صاحبان مزاج گرم و خشک (صفراوی) اغلب لاغر اندام و با استخوان بندی کشیده و محکم هستند. به مزاج های تند و عصبی مشهورند، بسیار عجول و شتابزده عمل می کنند. خوابشان اندک است و وزنشان چندان افزایش پیدا نمی کند. نبضشان تند و گرمای بدنشان بالا و دارای پوست های خشک و رگ های برآمده هستند. مطلب توصیه هایی برای روزه داران با مزاج گرم و خشک را مطالعه کنید.
مزاج گرم و خشک
روش زندگی برای مزاج گرم و خشک
این افراد باید از هوای تازه و خشک بهره مند شوند. بیشتر از میوه جات و سبزیجات تازه مثل: کاهو و اسفناج استفاده کنند. مصرف آب و مایعات را به اندازه ای افزایش دهند که ادرار صبحگاهی از حد رنگ زرد لیمویی پر رنگ تر نشود.
- ۶ یا ۷ ساعت خواب شبانه داشته باشند.
- روزهای تابستان یک ساعت چرت پس از ناهار رطوبت کافی به بدن می رساند.
- در شرایط فشار عصبی، دستور تنفس و تمرینات ذهنی آرامش بخش را به کار ببرند.
- فعالیت جسمی و ورزش را در هوای خنک، صبح زود یا شامگاه انجام دهند.
- هر ۱۲ ساعت، بینی را با روغن بادام شیرین طبیعی مرطوب کنند.
- از هوا، محیط، فعالیت ها و حالات روانی افزایش دهنده گرمی و خشکی پرهیز کنند.
- از نوشیدن بیش از اندازه چای و قهوه دوری کنند.
- از فعالیت زیاد و ورزش شدید که گرمی و خشکی را افزایش می دهند، پرهیز کنند.
- از بی خوابی و کم خوابی (کمتر از ۵ ساعت)، دوری کنند.
- از عصبانیت، هیجانات روانی و زیاد حرف زدن بپرهیزند.
منع مصرف برخی غذاها برای صفراوی مزاج ها
مصرف غذاهای گرم و خشک مانند: گوشت مرغ و تمام پرندگان کوچک، تخم مرغ، میگو، گوشت شتر، سرخ کردنی ها، فسنجان شیرین، فلفل سبز و قرمز، سیر، پیاز، خردل، جعفری، تره، شاهی، شوید، کرفس، انگور، خرما، نارگیل، کشمش، موز، انجیر، گردو، فندق، نخود، سیاه دانه، بالنگ، دانه شنبلیله، روغن آفتابگردان، دارچین، میخک، جوز، رازیانه، زنجبیل، عسل و شربت زعفران را به خصوص در هوای گرم کاهش دهند.
منع مصرف صفراوی ها
توصیه به روزه داران با مزاج گرم و خشک
۱. از افراط در مصرف مواد غذایی خشک اجتناب ورزند
- مواد غذایی خشک عبارتند از: گردو، فندق، بادام، سنجد، ته دیگ، برنج، سرخ کردنی ها، فست فودها، چیپس، پفک، انواع بیسکویت ها و شکلات و شیرینی جات، کباب و امثال آنها.
- اگر در ماه مبارک رمضان از این مواد مصرف کردند، باید با مصرف مصلحات مناسب تا حد ممکن جلوی ضررهای آن را بگیرند.
- خوردن شیر غیر پاستوریزه یک مصلح مناسب برای رفع ضرر مواد خشک برای لاغر اندام های خشک مزاج است.
- پنیر خشکی گردو را کم می کند. مصرف میوه های مرطوب و آب دار توصیه می شود.
- مواد غذایی لعاب دار و ژله ای مانند شورباها و غذاهای حیوانی مانند پاچه گوسفند و پای مرغ و امثال آن باید مورد توجه قرار گیرند.
۲. از مواد نفاخ نیز باید اجتناب کنند
باید از مصرف مواد نفاخ اجتناب کنند یا با مصلحات باد شکن نفخ آن را بشکنند. حبوبات را بپزند و آب آن را دور بریزند و هنگام مصرف با بادشکن های مناسب بادآوری آن را از بین ببرند، مثلا عدس را با پودر آویشن و باقلا را با گلپر و دیگر حبوبات را با جوشانده زیره یا عرق نعنا یا نبات یا زنجبیل به صورت جوشانده یا شربت یا پودر زنجبیل یا پودر دارچین مصرف کنند . باقلا و حبوبات عطش آورند و مصلحات ذکر شده جبرانی است برای عطش آنها.
٣. میوه های مرطوب و آب دار بخورند و میوه های سرد و گرم را با هم میل کنند
میوه ها و سبزی ها آب را تا حدود زیادی در خود ذخیره می کنند و هنگامی که وارد بدن شوند، حتی پس از گذشتن از مراتب هضم، رطوبت را برای بافت های بدن روزه دار حفظ می کنند. اگر روزه دار در طول روزه با عطش مواجه می شود باید هنگام سحر و افطار میوه های با طبیعت سرد و آبدار مصرف کند. این کار بهتر از نوشیدن فراوان آب است، چرا که آب به سرعت تشنگی را برطرف و به سرعت می شود و نمی تواند مانع عطش روزه دار در طول روز شود. اما میوه ها و سبزی ها با طبع خنک و آبدار رطوبت را در بدن حفظ می کنند و بهتر از مصرف آب مقرون به فایده است.
سبزی های سرد و گرم
بهترین میوه ها برای مزاج های گرم و خشک در ماه رمضان
انواع آلوها، انگور، خربزه، هندوانه ، کرمک، طالبی، زرد آلو، هلو، هلو انجیری، شلیل، ازگیل، گیلاس، توت سیاه و شاه توت و انواع مرکبات و …. .
اگر از میوه های خشک و گرم استفاده کردند، بهتر است با مصلح زیان آن را دفع کنند، مثلا خرما اگر برای آنان عطش ایجاد کند باید از شربت های سرد لعابدار بهره گیرند. شربت های سرد بنفشه، نیلوفر، تخم شربتی، اسفرزه، شربت تخم خیار و سکنجبین و امثال آن را برای خنثی کردن مواد عطش آور خشک استفاده کنند.
- سبزی هایی مانند گشنیز، خرفه، تره، کاسنی، برگ لطیف انگور، و ریواس توصیه می شود.
- غذا برای مزاج های temperament گرم و خشک باید بیشتر رقیق و مرطوب و لعابدار و حاوی سبزیجات پخته و ناپخته باشد تا رطوبت بدن را تا حد ممکن حفظ کند. غذاهایی مانند سوپ سبزیجات فصل، سوپ کلم، شوربای گشنیز، خورشت کرفس، خورشت ریواس، خورشت کدو، کدو حلوایی آب پز و امثال آن مفید است. مصرف آبدوغ خیار همراه با کمی کشمش و پروردن تخم خرفه در دوغ طبیعی توصیه می شود.
- برنج آبکش مناسب نیست، بلکه باید به صورت کته آن هم همراه با پودر سبوس برنج که به کته اضافه می شود و یا با سبزیجات طبخ شود مثل کته سبزی پلو بدون سر سبز.
- از تخم مرغ نیم رو و آب پز سفت اجتناب شود، زیرا عطش آور است. اما تخم مرغ نیم پز که زرده آن شل باشد اشکالی ندارد.
- داروهایی مانند زنجفیل، زیره، زنیان و امثال آنها تنها به عنوان بادشکن باید به کار برده شوند. در غیر این صورت برای مزاج های گرم و خشک خوب نیستند، چرا که خون را غلیظ کرده و عطش فراوان می آورند و کبد را خشک می کنند.
منبع :
کتاب بدانید و سالم بمانید، هفت گام برای سلامتی، نشر اندیشمندان جوان، ۱۳۹۳
دیدگاهتان را بنویسید