تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
اندازه گیری-تعرق-گیاهان

میزان تعرق در گیاهان

  • مقدار آبی که در ساختن هر واحد وزن ماده خشک مصرف می شود از نظر ارزیابی راندمان آب مصرفی کشاورزی مفید می باشد. به این مقدار قبلا آب مورد احتیاج اطلاق می شد ولی اکنون بیشتر به نام نسبت تعرق مصطلح می باشد. این نسبت برای ذرت و ارزن بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ و برای یونجه بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ بوده است. حداقل نسبت تعرق در مورد گیاهان زراعتی ۵۰ بوده است. این نسبت در مورد گیاهان کویری که پوشش آنها پراکنده بوده و بیشتر آب از طریق تبخیر تلف می شود به ۵۰۰۰ نیز می رسد.

    ثابت شده است که اگر میزان بارندگی تکافوى احتیاجات پوشش گیاهی تمام سطح خاک را بنماید، با افزایش تراکم پوشش گیاهی، راندمان استفاده از آب نیز افزایش پیدا کرده و تلفات آب بصورت تبخیر از سطح زمین به حداقل خود می رسد.

    کودپاشی و سایر عملیات زراعی، که باعث بالا بردن سطح محصول می شوند، معمولا در جهت کاهش نسبت تعرق و افزایش راندمان استفاده از آب می باشند. حمله قارچ ها به برگ ها نیز گاهی اوقات همین اثرات را دارد. استعمال مواد شیمیائی بازدارنده تعرق بر این اساس است که تصور می شود می توان تعرق را بیش از فتوسنتز کاهش داده و به این ترتیب باعث افزایش راندمان استفاده از آب گردید.

    محاسبه میزان تعرق

    بیشتر اروپائیان مطالعات خود را بر اساس آب تلف شده در هر واحد وزن تازه برگ بیان داشته اند. ولی، وزن تازه برگ ها از روزی به روز دیگر و نیز در اوقات مختلف یک روز متغیر است. از آن گذشته، نسبت سطح به وزن در بین برگ های مختلف یک گونه و حتی در بین برگ های یک گونه در شرایط محیطی مختلف، مثل سایه و آفتاب، متغیر است. بطور کلی بنظر می رسد توصیف سرعت های تعرق و فتوسنتز بر حسب سطح برگ مناسب باشد، چون مقدار انرژی جذب شده با سطح برگ رابطه نزدیک تری دارد تا با وزن خشک یا تازه برگ ها.

    • محاسبه میزان برگ بر اساس سطح برگ

    اگر اندازه گیری راندمان نسبی آب استفاده شده مورد نظر باشد، محاسبه نسبت تعرق یا مقدار آبی که در ساختن مواد خشک موثر بوده است مفید واقع می گردد. کاربرد سطح برگ به عنوان مبنای محاسبه آب تلف شده، لزوم اندازه گیری یا محاسبه سطح برگ گیاهان مورد آزمایش را آشکار می سازد.

    این اندازه گیری در مورد برخی از برگ ها که بتوان حاشیه آن را بر روی کاغذ ترسیم نموده و یا با قرار دادن برگ در مقابل کاغذهای حساس به نور (مثل کاغذهای اوزالید) بتوان تصویر آن را چاپ نمود آسان است. اندازه سطحی را که به این طریق مشخص شده می توان با سطح سنج (پلانی متر) یا بریدن حاشیه ها و توزین آن و مقایسه با وزن سطح مشخصی از همان کاغذ تعیین نمود.

    فروش ویژه به مدت محدود
    فروش ویژه بیش از ۳۰۰۰ رقم محصولات کشاورزی، انواع بذر با بسته بندی اورجینال و خانگی، انواع کودهای وارداتی اصل، ادوات و ابزارآلات با ضمانت اصالت کالا
    همین الآن خرید کنید
    • عده ای از پژوهشگران برای اندازه گیری میزان تعرق از دستگاه های فتوالکتریک استفاده نموده اند.
    • روش دیگر استفاده از رابطه بین سطح برگ و عرض یا طولی است که در اغلب برگ ها وجود دارد.

    تا بحال فرض بر این بوده است که تعرق برگ ها تنها عامل اصلی تلفات آب گیاهان است ولی تعرق از ساقه های برخی گونه های علفی نیز جزء مهمی از تلفات کل آب را شامل می شود. میزان تعرق در واحد سطح ساقه در عده ای از گونه های علفی به مراتب بیش از سطح برگ ها بوده است. بنابراین، علی رغم سطح زیاد برگ ها نسبت به ساقه، تلفات آب در سایه عده ای از گونه ها حدود النصف تلفات آب از برگ ها بوده و در برخی از گونه ها تلفات آب ساقه معادل تلفات آب از برگ ها است. گرچه روش توزین سریع قابل انتقاد است، ولی نتایج حاصله مؤید این است که مقدار تلفات آب از ساقه ها نیز قابل اهمیت بوده و باید در محاسبه تعرق در هر واحد سطح به حساب آورده شود.

    با توجه به اشتباهاتی که در ذات هر کدام از روش های اندازه گیری تعرق نهفته است، بعید به نظر می رسد که بتوان مقدار واقعی تعرق را اندازه گیری نمود. ولی اختلاف بین گونه هائی که در یک شرایط تحت آزمایش قرار می گیرند و نیز اثر تغییرات روزانه و فصلی بر اسرعت تعرق جالب توجه می باشد. بنابراین، در هر کجا که از آمارهائی در این مورد ذکری بعمل می آید لازم است به محدودیت های آنها نیز توجه گردد. البته آمارهای واقعی بیش از آن چه در موردشان انتقاد شده است قابل اعتماد میباشند.

    منبع : کتاب رابطه آب و خاک و گیاه، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *