علایم بیماری
روی غلاف های برنج لکه های تخم مرغی با مرکزی خاکستری که به وسیله یک حاشیه قهوه ای مشخص احاطه شده اند، تشکیل می شود . لکه ها گسترش یافته و تشکیل یکسری دستجات مدور یا لکه موجی را می دهند. در ابتدا لکه ها روی غلاف های برگ پایین تر ظاهر می شوند و در خط سطح آب و حدود ۴-۰٫۵ سانتی متر طول دارند. با پیشرفت بیماری، لکه ها به طور عمودی به سمت غلاف های برگ بالاتر گسترش می یابند. برگ های غلاف های آلوده عموما زرد شده و می میرند. گاهی قارچ باعث پوسیدگی ساقه و یا آلودگی محور خوشه نیز می شود و باعث عقیمی و یا پر نشدن کامل خوشه می شود (شکل ۱-۱).
شکل ۱-۱ لکه های تخم مرغی با مرکز خاکستری و حاشیه قهوه ای در بوته برنج آلوده به لکه موجی متمرکز غلاف .
عامل بیماری
عامل بیماری یک ریزو کتونیای دو هسته ای به نام Rhizoctonia oryzae-Sativae است . متعلق به گروه آناستوموزی AG – Bb است. اسکلروت های قارچ، قهوه ای رنگ، مدور، نامنظم تا دو میلی متر قطر، کروی و روی سطح غلاف های برنج تشکیل می شوند. اسکلروت های کشیده داخل سلولهای غلاف های آلوده تشکیل می شوند. زنجیره ای از سلول های مونیلیایی در محیط کشت تولید می شود. بهینه دمای رشد قارچ ۳۳°C است. قطر ریسه ها بین ۹/۲- ۴/۹ میکرومتر اندازه گیری شده است. فرم جنسی عامل بیماری، بازیدیومیست Ceratobasidium oryzae – Sativae است .
قارچ به صورت اسکلروت در خاک و یا در بقایای گیاهی آلوده به سر می برد. برخی علف های هرز گندمیان را نیز آلوده می کند و می توانند به عنوان منبع آلودگی اولیه باشند. در گیلان اسکلروت ها می توانند در دمای زیر صفر نیز بقاء یابند و عامل بیماری می تواند زمستان را به صورت میسلیوم روی بقایای گیاهی و اسکلروت در خاک تا فصل بعدی رشد سپری کند .
کنترل بیماری
بیماری معمولا چندان مهم نیست و نیازی به مدیریت بیماری ندارد. عملیاتی که باعث تجزیه و یا منجر به حذف کاه آلوده می شود که باعث ایجاد پناهگاهی برای اسکلروت ها می شوند، وقوع بیماری را کم می کنند. در کالیفرنیا ارقام نیمه کوتاه حساس تر از ارقام بلند هستند.
منبع:کتاب بیماری های گیاعان زراعی ایران
نویسنده: دکتر بهرام شریف نبی
دیدگاهتان را بنویسید