گونه های شپشک سپردار
خانواده سپردارها
گونه های شپشک سپردار: در حشرات ماده و پوره های نر، جلد لاروی همراه با ترشحات مومی و شاخی، سپری پولک مانند در روی بدن تشکیل می دهند. سپر ممکن است گرد، کشیده و یا گلابی شکل باشد.
معرفی گونه های شپشک سپردار
۱- سپردار بنفش زیتون Parlatoria oleae Colvee
این شپشک در ایران اولین بار از روی زیتون در رودبار و بعضی از درختان میوه و جنگلی گزارش شده است. در دنیا بیش از ۲۰۰ گونه گیاه میزبان دارد. در ایران از روی درختان میوه دانه دار و هسته دار، جنگلی و درختچه های زینتی گزارش شده است. این شپشک با مکیدن شیره گیاهی و ایجاد اختلالات بیولوژیک موجب خسارت قابل توجه می شود.
۲- سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh
این حشره یکی از آفاتی است که در سال های اخیر در اکثر نقاط میوہ خیز ایران طغیان کرده و موجب خسارات فراوان گردیده است. از روسیه، کشورهای اروپایی و نواحی غرب اسیا نیز گزارش شده است. و در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۴۶ وجود آن اعلام گردید. این آفت به درختان سیب، هلو، گوجه، زردآلو و ندرتا گلابی حمله می کند. در روی درختان بید، تبریزی، یاس و عده دیگری از درختان زینتی نیز مشاهده شده است. در شرایط استان تهران این آفت به سیب های شفیع آبادی، شمیرانی و بخصوص سیب گلاب بیشترین خسارت را وارد می کند. و سیب های مشهدی و زرد و قرمز لبنانی (Golden, red) کمتر آلوده می شوند.
این حشره با مکیدن شیره نباتی و همچنین ایجاد اختلالات فیزیولوژیک باعث ضعف شدید و مرگ درختان میزبان می گردد. درختان آلوده دارای برگ های کوچک و پریده رنگ، میوه های بدشکل و ریز و سرشاخه های خشک می باشند. در این درختان اغلب سطح تنه و سرشاخه ها از چندین طبقه سیر حشره پوشیده شده است.
- در خراسان، آذربایجان، اصفهان و حتی اطراف کرج گاهی میزان خسارت بقدری است که ناگزیر به قطع تنه و شاخه های اصلی درختان می باشند.
- در اصفهان بیشتر سیب گلاب و در خراسان اغلب واریته های زودرس تابستانه به این آفت مبتلا می گردند. و سیب های دیررس پاییزه محلی مانند عباسی در برابر این سپردار مقاومت نشان می دهند.
۳- سپردار گلابی Quadraspidiotus pyri Lich
این حشره ابتدا از روی تنه زردآلو در کرمانشاه جمع آوری گردید، ولی احتمالا در سطح وسیعی از مناطق میوه خیز کشور ما انتشار دارد. بعلاوه این آفت از سراسر اروپا، شمال افریقا، کشورهای آسیائی و جنوب روسیه گزارش شده است. این حشره به تنه درختان متنوعی از جمله سیب، گلابی، ازگیل، گوجه گیلاس، چنار و زبان گنجشک حمله می کند. شدت خسارت در بعضی نقاط در غرب کشور روی تنه و شاخه زردآلو و سیب قابل ملاحظه است.
۴- سپردار گلابی مازندران Epidiaspis leperii (Signorel)
این آفت برای اولین بار توسط کوثری در سال ۱۳۲۶ از روی گلابی در بابلسر جمع آوری گردید و به این نام نامیده شد. فرحبخش ۱۳۴۰ از انتشار این گونه در اطراف تهران گزارش داد و میزبان های آن را سیب، گلابی، زالزالک، گردو و زیتون معرفی کرد. این حشره به شاخه و تنه حمله می کند و گاهی چندین لایه از سپر را می توان روی آنها دید.
سپر حشره ماده، گرد، خاکستری متمایل به زرد و به قطر ۱/۵-۱ میلیمتر است. جلد لاروی، مرکزی و طلایی رنگ است. پیژیدیوم دارای یک جفت Lobe مثلثی شکل است که در بین آنها شانه دیده نمی شود. زمستان گذرانی بصورت ماده کامل در زیر سپر و ظهور پوره های سن اول در روی درخت زردآلو هنگام گلدهی آن می باشد. تولیدمثل حشره از طریق زنده زایی است. بدین طریق که تخم داخل شکم حشره ماده تفریخ شده و بصورت پوره از شکم حشره ماده خارج می شود.
۵- شپشک Leucaspis archangelskyae Lindinger
کوثری در سال ۱۳۲۶ این شپشک را در استان تهران از روی درختان میوه دانه دار به ویژه گلابی و هسته دارها و همچنین از درختان غیرمثمره (زبان گنجشک) ذکر کرده است. سپر حشره ماده گلابی شکل و کشیده و بطول ۱ تا ۱/۵ میلیمتر و برنگ زرد بسیار روشن می باشد.
۶- شپشک Nilotaspis halli Green
کوثری در سال ۱۳۳۴ این گونه را از روی زردآلو، هلو و گیلاس در استان های فارس و کرمان گزارش کرد و فرحبخش در سال ۱۳۴۰ این گونه را روی دانه دارها از جمله سیب و گلابی و هسته دارها نظیر آلو و آلبالو گزارش کرده است.
۷- شپشک Melanaspis inopinata Leon
کوثری و فرحبخش در سال ۱۳۴۷ این گونه را از مناطق اصفهان، کرمان و فارس از روی گلابی و سیب و گردو و پسته گزارش کردند. رجبی در سال ۱۳۹۱در استان مرکزی، چهارمحال و بختیاری و یزد روی بادام، سیب و گوجه ذکر کرده است. سپر ماده مدور و به رنگ خاکستری تیره و سپرهای پورگی قهوه ای تیره و در مرکز سپرها قرار دارند. پیجیدیوم حشره ماده دارای چهار جفت لوب است و بیولوژی این سردار احتیاج به مطالعه بیشتر دارد.
Hemiberlesia lataniae Signoret -8
این حشره پلی فاژ است و روی درختان میوه از خانواده Rosaceae مشاهده می شود. کوثری و فرحبخش در سال ۱۳۴۷ وجود این حشره را روی درختان گلابی و به گزارش کردند.
منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.
دیدگاهتان را بنویسید