تاریخچه باغسازی رسمی و الگوگیری اقوام مختلف از آن
سبک های مختلف باغسازی:
باغسازی مصری:
در بررسی تاریخی شکل گیری سبک های مختلف باغ سازی، عنوان باغ های مصر به چشم می خورد، متاسفانه به جز آثاری بعضی نقاشی ها به صورت کتیبه های سنگی چیزی از آن باقی نمانده است. قدیمی ترین نقاشی هایی که از باغ های مصر باستان بدست آمده است در موزه بریتانیا (British museum) نگهداری می شود. (تاریخچه باغسازی رسمی و الگوگیری اقوام مختلف از آن)
این نقاشی یک حوض ماهی زینتی را به نمایش می گذارد که به صورت مستطیلی شکل و با حاشیه سنگی ساخته شده است. در داخل حوض، ماهی، مرغ آبی و گل نیلوفر دیده می شوند و در گوشه ای از مجموعه، مقداری بذر گیاهان به چشم می خورد. در اطراف حوض، درختان میوه قرار دارند. در یک طرف حوض، یک خدمتکار که سبد میوه انگور و انار را در دست دارد، دیده می شود.
* برای شناخت نحوه طراحی باغ و ویلای خود، بیشتر مطالعه کنید.
باغ های معلق بابل (Hanging gardens of Babylon):
یکی از عجایب هفتگانه است. از قدیمی ترین باغ ها هستند که به سبک رسمی طراحی و اجرا می شدند. بابل، عراق امروزیست. اطلاعات زیادی در رابطه با ساختار این باغ ها وجود ندارد و بجز نوشته های مورخین یونانی آثار دیگری باقی نمانده است.
در بابل ساختمان ها به صورت چند طبقه با تراس های بزرگ روی هم قرار می گرفتند که از دور ساختمان ها حالت پلکانی را تداعی می کردند. خانه ها با استفاده از مصالح سنگی به صورت خیلی مستحکم بنا می شدند و سقف هرخانه برای جلوگیری از نفوذ آب و ریشه گیاهان خصوصا درختان عایق بندی می شدند و سقف هر خانه برای جلوگیری از ریشه دوانی، چهار دیوار اصلی حانه تا ارتفاعی که لازم بود بالا برده می شد، روی سقف و بین چهار دیوار از خاک پر می شد.
با استفاده از روش های مکانیکی انتقال آب که ساز و کار آن زیاد مشخص نشده است، آب به بالای سقف آخر ساختمان انتقال می یافت و از بالا به صورت آبشار روی سقف های پایینی می ریخت. باغ روی تراس ها به صورت چهار گوش اجرا می شد و گیاهان در آن کاشته می شدند. شاخه ها از بالا، به اطاف ساختمان آویزان می گشت و شاید عنوان معلق با توجه به ظاهر آویزان این گیاهان بر روی ساختمان ها باشد.
-
گیاهان رایج در باغ های بابلی:
در این باغ ها گیاهانی چون آویشن، جعفری، گشنیز، زعفران، خشخاش، شاهدانه، کنگر، رزماری همراه گیاهان زینتی به ویژه درختان و درختچه ها کاشته می شدند.
سبک باغ ایرانی (Persian gardens):
تحت عناوین مختلف چون پردیس، باغ بهشت، باغ ایرانی و چهار باغ در منابع علمی دنیا مطرح می باشد. می توان ادعا کرد که عمده سبک های معروف باغ سازی دنیا از جمله باغ یونانی، باغ رومی، باغ اسلامی، باغ مغولی، باغ ترکی و…. ریشه در سبک معماری باغ ایرانی دارند که طی اعصار مختلف به نقاط مختلف دنیا انقال یافته است.
ایران در اعصار مختلف مورد هجوم اقوام مختلف، یونانی (اسکنر مقدونی)، اعراب، مغول و تاتار قرار گرفته است و توسط مهاجمان فرهنگ غنی ایران از جمله سبک معماری باغ سازی به نقاط مختلف دنیا از جمله اروپا، خاور میانه، شمال افریقا، آسیای میانه و شبه قاره هند انتقال یافته است.
با ادغام سبک باغ ایرانی با فرهنگ بومی هر منطقه، نام جدید به خود گرفته و معروف شده است. در این ارتباط معروف ترین باغ در دنیا که جز عجایب هفتگانه است تاج محل در هندوستان می باشد که یک باغ کاملا ایرانی بوده و توسط معماران ایرانی بنا شده است.
سبک باغ یونانی
یونانی ها سبک باغ سازی ایرانی را با فرهنگ یونانی تلفیق کردند و نام سبک باغ یونانی (هلنی) به آن دادند و به اروپا منتقل کردند.این نوع سبک الگویی برای شکل دهی باغ های رسمی در امپراطوری روم باستان شد. حیاط خانه های یونانی دارای چهار دیوار بوده و اطراف ایوان ها، ردیف ستون های سنگی قرار می گرفت و رومیان با الگوبرداری از این نوع حیاط ها، باغ های رسمی خود را به وجود آوردند.
سبک باغ اروپایی
در قرون وسطا اهداف اولیه ایجاد باغ های اروپایی، تغذیه و مصرف بوده و سبک باغ های رسمی به شکل ساده تر و ابتدایی در مجموعه دیر ها باقی ماند. در حقیقت، این باغ ها شکل آرایش یافته باغ های سبزیجات، صیفی جات و میوه ها بودند. بنابراین باید توجه کرد زمانی که سبک رسمی باغ سازی در اروپا در شکل ابتدایی خود در حیاط خلوت کلیسا ها باقی مانده بود، در خاور نزدیک سبک باغ های ایرانی در شکل تکامل یافته خود نمایی می کرد و باغ های معروف در شمال آفریقا، اندلس و…. از این نوع باغ ها بود.
جنگ های صلیبی، مرحله دوم انتقال سبک های باغ سازی این مناطق به سمت اروپا محسوب می شود. سبک جدید باغ های رسمی دوره رنسانس ایتالیا، هیربد تفکر جدید منتقل شده از خاور نزدیک با سبک های ابتدایی رسمی باغ سازی باقی مانده در حیاط کلیسا ها بود.
-
سبک رسمی باغ ایتالیایی
در قرن شانزدهم، سبک رسمی باغ ایتالیایی سبک غالب باغسازی در اروپا بود و به تدریج تحت تاثیر گرایش های محلی، در مناطق مختلف تغییرات در آن ایجاد شد. عمده باغ های ایتالیایی در شیب تپه ها به صورت تراس بندی شده ایجاد می شدند. در سایر مناطق اروپا به ویژه در فرانسه و هلند زمین کاملا مسطح بود و همچنین سطح آب زیرزمینی بالا بود و در این نوع زمین ها احداث کانال های زهکشی کاملا ضروری به نظر می رسید. تفاوت اساسی بین باغ های فرانسوی و هلندی در این بود که نخست باغ های هلندی کوچک تر از باغ های فرانسوی بودند و در ثانی، اطراف باغ های فرانسوی را محیط های جنگلی احاطه کرده بودند.
-
سبک باغ های فرانسوی
در اواسط قرن هفدهم میلادی سبک باغ های فرانسوی سبک غالب اروپا بود و می توان گفت این سبک جز اولین سبک های رسمی اروپا بود. در این سبک تقارن واقعی مفهوم پیدا کرد. باغ های قبلی کلکسیون باغ های کوچک رسمی بودند که بدون داشتن ارتباط معنی دار در کنار هم قرار گرفته بودند، به همین دلیل است که عمده لغاتی که در باغ سازی اروپا متداول است ریشه در زبان فرانسوی دارند.
کلمه “Parterre” که به معنای “در زمین” است یک لغات فرانسویی است که اشاره به ساخت باغ در یک زمین کاملا مسطح دارد. بیشتر باغ های دوره رنسانس ایتالیایی به صورت مربع بودند و این مربع ها توسط یک پیاده رو که از وسط آن عبور داده می شد به دو قسمت تقسیم می شدند. با قرار گرفتن دو نا سه مربع کنار هم، شکل مستطیل به وجود می آمد.
ایتالیایی ها هر کدام از این مربع ها را Compartmenti یا “حجره” می نامیدند. اطراف هر حجره به وسیله پرچین گیاهی به ارتفاع کمر انسان، به صورت هرس شده و آرایش یافته پوشیده می شد و منشا پیدایش باغ های Kont gardens, Parterre متکی بر همین رویکرد می باشد.
-
سبک باغ منظر
در قرن های هجدهم و نوزدهم میلادی سبک های جدید به نام “باغ منظر” Landscape gardens یا باغ انگلیسی و Cottage gardens در شبه جزیره بریتانیا با تاکید بیشتر روی گیاه معری شدند. در آسیای شرقی با اینکه منشاء و ریشه پیدایش باغ های چینی و ژاپنی در طبیعت بوده و مسیر تکامل خاص خود را دارند ولی طراحی و ساماندهی آن ها به صورتی است که این نوع باغ ها نیز در مجموعه باغ های رسمی طبقه بندی می شوند.
(تاریخچه باغسازی رسمی و الگوگیری اقوام مختلف از آن)
دیدگاهتان را بنویسید