راسته بال غشائیان یا زنبورها Hymenoptera
مشخصات راسته بال غشائیان یا زنبورها
حشرات راسته بال غشائیان یا زنبورها با دو جفت بال غشایی و شفاف و یک ردیف قلاب های ظریف در لبه جلوئی بال های عقبی که مسبب اتصال آن به بال های جلوئی می گردد، از سایر گروه ها مشخص می شوند. در این حشرات قطعات دهان ساینده یا ساینده مکنده است.
- در زنبورهای عالی ( بالا خانواده Apoidea) لب پائین و آرواره های پائین تبدیل به زائده کشیده زبان مانند گردیده که این حشرات از طریق آن شیره گل ها و سایر مایعات را می مکند.
- پنجه ها مفصلی است.
- در حشرات ماده این گروه تخم ریز به خوبی رشد کرده است.
- در بعضی خانواده ها تخم ریز علاوه به وسیله تخم ریزی، آلت دفاعی نیز می باشد و در قاعده مجهز به یک کیسه زهر است.
- حشره در موقع دفاع یا شکار، تخم ریز یا نیش خود را در بدن جانوران دیگر فرو می کند.
- زنبورهای شکارچی، شکار خود را ابتدا با نیش بی حس می کنند و سپس آنها را به لانه خود حمل کرده و روی بدن آنها تخم می گذارند.
- زنبوران همگی دارای دگردیسی کامل بوده و دارای مراحل کاملا مشخص تخم، لارو، شفیره و حشرات کامل می باشند.
- لاروها در گروه های مختلف عادات و رفتار متنوعی دارند، به خصوص از نظر رژیم غذایی کاملا متفاوت هستند.
مشخصات بال غشائیان
زنبوران گروه Symphyta
در زنبوران گروه Symphyta که نسبت به بقیه ابتدائی ترند در مرحله لاروی گیاه خوارند و از قسمت های مختلف گیاهان به خصوص برگ، ساقه و میوه تغذیه می کنند. در این گروه لارو Eruciform و شبیه لارو پروانه ها می باشند، با این تفاوت که در آنها تعداد پاهای دروغی در روی بندهای شکم از پنج جفت بیشتر است. به علاوه در پاهای دروغی قلاب یا کروشه وجود ندارد. این لاروها در سر فقط یک جفت چشم ساده دارند.
در زنبورهای عالی و نیش دار Trebrentia لاروها عموما کرمی شکل هستند، عده ای روی مواد غذایی که حشرات ماده از قبل برای آنها فراهم می کنند فعالیت دارند، گروهی به صورت انگل های داخلی و خارجی در داخل و خارج از بدن میزبان های خود زندگی می کنند. در زنبورهای خیلی پیشرفته، لاروها در لانه های مخصوص به صورت تدریجی تغذیه می شوند.
زیست شناسی راسته زنبورها
- زنبورهای اولیه زندگی انفرادی دارند، کمی پیشرفته تر، زندگی دسته جمعی و گله ای است.
- هر حشره ماده به طور مستقل لانه خود را می سازد و غذای نوزادان خود را تهیه می کند.
- لانه های خود را مجاور یکدیگر می سازند. مانند زنبورهای برگ بر (Megachile rotunduta).
- در زنبورهای عالی زندگی اجتماعی است و در یک گونه چندین شکل از حشره (polymorphism) دیده می شود گاهی ۱۰۰ هزار زنبور عسل در یک لانه ( کندو) زندگی می کنند.
- در این حشرات تقسیم کار وجود دارد و هر دسته کار به خصوصی را در لانه انجام می دهند.
- بال غشائیان بیشترین حشرات سودمند را در خود دارند و از نظر تنوع گونه های مفیدند.
- زنبور عسل از لحاظ تولید عسل و موم، زنبور گالزای بلوط، از نظر تولید مازوج، اهمیت اقتصادی دارند.
- زنبورهای مقدس Bombus مانند زنبور عسل برای گرده افشانی گیاهان زراعتی خرید و فروش می شوند.
- زنبورهای پارازیت برای مبارزه با حشرات زیان آور مصنوعا به وسیله انسان پرورش داده می شوند .
- زنبور پارازیتوئید Trichogramma امروزه به صورت صنعتی تکثیر و برای مبارزه بیولوژیک با آفات به صورت میلیونی توزیع می شوند.
در بین زنبورها تعدادی از گونه ها عنوان آفت دارند و ایجاد خسارت می کنند.
زیست شناسی بال غشائیان
بال غشائیان دارای ۲ زیر راسته اند
به دو زیر راسته Symphta و Apocrita تقسیم کرده اند. زیر راسته Apocrita خود به دو گروه Aculeate یا زنبورهای نیش دار و Parasitica یا Terebrantia یا بال غشائیان انگل تقسیم شده اند.
- زنبورهای خانواده Eurytomidae که در گروه زنبورهای انگل قرارگرفته اند، گیاه خوارند و در مرحله لاروی از نسوج داخل دانه ها یا داخل ساقه گیاهان تغذیه می کنند.
- در زنبورهای خانواده Apidae عده ای زندگی انگلی دارند و در مرحله لاروی پارازیت حشرات دیگر می باشند.
- در زنبورهای پارازیت تخم ریز مفهوم واقعی دارد و به عنوان لوله ای که تخم از آن عبور می کند بکار می رود.
- در زنبورهای Aculeata از تغییر شکل تخم ریز به وجود آمده و در حشرات ماده تخم گذار غالبا تخم در قاعده پیش از آن جدا می شود.
- در حشرات خانواده های Drynidae ,Chrysididae و Sapygidae نیش عین شبیه تخم ریز گروه حشرات پارازیت عمل می کند.
منبع :
کتاب حشره شناسی کشاورزی، (حشرات، کنه ها، جوندگان و نرم تنان زیان آور) و مبارزه با آنها، ناشر دانشگاه تهران، ۱۳۸۷
دیدگاهتان را بنویسید