بذر یکی از نهاده های بسیار مهمی است که نقش برجسته و تعیین کننده ای در افزایش محصول در واحد سطح را به عهده دارد و درصورت رعایت اصول ناظر بر تولید بذر می تواند افزایش محصولی تا میزان ۱۰۰% را نتیجه بخشد. دراین مقاله سعی گردیده مشخصات یک بذر خوب و با کیفیت معرفی گردد. ️
بذر چیست؟
بذر به بخشی از گیاهان مورد توجه در کشاورزی و باغبانی گفته می‌شود که می‌تواند به تکثیر و تولید مثل آن گیاه منجر شود. در کشاورزی به هر بخش از گیاه که بتواند نسل دیگری از همان گیاه را تولید کند بذر می‌گویند. بذر تولید شده از روش جنسی تخم گیاه می‌باشد و از روش غیر جنسی از طرق باززایی، ریزوم، استولون، سوخ (پیاز) و… می‌باشد. عدم دقت در تهیه و خرید بذر، کار تولید را با شکست مواجه می کند.
ویژگی های یک بذر با کیفیت
۱- بذرهای دیگر محصولات بصورت آزاد
بذرهای غیر قابل تفکیک گیاهان، بذرهایی هستند که محصولات زراعی کشت شده در مزارع بذر یافت می شوند و بذر آنها بسیار شبیه بذر محصول است که جدا کردن آنها از نظر اقتصادی از طریق مکانیکی دشوار است. سابقه: در جو، جو دو سر و دانه گندم
۲- عاری از بذور علف هرز
اینها بذرهای گونه های علف های هرز هستند که از یک یا چند روش زیر مضر هستند:
- اندازه و شکل بذر علف های هرز مانند بذر محصول است و جدا کردن آنها از طریق مکانیکی دشوار است
- عادت رشد علف های هرز نوع مشخصی است و برای همه منابع با محصول رقابت می کند
- بخش هایی از گیاهان علف های هرز برای انسان و حیوانات سمی یا مضر است
- چمن های علف های هرز همچنین به عنوان میزبان جایگزین برای آفات و بیماری ها عمل می کنند
۳- عاری از بیماری های تعیین شده
به بیماری های مشخص شده برای صدور گواهینامه بذر اشاره دارد که ممکن است باعث آلودگی قسمت بذر شود.
۴- جوانه زنی و نشاط زیاد
۵- میزان رطوبت مطلوب
- برای غلات: ۱۰-۱۲٪
- پالس‌ها : ۷-۹٪
- دانه های روغنی: ۶-۷٪
- سبزیجات: ۵-۶٪
اهمیت بذرهای با کیفیت از زمان بسیار قدیم شناخته شده است. کتاب مقدس، مانو اسمریتی می گوید: “Subeejam Sukshetre Jayate Sampadyathe” یعنی بذر خوب در خاک خوب محصول فراوانی دارد. کیفیت بذر به عنوان یک مقدس شناخته شده است، که یک عامل مهم در بهبود کشاورزی و جوامع کشاورزی است. اگرچه اهمیت بذر در کشاورزی باستان شناخته شده بود، اما نیاز به تولید بذر سازمان یافته فقط در آغاز قرن بیستم مشخص شد، زمانی که کمیسیون کشاورزی سلطنتی (۱۹۲۵) پیشنهاد گسترش انواع اصلاح شده و توزیع بذر را داد.
اهمیت بذر با کیفیت:
۱- بذر یک ورودی حیاتی در تولید محصولات زراعی است.
- این ارزانترین ورودی در تولید محصولات زراعی و کلید پیشرفت کشاورزی است.
- وضعیت محصول تا حد زیادی به مواد بذری که برای کاشت استفاده می شود، بستگی دارد.
۲- بذر مورد نیاز برای پرورش محصول بسیار ناچیز است و هزینه آن در مقایسه با سایر نهاده ها بسیار کمتر است
۳- این نیاز به افزایش مناطق تحت تولید با کیفیت بذر است.
۴- تخمین زده می شود که بذرهای با کیفیت خوب تا رقم های اصلاح شده می توانند حدود ۲۰-۲۵٪ افزایش عملکرد داشته باشند.
ظهور روش های مدرن اصلاح نباتات و پیشرفت های بیوتکنولوژی در صنعت بذر نقش بسزایی در ایجاد انواع پر محصول و هیبریدها دارد.
نقش بذرهای اصلاح شده:
۱-حامل فناوری جدید
۲- ابزار اساسی برای تأمین غذایی مطمئن
۳- در اصل به معنای بدست آوردن عملکرد مطلوب محصول در سطح تولید کمتر است
۴- احیای سریع کشاورزی پس از بلایای طبیعی.
مزایای استفاده از بذرهای با کیفیت:
۱- از نظر ژنتیکی خالص هستند
۲- بذر مرغوب دارای بازدهی بالا در واحد سطح است زیرا می توان از توانایی ژنتیکی محصول به طور کامل استفاده کرد.
۳- آلودگی کمتر زمین با بذر علف های هرز / بذرهای دیگر محصول.
۴- بیماری کمتری و مشکل حشرات.
۵- به حداقل رساندن سرعت بذر/ نهال، یعنی ظهور سریع و یکنواخت نهال.
۶- عاری از آفات و بیماری ها هستند
۷- می توانند خودشان را برای شرایط آب و هوایی سخت تطبیق دهند
۸- بذر با کیفیت به خوبی به کودها و مواد مغذی اعمال شده پاسخ می دهد.
۹- از نظر جمعیت و بلوغ یکنواخت است.
۱۰- محصولاتی که با بذر با کیفیت پرورش می یابند از نظر زیبایی خوشایند هستند.
۱۱- پیش بینی عملکرد بسیار آسان است.
۱۲-کار در عملیات پس از برداشت آسان خواهد بود.
۱۳- آماده سازی محصولات نهایی نیز بهتر است.
۱۴- ارزش تولید بالا و قابلیت بازاریابی آنها
مترجم: فاطمه سکه چی
منبع: سایت کشاورزی Agriquest
دیدگاهتان را بنویسید