تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
  • ۱- دشمنان طبیعی شته ها

    علاوه بر عوامل کنترل کننده طبیعی مانند تغییرات درجه حرارت، بارندگی و غیره عوامل متعددی وجود دارد که می توانند بشدت از طغیان شدید شته ها جلوگیری کنند بطوریکه اگر این عوامل نمی بود، این حشرات سطح زمین را می پوشانیدند. در میان عوامل زنده کنترل کننده طبیعی، حشرات پارازیت و پرداتور، در نقصان انبوهی شته ها اهمیت بسزا دارند.

    راسته سخت بالپوشان

    • کفشدوزک ها از جمله دشمنان مؤثر این آفت هستند که در حالت لاروی و بصورت حشره کامل از شته ها تغذیه میکنند. مهمترین و فراوان ترین آنها کفشدوزک هفت نقطه ای .Coccinella Septemapunctata L می باشد که در اکثر باغ های میوه به فراوانی دیده می شود.

    کفشدوزک هفت نقطه ای

    • .Coccinella decempunctata L این کفشدوزک، شکارگر شته های درختان میوه سردسیری هستند.
    • کفشدوزک .Calvia decemguttata L را نعیم (۱۳۵۱) از بیرجند در خراسان و خرم آباد کردستان روی شته های سیب جمع آوری کرده است.
    • کفشدوزک Scymnus bipunctatus klug توسط فاطمی (۱۳۶۱) از روی درختان سیب آلوده به شته و کنه در اصفهان گزارش شده است.
    • .Scymnus frontalis fabr توسط پرویزی و همکاران (۱۳۶۵) در حال تغذیه از شته ها و کنه های سیب در آذربایجان گزارش شده است.
    • .Exochomus quadripustulatus L این شکارگر را در حال تغذیه از شپشک های درخت سیب در باغ میوه در کرج توسط اسماعیلی (۱۳۷۴) مشاهده شده است.
    • .Chilocorus bipustulatus L این شکارگر را در حال تغذیه از شته ها، روی درخت سیب در باغ میوه در کرج توسط آرایش فرد (۱۳۷۵)مشاهده شده است.

    راسته دوبالان

    چندین گونه از مگس های خانواده syrphidue از نظر رنگ شباهت زیاد به زنبورها دارند و از شکارگرهای شته های درختان میوه سردسیری می باشند و لاروها از شته ها تغذیه می کنند که عبارتند از:

    1. از جمله Episyrphus auricollis Meig دامنه انتشار این گونه در باغ های درختان میوه در ایران وسیع می باشد و از مؤثرترین شکارگرهای خانواده Syrphidae است. لاروها از شته های سیب و گلابی به فراوانی تغذیه می کنند و حشرات کامل از گرده گل ها به عنوان منبع اصلی غذایی استفاده می کنند.
    2. مگس .Syrphus ribesii L در اکثر مناطق میوه خیز ایران از جمله آذربایجان، خراسان، مازندران، اطراف تهران و کرج دیده شده است و زمستان گذرانی بصورت شفیره است و لاروها به فراوانی از مراحل مختلف شته های درختان میوه سردسیری تغذیه میکنند.
    3. کارایی مگس Metasyrphus corollae Fabr در کاهش جمعیت شته های درختان سیب و گلابی و به ویژه شته مومی سیب قابل توجه است و در باغات میوه در اصفهان، فارس، همدان و کرج مشاهده شده است.
    4. گونه های دیگری از مگس Metasyrphus به عنوان شکارگرهای شته های درختان میوه سردسیری گزارش شده است.
    5. مگس شکارگر .Paragus bicolor Fabr توسط جلیلیان (۱۳۸۳) در باغ میوه در ایلام گزارش شده است.
    6. گونه Paragus radjabii Gilasian شکارگر فعال روی شته های جنس Dysaphis درختان سیب و گلابی موسوم به شته های صابونی در منطقه تهران و عمدتا دامنه های جنوبی البرز در مسیر تا قزوین گزارش شده است.

    راسته بالتوری ها

    1. از خانواده Chrysopidae فعالیت گونه .Chrysopa carnea Steph در همه نقاط میوه خیز ایران مشاهده شده و مهمترین بالتوری شکارگرشته های درختان میوه سردسیری است. این شکارگر زمستان بصورت حشره کامل در پناهگاه های مختلف از قبیل توده های برگ های ریخته شده در خاک، شکاف های درختان و غیره بسر می برد.
    2. Chrysopa ventralis Curtis و Chrysopa Ilavifrons Br در باغات شمیرانات توسط حیدری (۱۳۶۷) گزارش شده است.

    راسته سن ها (Heteroptera)

    • سن هایی از خانواده Miridae نظیر Miris persicus Reuter توسط فرحبخش (۱۳۴۰) شکارگر شته ها و کنه ها گزارش شده است.
    • از خانواده Anthocoridae دو گونه سن به نام های .Anthocoris nemorum L و .Orius minutus L روی شته های درختان میوه سردسیری فعالیت قابل توجهی دارند.
    • سن های .Nabis capsiformis Germ و Himacerus sp از خانواده Anthocoridae به عنوان شکارگرهای مینوزها و شته های درختان میوه سردسیری مشاهده شده اند.
    • از کنه های شکارگر شته های درختان میوه از خانواده Trombidiidae گونه Allothrombium triticium Zhang (۱۳۷۶) گزارش کرده است.
    • چندین خانواده از دوبالان بخصوص مگس های Syrphidae که اغلب به رنگ زنبورها هستند، در مرحله لاروی از شته ها تغذیه می کنند.
    • چند گونه از سن های خانواده Nabidae و Anthocoridae با فرو کردن خرطوم خود در بدن شته ها شیره بدن آنها را می مکند. این دسته از حشرات را که در دوره زندگی خود چندین شته را از بین می برند پرداتور یا شکاری می گویند.

    پارازیتوئیدها

    • عده ای دیگر از حشرات بخصوص زنبورهای خانواده های Chalcididae و Braconidae تخم های خود را در بدن شته ها قرار می دهند. از این تخم ها نوزدانی خارج می شوند که از محتویات بدن میزبان تغذیه کرده و آنرا از بین می برند. اینگونه حشرات را پارازیت یا انگل گویند.
    • چندین خانواده از زنبورها بخصوص خانواده Aphidiidae و Aphelinidae بدین طریق شته ها را از بین می برند.
    • زنبور معروف به Aphelinus mali از پارازیت های اختصاصی شته مومی سیب می باشد و در بعضی از کشورهای جهان بخصوص ایالات متحده آمریکا با حمایت از این پارازیت آنرا بعنوان مؤثرترین و مناسبترین وسیله مبارزه بکار میبرند. و حتی آنرا به چندین کشور مختلف که قبلا وجود نداشته است انتقال داده اند.

    ٢- کنترل شیمیایی شته ها

    بهترین راه مبارزه شیمیایی علیه شته های زیان آور درختان میوه دانه دار به غیر از شته مومی، مبارزه زمستانه است، زیرا در این موقع که شته ها به حالت تخم بسر می برند، دشمنان طبیعی آنها در مخفی گاه ها قرار دارند و از گزند سموم در امان می باشند.

    • سمپاشی زمستانه

    ۱- روغن های زمستانه به نسبت ۲-۱ درصد بطور خالص یا مخلوط با سموم فسفره حشره کش، مقدار سموم فسفره حدود یک تا دو در هزار از ترکیبات شیمیایی مانند مالاتیون – دیازینون و سوپر اسید می باشد.

    ۲- ترکیبات سوزاننده براساس DNOC یا DNBP به نسبت ۲-۱ در هزار مخلوط با روغن مصرف می شوند، گبوتکس روغنی به نسبت ۰/۷ تا یک درصد در زمستان به همین منظور بکار می رود.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید
    • سمپاشی بهاره و تابستانه

    سمپاشی بهاره بهتر است بلافاصله بعد از باز شدن تخم ها و خروج نوزادان صورت گیرد. این موضوع بخصوص در مورد شته هایی که باعث پیچیده شدن برگ درختان می شوند یا تولید گال می کنند، شایان اهمیت می باشد. زیرا پس از پیچیده شدن برگ ها سموم تماسی نمی توانند روی آفات مذکور مؤثر واقع شوند و باید از سموم نفوذی یا سیستمیک استفاده کرد. بعضی از شته ها مانند شته صابونی گلابی (یا شته آرد آلود) فقط در اوایل تا اواسط بهار اهمیت دارند و سپس از روی درختان گلابی مهاجرت می نمایند.

    بطور کلی، در مبارزه شیمیایی علیه شته ها، باید فرمول سمپاشی را طوری تعیین نمود که حتی المقدور روی سایر آفات نیز مؤثر واقع شود. در مورد شته هایی مانند شته مومی سیب باید از سموم سیستمیک یا نفوذی و از سمپاش های بافشار نسبتا زیاد استفاده کرد. سموم متعددی از ترکیبات فسفره و کاربامات ها برای مبارزه با این آفات وجود دارد.

    بطور کلی تمام سموم فسفره اعم از نفوذی، تماسی و سیستمیک، برای شته ها بکار می رود:

    • مالاتیون ۶۰، گوراتیون ۲۰ و اتیون ۲۵٪ به نسبت دو در هزار برای شته هایی که ایجاد پیچیدگی برگ نمی کنند، بسیار مؤثر واقع می شود.
    • در مورد شته هایی که در داخل گال یا برگ های بهم پیچیده قرار دارند، میتوان از سمومی مانند دیازینون، سوپر اسید- پرفکتیون و متاسیستکس به نسبت یک در هزار استفاده کرد.

    منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *