امروزه خارش و خشـکی پوسـت، تظـاهرات پوسـتی اصـلی نارسایی کلیوی مرحله نهایی در بیمـاران تحـت همودیـالیز می باشند. خارش اثرات منفی بر کیفیت زندگی بیمار می گذارد به طوری که هم برای بیمار و هم پزشک بسیار مشکل ساز است.
طبق مطالعات متعدد خـارش واضـح و جـدی، ۱۵ تا ۴۹ درصد از بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه و ۵۰ تـا ۹۰ درصد از جمعیت تحت دیـالیز را آزار مـی دهـد و در بیمـاران تحت همودیالیز شایع تر از بیماران دیالیز صـفاقی مـی باشـد (۴۲ درصد در برابر ۳۲ درصد). در ایران نیـز در مطالعـه ای شـیوع خارش در ۱۶۷ بیمار تحـت همودیـالیز مـورد بررسـی قـرار گرفته و نتایج نشان داده است که ۹/۴۱ درصد از بیماران خـارش داشته اند که ۱/۳۷ درصد آن ها خارش را شدید، ۴/۱۱ درصد متوسـط و ۴/۵۱ درصد خفیف گزارش نموده اند. همچنـین خـارش در بیماران تحت همودیالیز توانایی فیزیکی و ذهنـی و کیفیـت خواب را به مخاطره می اندازد و در نتیجه موجب اخـتلال در کیفیت زندگی بیمار می گردد، به طوری که افزایش مرگ و میـر در بیماران دارای خارش در برخی از مطالعات گـزارش شـده است.
بیشترین شدت خارش معمولاً در حین همودیالیز است و علل متفاوتی برای آن ذکر می‌شود. پوست خشک و تغییر شکل داده، تکثیر عضله‌های راست کننده مو، افزایش اسیدیته پوست، تجمع کلسیم و منیزیم و فسفر در پوست، هیستامین، کم‌خونی و آلرژی ازجمله دلایلی است که برای این مشکل ذکر می‌شوند.
به اعتقاد متخصصان، خارش می‌تواند مشکلات فراوانی ازجمله عوارض پوستی، ناراحتیهای جسمی و روحی، اختلال خواب و تغییر کیفیت زندگی را در بیماران ایجاد کند و لذا برای رفع آن از طیف مختلفی از داروها استفاده می‌شود. اما به دلیل اینکه بسیاری از داروهای سنتتیک و شیمیایی که برای درمان خارش بیماران دیالیزی استفاده می‌شود، علاوه بر گران بودن، باعث مشکلاتی نظیر آلرژی و مقاومت دارویی می‌شوند، محققان درصدد یافتن داروهای جایگزین برآمده‌اند؛ داروهایی که روند درمان را پیش برده و هزینه‌های درمان را کاهش دهند. یک گروه از این داروها، موارد مشتق از گیاهان دارویی هستند.
در این رابطه، پژوهشگرانی از دانشکده علوم پزشکی خمین، دانشکده پرستاری و مامایی تهران و دانشگاه علوم پزشکی اراک پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، تأثیر ژل تهیه‌شده از گیاه دارویی آلوئه ورا بر تسکین و رفع خارش در بیماران تحت همودیالیز مورد ارزیابی علمی واقع شده است.
این مطالعه پژوهشی بر روی ۶۰ بیمار همودیالیزی مبتلابه خارش متوسط و شدید در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی اراک انجام شد. بیماران در این آزمایش دو بار در روز به مدت یک ماه با ژل آلوئه‌ورا تحت درمان خارش پوستی قرار گرفتند و سپس نتایج مورد تجزیه و تحلیل واقع شد.
یافته‌های این مطالعه که در فصل‌نامه «طب مکمل» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی اراک منتشر شده‌اند، نشان داد که مصرف ژل آلوئه‌ورا در بیماران دیالیزی، به‌طور قابل‌توجهی باعث کاهش خارش پوستی در آن‌ها می‌شود.
به گفته اعظم ملک حسینی، محقق گروه پرستاری دانشکده علوم پزشکی خمین و گروه پنج‌نفری همکارانش، «مرغوب‌ترین نوع آلوئه‌ورا در ایران که یکی از زیستگاه‌های طبیعی گیاه است، به‌صورت راحت و ارزان به دست می‌آید. لذا توصیه می‌شود بیماران همودیالیز از ژل این داروی گیاهی استفاده کنند تا علاوه بر بهبود کیفیت همودیالیز، خارش آنان نیز کنترل شود.
این محققان می‌گویند: «در گیاه دارویی آلوئه‌ورا ۷۵ترکیب شناخته‌شده وجود دارد که شامل ۲۰ ماده معدنی، ۲۰ اسیدآمینه و ۱۲ ویتامین در کنار آب هستند. این ترکیبات باعث شده‌اند که گیاه فوق اثرات دارویی ممتازی را در حوزه‌های مختلف از خود نشان دهد».
گفتنی است یافته‌های این پژوهش گامی اثر بخش درکنترل یکی از مهم‌ترین مشکلات بیماران دیالیزی به روشی طبیعی خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید