتیجه باعث کاهش اضطراب و ناراحتی در هنگام بیماری می‌شود. از شبدر قرمز برای شل شدن خلط و آرام کردن اسپاسم برونش، بهبود کیفیت خواب و کمک به تخلیه مخاط و مایعات اضافی از سیستم تنفسی استفاده کنید.
۹- عصاره گل شبدر قرمز برای رشد مو
چای شبدر قرمز سرشار از ایزوفلاون ها، آبکشی موثری برای موها است. همچنین با از بین بردن شوره سر و تحریکات پوست سر، موها را قوی می کند. استفاده از شبدر قرمز در شامپو موها را نرم می کند، حجم بیشتری به ضخیم شدن موها و درخشندگی موها می بخشد. همچنین باعث می شود موها حالت پذیرتر و کمتر وز شوند.
۱۰- شبدر قرمز برای پیشگیری از خطر سرطان
ایزوفلاون های موجود در شبدر قرمز همراه با اثرات استروژن مانند آنها به مبارزه با سلول های سرطانی کمک می کند. در نتیجه احتمال آسیب بیشتر را کاهش می دهد. ثابت شده است که شبدر قرمز موثرترین در پیشگیری از سرطان آندومتر و پروستات است و با از بین بردن سلول های سرطانی (آپوپتوز) به پیشگیری از سرطان کمک می کند.
منابع:
۱- کتاب زراعت گیاهان صنعتی وعلوفه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور.
دیدگاهتان را بنویسید