دلایل پیچیدگی برگ گوجه فرنگی + نحوه خسارت و مدیریت تلفیقی بیماری

دلایل پیچیدگی برگ گوجه فرنگی + نحوه خسارت و مدیریت تلفیقی بیماری

بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی Tomato Leaf Curl Virus (TLCV) از بیماریهای مهم و خسارتزای این محصول و محدود به مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشورهای آسیایی و آفریقایی میشود و تقریباً در مناطق سردسیر جهان دیده نمیشود. ذر این مقاله از دی مگ به دلایل پیچیدگی برگ گوجه فرنگی + نحوه خسارت و مدیریت تلفیقی بیماری و همچنین علایم بیماری، زیست شناسی و چرخه بیماری می پردازیم. بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی توسط سفید بالک (Bemisia tabaci Genn) در طبیعت به صورت گردشی و پایا منتقل میشود. حداقل زمان تغذیه و اکتساب و تلقیح ویروس توسط حشره ۳۰-۱۵ دقیقه است. دوره کمون ویروس در بدن حشره ۲۱ روز گزارش شده است. ویروس میتواند تا ۲۰ روز در بدن ناقل خود باقی مانده و حشره بعد از آلودگی به ویروس تا ۱۴ روز قابلیت آلودگی خود را حفظ میکند.

قابلیت انتقال ویروس بوسیله سفید بالک ماده نسبت به سفید بالک نر ۶ برابر است و این ویروس بذرزاد نبوده و به روش مکانیکی منتقل نمیشود. تعداد زیادی از گیاهان زراعی و وحشی و نیز علفهای هرز میزبان ویروس پیچیدگی برگ گوجه فرنگی بوده. و این ویروس براحتی به فلفل، خربزه درختی، تاتوره و توتون قابل انتقال است. سفید بالک بیوتیپ B مهمترین ناقل بیماری در مقایسه با سایر بیوتیپ های این حشره است. که دامنه میزبانی وسیع تر و قدرت باروری و تکثیر بیشتر و همچنین رفتار تغذیه ای همراه با تهاجم بیشتری دارد. وجود این بیوتیپ در ایران اثبات و تأئید شده است.

پیچیدگی برگ گوجه فرنگی

عامل بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی

عامل بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (TLCV)، ویروس پیچیدگی برگ توتون یا Nicotiana Virus 10A است. سه نژاد دیگر از همین ویروس شناخته شده که سبـ پیچیدگی برگ گوجه فرنگی میشود.

•  نژاد تیپیک و یا ویروس پیچیدگی چینه دانی برگ گوجه فرنگی که ویروس آن Nicotiana virus 10 A است.
•  نژاد شدید که موجب پیچیدگی خفیف برگها و پیچ خوردگی برگچه ها شده، ولی سبب کاهش اندازه برگ میشود و ویروس آن ۱۰ Nicotiana virus است.
• نژاد ابلقی زرد طلایی باعث لوله شدن حاشیه برگها بطرف بالا و ظهور لکه های طلایی رنگ در میان بافتهای سبز برگ میشود و عامل آن ویروس Nicotiana virus 10 C است.

علایم بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی

روشن شدن رگبرگها در برگهای آلوده، چین خوردگی و پیچیدگی شدید و تجمع برگ در یک نقطه مشابه، از علایم بارز بیماری است. همچنین کوچک ماندن گل ها و کاهش تولید میوه از دیگر علایم بیماری است. نژادهای مختلف این ویروس علایم دیگری از جمله تورم رگبرگها و چینه دانی شدن سطح زیرین برگ ایجاد میکنند.

خسارت بیماری

خسارت ناشی از بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی در مزارع سودان تا ۱۰۰ درصد و در هندوستان تا ۹۲/۳ درصد نیز گزارش شده است. بیماری در مراحل مختلف رشد گیاه خسارت وارد میسازد و آلودگی به ویروس بین ۹۳ – ۳۸ درصد در نوسان است. پیچیدگی برگ گوجه فرنگی از مناطق متعددی از کشور از جمله تهران خراسان و به ویژه استانهای جنوبی ،خوزستانف هرمزگان، فارس، کرمان و سیستان و بلوچستان گزارش شده و گسترش دارد.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

مدیریت تلفیقی بیماری پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (IDM)

1.  تغییر تاریخ کاشت: به منظور کاهش جمعیت ناقلین، ناقل در فصل سرد کمتر فعالیت دارد.
2. تراکم کاشت: افزایش تراکم گیاه و استفاده از حشره کش می تواند موجب کاهش جمعیت و فعالیت حشره ناقل شود.
3. کاشت گیاهان بالغ در اطراف مزرعه گوجه فرنگی
4. استفاده مالچ ها: مالچ کاه در زمان کاشت، سمپاشی با آزین فوس متیل هر چهار روز یکبار، مخلوطی از مالچ کاه + سمپاشی با آزینفوس متیل به فاصله ۴ روز یکبار از ۱۰ روز بعد از جوانه زدن.

عامل بیماری

بیماری بوسیله یک یا چند شبه میکوپلاسما یا فیتوپلاسما ایجاد میشود. که غالباً توسط زنجرک Orosius argentatus منتقل میشود. در ایران زنجرک چغندرقند Circulifer haematoceps ناقل بیماری معرفی شده است. زنجرک ناقل روی علفهای هرز میزبان تغذیه و تکثیر مینماید و پس از خشک شدن علفهای هرز روی گوجه فرنگی تغذیه میکند.

مدیریت تلفیقی بیماری (IDM)

• انهدام علفهای هرز مجاور مزارع گوجه فرنگی
• سمپاشی منظم مزارع علیه زنجرک ناقل با حشره کش سیستمیک نظیر کنفیدور. تاکنون واریته یا رقم مقاومی برای این بیماری گزارش نشده است.

منبع: کتاب بیماری های مهم صیفی، جالیز و سبزی در ایران، مصطفی درویش‌نیا، علی دهقانی. انتشارات سروا و تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی(تاک)، ۱۳۹۳.

دکتر فاطمه سکه چی