مدیریت تلفیقی شپشک درختان میوه

بررسی دشمنان طبیعی این گروه از آفات از اهمیت ویژه ای برخوردارند. دشمنان طبیعی و اختصاصی این آفات برحسب راسته ها عبارتند از:

۱- شکارگرها  (Predators)

الف) راسته سخت بالپوشان  Coleoptera

• خانواده کفشدوزک ها Coccinellidae

• .Chilocorus bipustulatus L : فعالیت این شکارگر روی شپشک های Diaspididae و شپشک های بدون سپر همراه با شکارگر .Exochomus quadripustulatus L از اهمیت خاصی برخوردار است.
• فرحبخش در سال ۱۳۴۰ کفشدوزک Exochorus nigromaculatus Goeze را شکارگر گونه های خانواده Pseudococcidae در شمال ایران ذکر کرده است.
• .Propylaea 14 punctata L از شکارگرهای سپردار بنفش زیتون و سپردار واوی سیب به شمار می رود.
• Rodalia cardinalis Mulsant این شکارگر جهت کنترل بیولژیک شپشک استرالیائی وارد ایران شد و اکنون می تواند این شپشک را بر روی مرکبات و درختان میوه سردسیری تا حدودی کنترل نماید.
• کریوخین در سال ۱۳۲۶ فعالیت دو گونه شکارگر .Scymnus quadriraculatus Hbst و Scymnus bimaculatus را روی شپشک Phaenacoccus aceris Sign در شمال کشور گزارش کرده است.

ب) راسته سن ها Heteroptera

• کریوخین در سال ۱۳۲۶ سن شکارگر Piocoris luridus Fieb از خانواده Lygaeidae را به عنوان دشمن طبیعی Phenacoccus aceris Sign از استان های شمال گزارش کرده است. و همچنین گونه هایی از جنس Anthocoris توسط کریوخین بعنوان دشمن طبیعی Phenacoccus aceris Sign در شمال ایران گزارش شده است.
• کنه شکارگر Typhlodrompism caspiansis D.D از خانواده Phytoseiidae توسط دانشور در سال ۱۳۶۸روی گیاهان آلوده به شپشک Chrysomphalus dictyospermi Morgan در سواحل دریای خزر جمع آوری شده است و همچنین گونه هایی از خانواده Hemisarcoptidae از روی سپردار واوی سیب نیز گزارش شده است.

۲- پارازیتوئیدها Parasitoids

الف) راسته زنبورها Hymenoptera

• خانواده Encyrtidae:

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

حشره کامل Chiloneurinus microphagus Mayr در منطقه شمیرانات حدود ۱۱ درصد از جمعیت Lepidosaphes malicola Bork را پارازیته کرده است.

• طبق گزارش کریوخین در سال ۱۳۲۵ زنبور .Prospaltella sp از پارازیتوئیدهای سپردار .Aonidiella citrina Coq می باشد و وجود این زنبور از استان گیلان گزارش شده است.
• داودی و همکاران در سال ۱۳۸۱ زنبور پارازیت Microteryshortulanus Erods را از جمعیت شپشک نخودی .Eulecanium coryli L روی درختان گوجه سبز در باغ های مختلف تهران جمع آوری کرده است.
• کریوخین در سال ۱۳۲۶ میزان پارازیتیسمی زنبور .Anagyrus schoenheri Westw را روی Phenacoccus aceris Sign تا حدود ۹۰٪ ذکر کرده است درحالیکه رجبی در سال ۱۳۹۱میزان کارایی این زنبور را روی شپشک های .Euleraniun coryli L و pulvinaria betulae L حداکثر تا ۵ درصد برآورد کرده است
• زنبور.Leptomastix flavus Merc اولین مرتبه توسط کریوخین روی Phenacoccus aceris Sign گزارش شده است.
• بهشتی و همکاران در سال ۱۳۶۶ زنبور Habrolepis tergrigorianae Trjapitzin را پارازیت شپشک های Diaspidiotus pronurum Laing و Eulecanium cOryli L در منطقه اصفهان گزارش کرده اند.
• زنبورهای پارازیت شپشک های زیان آور درختان میوه سردسیری از خانواده Aphelinidae را با توجه به تعداد گونه های پارازیتوئید این خانواده و با ذکر مشخصات مرفولوژیک بعضی از گونه ها توسط رجبی گزارش شده است.

زیر خانواده Coccophaginae :

• زنبور Azotus atomena walker توسط الحسینی و مستوفی پور در سال ۱۳۷۴ پارازیتوئید شپشک توت Pseudaulacaspis pentagona در غرب مازندران گزارش شده است.
• زنبور Coccophagus lycinnia walker پارازیت گونه های .Sphaerolecanium pruntastri Forsc و .Eulecanium coryli L در منطقه شمیرانات می باشد.
• گونه Aspidiotiphagus citrinus Craw را فرحبخش در سال ۱۳۴۰ روی .Aonidiella citrina Cor او Chrysorphalus dictyospermii Morgan در لاهیجان، امل و بابل گزارش کرده. حبیبیان در سال ۱۳۵۹ این زنبور را در نقاط مختلف گیلان روی .Quadraspidiotus perniciosus Const گزارش کرده و تا ۱۵٪ از پوره های سن دوم را پارازیته می کند.
• زنبور Prospaltella perniciosi Tower جهت کنترل شپشک Quadraspidiotus perniciosus Comst و همچنین Prospaltella berlesi Howard was disap برای کنترل Pseudaulacaspis pentagona Tary از طریق مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور به ایران وارد شده و مورد بهره برداری قرار می گیرد.
• Prospaltella fasciata Malenotti کریوخین این گونه را در شمال ایران به عنوان پارازیت Chrysoiliphalus dietyospermia Morgan و همچنین روی سپردارهای .Aonidiella citrina cor و Aonidiella aurantii Maskell گزارش کرده است و رجبی (۱۳۹۱) Anoidiella aurantii Maskell را در غرب مازندران ذکر کرده است.
• زنبور Dibrachys sp از خانواده Pteromalidae توسط کاظمی در سال ۱۳۶۳ پارازیت بسیار مؤثر شیشک Didesmococcus unifasciatus Arch گزارش شده است.

منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.

دکتر فاطمه سکه چی