تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
خواب بذر و انواع خواب بذر

خواب بذر و انواع خواب بذر

  • خواب بذر و انواع خواب بذر

    طبقه بندی های متنوعی برای توصیف خواب بذر seed dormancy صورت گرفت و بسیاری از طبقه بندی ها بر اساس مورفولوژی بذر است. طبقه بندی دیگر بر اساس زمان وقوع خواب است. تکمیل جوانه زنی خروج ریشه چه نتیجه نیروهای متضاد شامل نیروی جنین و موانع اطراف آن است. دو نوع خواب بذر که شامل خواب فیزیکی و مورفوفیزیولوژیکی است و براساس مشخصات مورفولوژیکی و نحوه شکست خواب به چندین نوع تقسیم شدند. اگرچه این تقسیم بندی برای تکامل نژادی، جغرافیای زیستی و مطالعات تکاملی خیلی مفید است اما برای مطالعات فیزیولوژیکی و مولکولی مناسب نمی باشد چون این تقسیم بندی تا حد زیادی اختیاری است و از معیارهای موضوعی برای شدت خواب استفاده می کند اما نمی تواند مکانیزم های مربوط را تفکیک کند. مطلب خواب بذر و انواع خواب بذر را در سایت دی مگ مطالعه کنید.

    انواع مختلف خواب بذر

    • خواب اولیه
    • خواب مرکب
    • خواب ثانویه
    انواع خواب بذر

    انواع خواب بذر

    خواب اولیه

    بسیاری از بذرها تحت تأثیر انواع خواب اولیه قرار می گیرند و جوانه زنی آنها به تأخیر می افتد. خواب بذر در طبیعت معمولاً برای به تأخیر انداختن جوانه زنی تا ایجاد شرایط مناسب برای رشد و نمو است خواب اولیه حالتی است که بذر زنده در شرایط مساعد نتواند جوانه بزند. خواب اولیه قبل از پراکنش در مرحله ای از نمو بذر روی گیاه مادر رخ می دهد.

    عوامل ایجاد خواب اولیه

    شامل مرحله مورفولوژیکی جنین بذر نیازهای فیزیولوژیکی جنین پوسته بذر مواد شیمیایی بذر و ترکیبی از این عوامل هستند.

     خواب جنینی بذر

    خواب ممکن است در جنین واقع شده باشد. خصوصیات جنین اهمیت ویژه ای دارد و به طور معمول گیاهان مناطق معتدله بعضی از انواع خواب جنینی را بروز می دهند و تا زمان ایجاد شرایط مناسب برای جوانه زنی در حالت خواب باقی می مانند. سرما برای غلبه بر خواب جنینی مورد نیاز است. بذری که خواب جنینی دارد سازگار است و بنابراین در دوره های اولیه گرما تا زمانی که نیاز سرمایی آن برطرف نشود یک تا سه ماه تیمار سرمایی جوانه نمی زند بدون خواب جنینی بذرها در هوای گرم جوانه میزنند و خطر از بین رفتن بر اثر هوای سرد در اوایل بهار وجود دارد. تیمارهای سرمادهی مصنوعی در تکثیر گیاه به کار برده شوند جایی که بذر قبل از خروج ریشه چه در شرایط سرد قرار داده می شود.

    "

    مثالی از خواب جنینی بذر

    در برخی خانواده های گیاهی مانند گل جالیز و ثعلبیان بذرها دارای جنین های تمایز نیافته با ۲۱۰۰ سلول هستند برخلاف بذرهای با جنین های ابتدایی که آندوسپرم بخش قابل توجهی از تغذیه را فراهم می کند این بذرها حاوی ذخایر غذایی کافی برای تکمیل نمو جنین و جوانه زنی نیستند آنها نیازمند تغذیه از منابع بیرونی مانند گیاهان عالی به صورت انگل و یا همزیستی با قارچ ها هستند. ممانعت از نمو در این بذرها در اوایل مرحله تمایز بافت جنینی اتفاق می افتد بذرهای با جنین های تمایز نیافته دارای خواب بذری نیستند و از این رو در طبقه بندی متداول خواب قرار نمی گیرند.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    موانع جوانه زنی در جنین

    1. جنین تمایز نیافته
    2. جنین نابالغ
    3. بازدارنده های شیمیایی
    4. محدودیت های فیزیولوژیکی

    خواب مورفولوژیکی (جنین نارس)

    در خواب مورفولوژیکی جنین نارس است و یا به اندازه کافی در زمان رسیدگی میوه نمو نیافته است. خواب مورفولوژیکی با قرار دادن بذرهای نارس در دوره ای از شرایط مناسب پس رسی پس از برداشت که باعث نمو کامل جنین می شود رفع می شود. شرایط مرطوب و سرد با دمای ۱۸-۱۳ درجه سانتی گراد برای پس رسی و غلبه بر خواب مورفولوژیکی مناسب است.

    • در شرایط طبیعی، پس رسی ممکن است در گیاهان یکساله زمستانی رخ دهد که در آنها خواب بذر توسط دماهای بالای تابستانی رفع می گردد تا در پاییز جوانه بزنند.
    • با افزایش دما سرعت پس رسی افزایش می یابد نیاز برای پس رسی بذرهای دارای خواب آرابیدوپسیس به شرایط دوره نمو بذر بستگی دارد.
    خواب مورفولوژیکی

    خواب مورفولوژیکی

    حساسیت به جیبرلین در بذرها

    دانشمندان پی بردند که بذرهای برداشت شده از گلخانه بین ماه های سپتامبر و مارس در مقایسه با بذرهای برداشت شده بین ماه های آوریل و ژوئن خیلی حساس به نور هستند خواب کم حساسیت به جیبرلین ها الگوهای مشابهی  نشان داد (حساسیت بالای GA) در بذرهای برداشت شده بین سپتامبر و مارس. حساسیت به جیبرلین ها و نور در مدت پس رسی بیشتر افزایش یافت که نشان دهنده رهایی از خواب است. در این مدت محتوای ABA بذرهای آرابیدوپسیس نیز کاهش یافت. کاهش مشابهی در بذر گوجه فرنگی پس از یک سال ذخیره سازی خشک مشاهده شد. از آنجایی که ABA یک بازدارنده قوی در جوانه زنی بذر است، به احتمال زیاد این تغییرات در محتوای ABA یا حساسیت به آن با افزایش پتانسیل جوانه زنی بذرهای پس رس مرتبط است. در تعدادی از گونه ها بذرها از الگوی عمومی برای نمو پیروی نمی کنند.

    • در جنس هایی از برخی خانواده های گیاهی مانند ثعلبیان و گل جالیز بذرها دارای جنین های تمایز نیافته هستند.
    • بذرهای ارکید، آندوسپرم ندارند.
    • جنین به وسیله پوسته بذر که از یک  لایه نازک دیواره سلولی تشکیل گردیده احاطه شده است.
    • بذرهای ارکید خیلی کوچک هستن.
    • معمولاً ۰/۱۰/۲ میلی متر عرض و ۰/۲۱ میلی متر طول دارند.
    حساسیت به جیبرلین در بذرها

    حساسیت به جیبرلین در بذرها

    جنین نارس

    جنین ها از کمتر از ۱۰۰ سلول تشکیل شدند. اگر جنین ها مواد غذایی کافی برای رشد ندارند و ناچار به تغذیه از منابع بیرونی مانند گیاهان عالی انگلی و یا مایکوهتروتروف ها ارتباط قارچی هستند. بازدارندگی نمو در این بذرها در ابتدایی ترین مرحله از تمایز بافتی جنین رخ می دهد. این جنین ها باید قبل از شروع جوانه زنی بذر مراحل نمو خود را تکمیل کنند. برخی بذرها با جنین های کوچک مرحله مورفوژنی خود را کامل می کنند و دارای جنین متمایز کامل از نظر ساختار هستند.

    • این جنین ها وارد مرحله بلوغ نمی شوند. بذرها معمولاً حاوی مقادیر زیادی از بافت آندوسپرم هستند که جنین کوچک را به طور کامل احاطه می کند. جنین ها باید قبل از جوانه زنی درون بذر رشد کنند. در هویج، قهوه و کرفس دیده شده است.
    • در این گونه ها آندوسپرم پیرامونی در طی رشد جنین هضم می شود تا زمانی که جنین به حد کافی توسعه نیابد و آندوسپرم میکروپیلار به اندازه کافی هضم نشود خروج ریشه چه رخ نمی دهد.

    منبع: کتاب فیزیولوژی خواب و جوانه زنی بذر

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *