تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات

پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات

  • پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات

    پدیده چند جنینی (Citrus Polyembryony) در مرکبات

    یکی از خصوصیات مهم در مرکبات وجود پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات است. در مرکبات پس از کاشت بذر، بسته به رقم، تعداد ۱۳-۱ عدد گیاه از هر بذر رشد میکند. در این میان تنها یکی از جنین ها جنسی است و بقیه منشأ غیرجنسی دارند. این نوع جنینهای نابجا از بافت نوسلار به وجود می آیند و روی این اصل به آنها جنینهای نوسلوس نیز میگویند.

    اهمیت این مسئله در این است که نهال های به دست آمده از این جنین های غیرجنسی تفرق صفات ندارند و خواص پایه مادری را حفظ میکنند. در نتیجه این نهال ها یکنواخت بوده و درصورت مطلوب بودن گیاه مادری پایه خوبی تولید می کنند. از طرف دیگر، اغلب نهال های جنسی ضعیف بوده و پایه های ضعیفی تولید میکنند. به همین دلیل به طور معمول نهال جنسی حذف میشود.

    برای تشخیص نهال های جنسی و غیرجنسی کافی است که بیش از دو نهال از یک بذر داشته باشیم. در این صورت نهال های هم قد و مشابه را به عنوان نهال های نوسلار انتخاب میکنند. به عبارت دیگر نهالی که از بقیه بزرگتر یا کوچکتر است جنسی فرض شده و باید حذف گردد.

    پدیده نونهالی در مرکبات

    رویان (جنین) با جوانه زدن بذر توسعه پیدا کرده و به دانهال تبدیل میشود، تا مرحله نونهالی را آغاز کند. گیاهان نونهال ویژگیهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی خاصی را دارند و استعداد تولید گل ندارند. گیاه نونهال برای مدتی به رشد رویشی ادامه داده و سرانجام مرحله انتقالی آغاز میشود که در آن گیاه ویژگیهای نونهالی را از دست میدهد.

    پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات

    پدیده چند جنینی و نونهالی در مرکبات

    مرحله آخر نیز مرحله بلوغ است که با تولید بذر بارز میشود. این پدیده در تمام گیاهان وجود دارد ولی در یکساله ها به آسانی قابل تشخیص نیست. بدین ترتیب بخشی از گیاه که نزدیکتر به پایین درخت قرار گرفته و از نظر گذشت زمان مسن ترین بخش است.

    در واقع نونهال ترین قسمت از نظر سن بیولوژیکی است. از سوی دیگر، محیط خارجی ساقه ها و شاخه ها و قسمتهای بالایی درخت از نظر سن بیولوژیکی مسن ترین و رسیده ترین بخش گیاه هستند. اما در واقع از نظر زمانی جوانترین قسمت ساقه ها شاخه هستند.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    دقیقاً به همین دلیل است که گفته میشود باید پیوندکها را از قسمت بالغ درخت گرفت تا زود به بار بنشیند چون اگر پیوندک از قسمت نونهال پایین درخت گرفته شود، همانند یک بذر باید مراحل نونهالی و انتقالی را طی کند تا به بلوغ برسد و بتواند به گل برود.

    تغییرات مورفولوژیکی در دوره نونهالی مرکبات

    در مرکبات دوره نونهالی بین ۱۰-۵ سال طول میکشد. اکثر مرکبات در مرحله نونهالی تیغ دار و دارای برگهای ضخیم هستند. ضمن این که رشد رویشی آنها زیاد و طول میان گره های آنها بلندتر از گیاهان بالغ است. شاید برخی از این خصوصیات مانند خاردار بودن یا داشتن مزه نامطبوع گیاه را در برابر حیوانهای در حال چرا حفظ کند. نکته جالب اینجاست که هرچه پیوندک در محل بالاتری روی پایه زده شود، زودتر به بلوغ و گلدهی میرسد. زیرا کمتر تحت تأثیر ریشه قرار میگیرد.

    این مسئله زمانی صادق است که پایه نونهال باشد که معمولاً اینگونه است، اما اگر احیاناً پایه بالغ باشد، اثر مذکور دیده نخواهد شد.

    منبع: کتاب اصول کاربردی پرورش مرکبات، کامران قاسمی، جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۹۲

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *