بیماری اسکب یا جرب پودری سیب زمینی
عامل بیماری اسکب سیب زمینی
عامل بیماری اسکب سیب زمینی قارچ Spongospora subterranea(Wllr.) Lagerheim است که متعلق به خانواده Plasmodiophoraceae است. این قارچ توپکهای اسپوری با قطر ۱۹ -۸۵ میکرومتر به رنگ قهوه ای پودری درون تاولها تولید نموده که تجمع آنها اسفنجی شکل است و با سیستها و اسپورهای استراحتی در ارتباط هستند. این قارچ ناقل ویروس سر جارویی سیب زمینی به طریقه انتقال پایا است.
عامل بیماری اسکب یا جرب سیب زمینی
اهمیت و انتشار
جرب پودری ابتدا در آلمان و سپس در شرق کانادا مشاهده گردید. احتمالا منشاء آن آمریکای جنوبی است. جرب پودری در ایالات متحده از بیماری های کم اهمیت بوده ولی در برخی کشورها نسبتا شدید است. این بیماری عمدتا در آب و هوای خنک و مرطوب شیوع دارد و در اقلیم های گرم و مناطق مرتفع نواحی گرمسیری نیز یافت شده است.
شدت بیماری جرب پودری غالبا در خاکهای با زهکشی ضعیف بیشتر است این بیماری از آفریقا، آسیا، استرالیا، اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی گزارش شده است و اولین بار در ایران در سال ۱۳۶۵ از ایران گزارش شده است.
علایم بیماری اسکب سیب زمینی
بیماری اسکب سیب زمینی Potato Scab روی اندام های هوایی هیچ نوع علایمی ایجاد نمی کند. نشانه های جرب پودری به قسمت های زیر زمینی گیاه ریشه، استولون، جوانه های تازه و غده ها محدود می شود. روی غده ممکن است با علایم جرب معمولی که توسط Streptomeyces scabies ایجاد می شود، اشتباه شوند.
- زخم های تولید شده در جرب پودری کوچکتر و تقریبا گردتر از زخم های چرب معمولی است.
- این زخم ها بسته و یا در مراحل اولیه بیماری به وسیله نشانی پوشیده هستند.
- پریدرم زخم در زیر لکه ها تشکیل شده و فرورفتگی کم عمقی که پر از توپکهای اسپوری قهوه ای تیره (سینوسپورها) است ایجاد می شود.
- تحت شرایط رطوبت زیاد، پریدرم زخم توسعه می یابد و آلودگی مجدد در درون زخم اتفاق می افتد.
- زخم ها بعد تبدیل به شانگر شده که در ابتدا شبیه جرب معمولی ولی در نهایت تومورهای بزرگی تشکیل می دهند.
- سیب زمینی های آلوده به جرب پودری در شرایط انبار خشکیده و چروکیده می شوند.
ابتدا به صورت لکه های صورتی مایل به قهوه ای روی غده ها ظاهر می شوند. همان طور که لکه ها بزرگ می شوند پوست نیز سرانجام از هم گسیخته شده و توده ای از پودر قهوه ای و اسپورها از جوشها خارج می گردد. در شرایطی که قارچ شدیدا حمله نماید به وسیله شانکرها تغییر شکل پیدا می کند.
علایم بیماری جرب پودری یا اسکب سیب زمینی
چرخه بیماری اسکب سیب زمینی
قارچ Spongospora subterranea عموما انگل سیب زمینی است ولی این قارچ روی ریشه گوجه فرنگی و سایر گیاهان خانواده بادنجانیان نیز ایجاد گال می کند. قارچ عامل بیماری اسکب سیب زمینی با نام علمی Streptomyces scabies در غده های آلوده زمستان گذرانی می کند و همچنین قادر است در خاک به صورت توپکهای اسپوری برای مدت طولانی تحت شرایط سرد و مرطوب باقی بماند. اسپورهای استراحتی با آزاد سازی یک زئوسپور دو تاژکی جوانه زده که این اسپورهای متحرک قادر به رخنه به درون ریشه های مویین میزبان هستند اسپورهای استراحتی با جابجایی خاک و غده های بدری آلوده به آسانی پراکنده می شود و بیش از شش سال در خاک دوام می آورند و حتی بعد از عبور از دستگاه گوارش حیوانات زنده می مانند.
چرخه بیماری جرب سیب زمینی
مدیریت بیماری
- استفاده از غده های سالم و گواهی شده جهت کاشت.
- اجتناب از کاشت در خاکهای آلوده و دارای زهکشی ضعیف.
- تناوب طولانی به مدت ۱۰-۳ سال در کنترل بیماری مفید است.
- از گیاهان خانواده بادنجانیان به ویژه گوجه فرنگی در تناوب اجتناب شود و علف هرز تاجریزی نیز کنترل گردد.
- استفاده از ارقام مقاوم و ارقام دارای پوست ضخیم.
منبع: کتاب بیماری های مهم سبزی، صیفی و جالیز در ایران و مدیریت تلفیقی آنها، انتشارات سروا، ۱۳۹۴
دیدگاهتان را بنویسید