۱-پوسیدگی نرم چغندرقند (Rhizopous Root Rot)
بیماری پوسیدگی نرم چغندرقند در آخر فصل بیشتر دیده می شود و ممکن است در انبار هم تولید شود.
علایم بیماری
علایم به صورت پژمردگی گیاه است. وقتی غده را بیرون می آوریم غده پوسیده و از طرف بالای ریشه پوسیدگی شروع شده (نه از انتها) و پایین می رود. جداسازی ریزوپوس از ریشه های آلوده همیشه عادی است و نمی توان گفت محیط کشت آلوده شده است.
ریشه های پوسیده، سیاه و بافت آن اسفنجی و پوشش سفید قارچ روی ریشه را می پوشاند یعنی کپک می زند، اگر گیاه قوی باشد و شرایط به نفع گیاه باشد ریزوپوس تولید بیماری نخواهد کرد ولی اگر رطوبت زیاد و ضعف ریشه وجود داشته باشد ریزوپوس ابتدا ترشح اسید استیک می کند و بافت را حل می کند و از بین می برد و سپس وارد گیاه می شود . پوسیدگی نرم مانند Erwinia ایجاد می کند و ریشه بوی گندیدگی می دهد و کپک می زند (شکل۱-۱ و ۱-۲).
شکل ۱-۱ پوسیدگی چغندرقند در اثر Rhizopus.
شکل ۱-۲ چرخه عمومی زندگی Rhizopus .
عامل بیماری
عامل بیماری پوسیدگی نرم دو گونه از Rhizopus به نام های R. Stolonifer و R. arrhizus می باشد. R. arrhizus یک گونه گرما دوست است و در دمای C40-30 خسارت می زند.
مدیریت بیماری
کنترل خاصی در مقابل این قارچ مخرب توصیه نشده است، تقویت گیاه، مبارزه با آفات (تا گیاه ضعیف نشود)، زخمی نکردن ریشه و رعایت مسائل بهداشتی و پیشگیری رعایت شود.
۲- پوسیدگی اسکلروتیومی چغندرقند (Sclerotium Root Rot)
این بیماری در دنیا مهم است و در ایران هم روی بسیاری از محصولات وجود دارد ولی روی چغندرقند وجود آن قطعی مشخص نشده است.
علایم و نشانه های بیماری
علایم به صورت ضعف قسمت های هوایی گیاه، پژمردگی، پوسیدگی ریشه و پوشش سفید رنگ روی ریشه است. راه تشخیص آن به وسیله وجود پوشش سفید رنگ در سطح پوسیدگی است و روی این پوشش سفید رنگ دانه های قهوه ای رنگ (اسکلروت) به قطر ۲ میلی متر ایجاد می شود. اسکلروت ها را می توان از مزرعه جمع آوری و پس از ضد عفونی سطحی آنها را کشت داد (شکل ۲-۱).
عامل بیماری
عامل بیماری در فرم غیر جنسی Sclerotium rolfsii است. سابقا تصور می شود یک قارچ عقیم است ولی هم اکنون مشخص شده است که فرم جنسی آن Athelia rolfsii از بازیدیومیست های Aphyllophorales می باشد. این قارچ در خاک های اسیدی در شمال که مواد آلی زیاد است خسارت می زند. رشد اسکلروت ها در خاک ضعیف است و به مواد آلی و غذایی زیادی جهت رشد نیاز دارد. این قارچ به کمبود اکسیژن خیلی حساس است. اگر آب در خاک زیاد باشد می میرد و گرما دوست است (بیشینه۳۰-۳۵°C ). شدت بیماری با تعداد اسکلروت ها رابطه مستقیمی دارد (شکل ۲-۱) .
شکل۲-۱ A- پوشش سفیدرنگ Sclerotium rolfsii روی چغندرقند، a – B، مقطع عرضی اسکلروت و b، میسلیوم های واجد قوس اتصال
مدیریت بیماری
تناوب با غلات که میزبان قارچ نیستند، در کنترل بیماری مؤثر است. چون قارچ در اثر کمبود اکسیژن در رطوبت زیاد از بین می رود اگر تناوب با برنج ممکن باشد نیز توصیه شده است.
پس از تناوب می توان با شمارش اسکلروت ها در واحد سطح به وسیله الک های مخصوص پی به شدت بیماری برد و تناوب را قطع یا ادامه داد.
منبع: کتاب بیماری های گیاهان زراعی ایران
نویسنده: دکتر بهرام شریف نبی
دیدگاهتان را بنویسید