تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
  • اولین نکته ای که برای تاسیس یک گلخانه سلسله ای باید مد نظر باشد، مکان گلخانه است. در این مورد عوامل زیر باید مورد توجه قرار گیرند:

    ۱- فضای توسعه

    باید در پی قطعه زمینی که بزرگتر از نیازهای اولیه است بود یعنی در ابتدا باید اندازه نهایی گلخانه سلسله ای پیش بینی گردد و منطقه دیگری نیز باید، به این رقم پیش بینی شده اضافه شود تا ساختمان سرویس، انبار و راه های ارتباطی را در آن ایجاد کرد. (دو برابر کردن مساحتی که توسط گلخانه ها اشغال می شود به ندرت حداقل فضای لازم را فراهم می آورد) و در نهایت یک فضای اضافی برای احتیاجات پیش بینی نشده باید در نظر گرفته شود.

    برای مثال، ممکن است به دلیل کمبود مواد لازم باشد که مواد ضروری را انبار و بسته بندی کنید یا در‌آینده به حوضچه هایی برای نگهداری آب هایی که از گلخانه های سلسه ای زهکشی می شوند نیازمند باشید، تا بتوانید محتوای تغذیه ای آن را پیش از آنکه به جویها بریزد یا به سفره آب زیرزمینی بپیوندد، کاهش دهید.

    ۲- توپوگرافی

    محل گلخانه باید تا حد امکان مسطح باشد تا هزینه ها کاهش یابد. در محل مسطح (هموار) می توان گلخانه بزرگی احداث کرد و اتوماسیون را در آن اجرا کرد. به دلیل استفاده گسترده از آب در عملیات گلخانه ها، احداث یک سیستم زهکشی مناسب ضروری است. در مناطقی که زهکشی به سختی انجام می شود، قرار دادن لوله های سفالی در زیر زمینه پیش از آنکه گلخانه ساخته شود کاری عاقلانه است.

    همچنین صلاح در این است که محلی با بادشکن طبیعی مثل ردیفی از درختان با تبه در طرف شمال و شمال غربی برای احداث گلخانه انتخاب شود. در جاهایی که در فصول سرد برف می بارد، درختان باید به فاصله ۲۰ متری از یکدیگر قرار داشته باشد تا بتواند جلوی توده های برف را قبل از رسیدن به گلخانه بگیرند. برای جلوگیری از سایه اندازی روی محصول، فاصله درختان از گلخانه در شرق، غرب با جنوب باید ۲۵ برابر ارتفاعشان باشد.

    ۳- نقشه گلخانه

    نقشه گلخانه ای که انتظار می رود گسترش بیشتری در آینده داشته باشد، بسیار مهم است. اگر زمین شیب دار باشد، عملیات ساختمانی باید در نقطه وسط شیب (ارتفاع متوسط) شروع شود. به این ترتیب که عملیات تسطیح را از این نقطه شروع کرده و فضای لازم را برای احداث و گسترش گلخانه های سلسله ای فراهم می‌کنیم. این نوع روش اجازه افزودن ساختمانهای سرویس و گلخانه های دیگر را بدون اینکه نیازی به جابجایی ساختمان های قبلی یا متمرکز کردن ساختمانهای سرویس باشد، را می دهد.

    ساختمان مرکزی سرویس به صورت یک طرح تقریبا مربع شکل که در آن فواصل برای جابه جایی گیاهان و مواد به حداقل بنا می شود:
    • درهای بین گلخانه ها و ساختمان سرویس باید ۷/۲ متر ارتفاع و ۴/۲ متر عرض داشته باشد تا وسایلی مثل تراکتور بتوانند از آن رد شوند.
    • گلخانه باید در جهت شمال ۔ جنوب بوده و طول آن باید ۴۴ متر باشد.
    • ساختمان سرویس باید دارای عرض ۹/۴ متری باشد تا بتوان از درهایی با عرض ۷/۳ و ارتفاع ۲/۴ استفاده کرد. چنین درهایی برای عبور تریلر و کامیون هایی که برای تخلیه مواد اولیه و همچنین ارسال گیاهان لازم اند، مناسب می باشند.

    شرایط آب و هوایی در محل احداث گلخانه

    همان طور که قبلا نیز گفته شده شرایط آب و هوایی تاثیر زیادی بر حرفه باغبانی دارد. جایی که مه دائمی با آب و هوای نامساعد با لایه ناشی از واقع شدن در طرف شمالی کوه های بلند وجود داشته باشد به طور کلی برای پرورش محصولات مناسب نیست. شدت زیاد نور ناشی از ارتفاع زیاد برای محصولاتی نظیر میخک و رز مناسب است ولی برای محصولاتی که نیاز به شدت نور پایین دارند مثل بنفشه آفریقایی، بگونیا گلوکسینیا و بیشتر گیاهان سبز سودمند نیست، محل گلخانه باید با توجه به محصولاتی که مدنظر است، انتخاب شود.

    یکی از گلخانه های تولید گل میخک که مجبور شد به فعالیت خود در لانگ آیلند و نیویورک پایان دهد و به محل مرتفع ای در کوه های آپالاچی (در جنوب شرقی ایالات متحده) انتقال یابد مثال خوبی در این زمینه است این محل، بالاتر از لایه مه صبحگاهی معمول در این منطقه واقع شده است و از شدت نور بالا و درجه حرارت خنک در تابستان یعنی شرایطی که برای پرورش میخک ایده آل است برخوردار می باشد. تجربیات و یادداشت های مکرر در حین تولید، تمامل انتخاب محل مناسب تولید می باشد.

     

    در دسترس بودن امکانات در محل احداث گلخانه

    محل احداث گلخانه باید در جایی انتخاب شود که راههای حمل و نقل در نزدیکی آن قرار داشته باشند. هزینه فروش گل و گیاه، تقریبا یک چهارم سود ناخالص عمده فروشی است. به حداقل رساندن هزینه های حمل و نقل با احداث گلخانه در نزدیکی بازار، در مراحل اولیه گسترش حرفه و استفاده از وسایل نقلیه در فواصل طولانی (مانند اتوبوس، کامیون یا هواپیما) در مراحل بعدی و موفقیت آمیز توسعه این حرفه، تا حد زیادی این مشکل را حل خواهد کرد.

    محل احداث گلخانه، اغلب عامل تعیین کننده نوع سوخت مورد استفاده است. در بعضی از مناطق، گاز طبیعی ارزانترین منبع انرژی نسبت به انواع سوخت های دیگر است. بعضی از گلخانه ها نمی توانند از گاز طبیعی استفاده کنند زیرا دور از خط لوله های گاز قرار دارند. در یکی از مناطق، جایی که گلخانه برای استفاده از نور بیشتر در ارتفاعات، ساخته شد، دوری محل باعث شد که نفت را از یک تانکر بزرگ به یک تانکر کوچک و سرانجام به گلخانه منتقل کنند که این امر منجر به افزایش هزینه نفت گردید.

     

    آب مورد نیاز جهت احداث گلخانه

    گاها مشاهده می شود که گلخانه های احداث شده در نواحی ساحلی یا اطراف رودخانه ها را به نواحی دیگری که دارای آب با کیفیت بالاتری اند، انتقال می دهند. هزینه جدا کردن یون هایی مثل سدیم کلراید و بی کربنات زیاد است ولی در صورت عدم انجام این امر، به گیاه صدمه وارد می شود.

    فروش ویژه به مدت محدود
    فروش ویژه بیش از ۳۰۰۰ رقم محصولات کشاورزی، انواع بذر با بسته بندی اورجینال و خانگی، انواع کودهای وارداتی اصل، ادوات و ابزارآلات با ضمانت اصالت کالا
    همین الآن خرید کنید

    مقدار آب نیز همانند کیفیت آن مهم است: زیرا به ازای هر متر مربع از سطحی که گیاه در آن رویانده شده در هر بار آبیاری به ۲۵/۲ لیتر آب نیاز است. استفاده از آب چاه بهتر است. زیرا آب شهر اغلب بیش از حد گران است و ممکن است دارای فلوراید و مضر باشد، آب برکه یا رودخانه آلوده به عوامل بیماریزا است و ممکن است نیاز به ضد عفونی به وسیله کلر داشته باشد.

     

    جهت گلخانه

    اسکلت گلخانه ها سایه ایجاد می کند که اندازه سایه ها به زاویه تابش نور خورشید و فصل سال بستگی دارد. تاثیر سایه بر رشد گیاه در زمستان (زمانی که اغلبه شدت نور کم است) بسیار زیاد می باشد.

    • گلخانه های تک واحدی که در عرض های بالاتر از ۴۰ شمالی واقع اند باید در امتداد شرق به غرب ساخته شوند تا بتوانند نور آفتاب زمستانی که زاویه تابش پایینی دارد را به نحو مناسبی دریافت کنند.
    • در عرض های پایین تر از ۴۰ درجه شمالی، امتداد گلخانه ها باید شمالی-جنوبی باشد، زیرا زاویه تابش نور خورشید به مراتب بیشتر است.
    • گلخانه هایی که در امتداد طولشان به هم متصل‌اند، در تمامی عرضهای جغرافیایی باید در جهت شمال به جنوب باشند تا بتوانند اثر سایه را در قسمت شمالی گلخانه کاهش دهند. جهت شمال به جنوب باعث می شود که سایه در طول روز در عرض کف گلخانه حرکت کند. در حالیکه در جهت شرق به غرب این امر ممکن نیست.

    ال جی ماریس در انگلستان محاسباتی را در عرض جغرافیایی حدود ۵۰ شمالی انجام داده است. این محاسبات تأکید می کند که امتداد یک گلخانه تک واحدی باید از شرق به غرب باشد. زیرا تفاوت شدت نور به دلیل این که در طول تابستان که زاویه تابش نور خورشید زیاد است، کم می‌باشد و این تفاوت در زمستان یعنی زمانی که شدت نور موضوع مهمی بشمار می رود، بسیار بیشتر است.

     

    هزینه های گلخانه:

    ۱هزینه های ثابت

    • هزینه احداث گلخانه
    • هزینه تاسیسات گرم کننده
    • هزینه تاسیسات خنک کننده
    •   هزینه تاسیسات آبیاری
    • خرید سمپاش
    •  خرید زمین
    • خرید دماسنج، رطوبت سنج، pHمتر، EC متر، تانسیومتر و نورسنج
    • خرید گلدان

    ۲- هزینه های جاری

    • کل هزینه ها= هزینه های ثابت + هزینه های جاری
    • سود= فروش کل ( عملکرد کل x قیمت) – کل هزینه ها

    نیروی کار

    نیازهای فعلی و آتی نیروی کار، باید بررسی و میزان تامین نیروی کار در منطقه باید مشخص شود. دستیابی و تامین نیروی کار، یکی از مشکلات همیشگی در صنعت باغبانی است. به نظر می رسد حل این مساله در نزدیکی به مناطق شهری نهفته باشد ولی این امر خود مشکل دستمزد بالا را در پی دارد.

    دستمزد کارگر در گلخانه ها کم است و این مسئله باعث شده است که صنایع دیگر پیشرفته از نظر تکنولوژی نسبت به جذب نیروی کار، از این صنعت پیشی گیرند. به نظر می رسد راه حل این مساله، پرداخت حق الزحمه بالاتر برای پیروز شدن در رقابت باشد. می توان با اجرای اتوماسیون در این صنعت تعداد کارگران را کمتر و تولید را افزایش داد و در نتیجه دستمزد بالای کارگران را تأمین نمود.

     

    منابع:

    ۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.

    ۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.

     

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *