مکانیسم مقاومت به قارچکش ها
مکانیسم مقاومت به قارچکش ها، مقاومت در مقابل قارچکش ها بر دو نوع است:
۱- ایجاد مقاومت تدریجی (type shifting)
در مقاومت تدریجی حساسیت بیمارگر در مقابل ماده مؤثره قارچکش محدود است و در عمل جمعیت بیمارگر به حد رضایت بخش مبارزه می شود.
۲- بروز مقاومت کامل (disruptive)
در مقاومت کامل ماده مؤثره قارچکش نمی تواند بیمارگر را کنترل کند.
مکانیسم های ایجاد مقاومت به قارچکش ها
مکانیسم های متفاوتی سبب ایجاد مقاومت می شوند. مهمترین آن جهش (mutation) در محل اثرگذاری است، که قارچکش در محل جذب ضعیف عمل می کند و بی اثر است. بستگی به شدت جهش در ساختمان سه بعدی، اثر قارچکش کاهش یافته و یا کاملا بی اثر می ماند. این اتفاق می تواند در تمام قارچکش ها که نحوه چسبیدن (binding) به بیمارگر شبیه هم باشد، پیش بیاید.
اختلاف قارچکش ها در ترکیب ساختمانی ماده مؤثره و قدرت اثرگذاری واقعی (intrinsic) آن ها است. اگر موتاسیون تأثیر منفی در شایستگی بیمارگر نداشته باشد، جمعیت بیمارگر می تواند به سرعت تکثیر پیدا کند. مقاومت کامل براساس موتاسیون به وجود می آید. برای مثال قارچکش ها با ماده مؤثره استروبیل اورین (Strobilurin).
مقاومت تدریجی براساس مکانیسم نامشخص (unspecific) یا مکانیسم ژن های مشابه در DNA (multigene) به وجود می آید. بعضی مواقع ممکن است هر دو مکانیسم فعال شوند. دلیل مکانیسم نامشخص تخلیه انرژی از قارچکش است که اصطلاحا (Cassette-Binding-ATP (ABC Transporter نامیده می شود. این مقاومت به علت مقدار کم، تاکنون به طور محدود ارزشیابی شده است. و اثر محدود آن در مبارزه با قارچ بی اهمیت می باشد. از مکانیسم های نامشخص دیگر متابولیسم یا سوخت و ساز ماده مؤثره قارچکش توسط آنزیم های قارچ است. این مکانیسم در قارچکش ها در مقایسه با حشره کش ها و علفکش ها بی اهمیت است. چون مقاومت تقاطعی (resistance cross) در راستای مکانیسم های وجود مؤثرندارد.
مقاومت مالتی ژن (multigene)
استعمال بیش از حد قارچکش ها برای بدست آوردن مقاومت تدریجی هم محدود است و نتایج آن در چند مورد گزارش شده است. متابولیسم تغییر مسیر ماده مؤثره، از مکانیسم های دیگر ایجاد مقاومت محدود محسوب می شود. علل مقاومت مالتی ژن (multigene) به وجود آمدن یک یا چند جهش در محل تأثیرگذاری است. در بعضی از موارد جذب ماده مؤثره ضعیف و در مواردی دیگر تغییر نامشخص مسیر متابولیسم از دلایل آن است.
مقاومت مالتی ژن سبب سلکسیون دایم نژاد ها با حساسیت کمتر در مقابل قارچکش ها می شوند که به تدریج و در دراز مدت به وجود می آید. تداوم سلکسیون از شروط این پدیده است. از طرف دیگر برگشت مقاومت تدریجی هم در این شرایط ممکن است. برای اینکه شایستگی جمعیت بیمارگر قابل تغییر است. برای مثال ایجاد این گونه مقاومت را، بازدارنگی بیوسنتز استرول روشن می کند.
دیدگاهتان را بنویسید