آشنایی با شته آرد آلود سیب

• نام علمی:  Dysaphis mali Ferr

مشخصات ظاهری

تخم های شته آرد آلود سیب بیضی شکل و به رنگ سبز تیره می باشند و بطور پراکنده روی تنه و سرشاخه درختان میوه دانه دار بخصوص سیب دیده می شوند و این تخم ها اغلب در چین خوردگی های دور جوانه انتهایی و شکاف تنه درخت پنهان است. گاهی در بین آنها افراد بالدار دیده می شوند که ماده های مهاجر هستند و بر روی درختان سیب و گلابی دیگر پرواز میکنند و موجب انتشار گونه روی میزبان اول می گردند. پوره های جوان این شته که تازه از تخم خارج شده اند، بوسیله داشتن کرنیکول های نسبتا بلند و نقاط تیره رنگی که روی سطح پشتی شکم دارند، از شته سبز و دیگر گونه ها مشخص می شوند، بعلاوه شاخک ها و نوک پنجه ها تیره رنگ نیستند.

مشخصات زیست شناسی:

این شته زمستان را بحالت تخم در روی سرشاخه های سیب می گذراند. در بهار مصادف با باز شدن جوانه ها، تخم ها باز میشوند و شته های کوچک به سمت جوانه ها حرکت می کنند و از پشت برگ های تازه ظاهر شده و از جوانه ها شروع به تغذیه می نمایند. در مراحل بعدی از دم برگ و دم میوه و رگبرگ های اصلی تغذیه می کنند و باعث ریزش گل و میوه های جوان و نیز پیچیدگی برگ ها و بدشکلی میوه ها می شوند.

برگ ها اغلب در حول محور عرضی و طولی پیچ می خورند، تغییر رنگ داده و به رنگ سبز متمایل به زرد و گاهی قرمز در می آیند. بعلاوه جدار برگ ها ضخیم و شکننده می شود. در این مرحله است که شته ماده مؤسس به اندازه کافی رشد کرده و شروع به تولید مثل می کند و در داخل برگ های بهم پیچیده تعداد زیادی شته های خاکستری رنگ و به اندازه های مختلف دیده میشود. رنگ خاکستری شته ها به علت توده خاکستری رنگ مواد مومی است که سطح بدن شته ها را پوشانیده است.

چرخه زندگی:

در این گونه دوره کامل زندگی آفت روی دو گروه از میزبان های کاملا متفاوت بسته می شود. بدین ترتیب که از اواسط بهار تا اواخر زمستان روی ریشه گیاهان خانواده گندمیان زندگی می کنند و از اواسط بهار شته های بالدار برای مهاجرت روی میزبان دوم بوجود می آیند (Migrants). این شته ها تماما میزبان اول را رها کرده و بر روی گونه های خاصی از گندمیان پرواز می کنند و در روی ریشه ها مستقر می شوند.

این افراد وسیله انتشار گونه روی میزبان دوم هستند. در اواخر تابستان و اوایل پاییز در بین شته های آلنی کل ماده های بالدار سکسوپار (Sexuparae) بوجود می آید. این شته های بالدار از روی میزبان دوم پرواز کرده و روی میزبان اول یعنی درختان میوه دانه دار مستقر می شوند و پس از مدتی تغذیه افراد نر و ماده جنسی (Sexuae) بوجود می آورند. شته های نر و ماده ظرف یک هفته تا ده روز کامل می شوند و پس از جفت گیری در روی تنه و سرشاخه درختان مذکور تخم ریزی می کنند و بدین ترتیب سیکل کامل زندگی این گونه بسته می شود.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

کنترل آفت:

هنوز دقیقا معلوم نیست که در شرایط کرج روی کدام گروه از گندمیان می توان این شته ها را مشاهده نمود. آنچه مسلم است اینکه در حدود ۲ تا ۳ هفته پس از ریزش گل ها این آفت از روی درختان میزبان اول به کلی ناپدید می شود. به همین دلیل اگر تراکم آفت زیاد و مبارزه زمستانه قبلا صورت نگرفته باشد، مبارزه شیمیایی بلافاصله پس از ریختن گلبرگ ها باید صورت گیرد و اگر تأخیر شود، دیگر این مبارزه سودی ندارد و حشره خودبه خود میزبان اول را ترک می کند و در روی میزبان دوم چندین نسل تولید می کنند و در بین آنها ماده های بالدار و بدون بال مشاهده می گردند که تماما زنده زا بوده و اصطلاحا آلنی کل (Alienicolae) نامیده می شوند.

گفته می شود شته ای که روی گلابی زندگی می کند، گونه دیگریست و Sappaphis Pyri نام دارد. این گونه از نظر خسارت و بیولوژی احتیاج به بررسی سیستماتیکی کافی دارد. بعلاوه در روی برگ درختان سیب و گلابی شته های دیگری از جمله Rhopalosiphin prunifoliae دیده می شوند که از نظر زیان اقتصادی اهمیت چندانی ندارند. گونه اخیر اغلب در اوایل بهار روی درختان دیده می شوند و خیلی زود بر روی میزبان دوم خود که گیاهان علفی می باشند، مهاجرت می کنند. این شته ها زرد مایل به سبز هستند و در روی سطح پشتی آنها نواری تیره مشاهده می شود.

• خسارت

از علائم بارز خسارت این گونه این است که برگ های درخت پیچیدگی پیدا نمی کنند. گونه دیگری از این جنس که در کتب اروپایی از آن نام برده می شود Dysaphis plantaginac است که شبیه شته آرد آلود سیب می باشد با این تفاوت که میزبان دوم آن بارهنگ با plantago می باشد حجت و آزمایش فرد در سال ۱۳۵۶ این گونه را از خوزستان گزارش کرده اند.

منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.

دکتر فاطمه سکه چی