راهنمای جامع برداشت یونجه + اهداف کاشت یونجه
این مقاله شامل راهنمای جامع برداشت یونجه از جمله بهترین زمان برداشت یونجه، نکات ضروری در هنگام برداشت یونجه، عملکرد یونجه و اهداف کاشت یونجه است. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
یونجه (نام علمی: Medicago sativa) بسته به شرایط آب و هوایی هر ۳۵-۲۸ روز یکبار و در شرایط گرمسیری حتی هر ۲۰-۲۵ روز یکبار برداشت می شود. در فاصله زمانی این مدت مواد غذایی کافی در ریشه ذخیره می گردد. ارتفاع برداشت در یونجه حدود ۷- ۵ سانتی متر است. و آخرین برداشت قبل از سرمای زمستانه باید حداکثر تا ارتفاع ۱۲-۱۰ سانتی متری صورت گیرد. این امر نه تنها باعث محافظت طوقه و نگه داشتن پوشش برف در سطح مزرعه می شود، بلکه باعث افزایش ذخیره کربوهیدرات ریشه و در نتیجه مقاومت گیاه به سرما و یخبندان می گردد.
بهترین زمان برداشت یونجه
بهترین زمان برداشت یونجه ۵۰ درصد گلدهی است. زیرا در این زمان بیشترین ذخیره مواد غذایی در ریشه وجود داشته و بهترین کمیت و کیفیت در علوفه یونجه وجود خواهد داشت. هرچه در برداشت تأخیر صورت گیرد، کیفیت علوفه به دلیل افزایش الیاف و کاهش پروتئین بافت های گیاه کاهش خواهد یافت. چنانچه یونجه در زمان مناسب برداشت شود، حدود ۵۵–۴۵ درصد وزن گیاه را برگ تشکیل خواهد داد. برداشت یونجه برحسب وسعت مزرعه می تواند توسط داس و یا دروگر (Mower) انجام گیرد.
راهنمای جامع برداشت یونجه + اهداف کاشت یونجه
نکات ضروری در هنگام برداشت یونجه
یونجه برداشت شده نباید زیاد در معرض آفتاب قرار گیرد چون مقدار ویتامین A در آن کاهش خواهد یافت. علوفه یونجه را پس از برداشت به مدت ۴۸-۲۴ ساعت بسته به شرایط آب و هوایی در مزرعه رها می کنند تا رطوبت علوفه تقلیل یابد. هرچه منطقه خشک تر باشد این مدت زمان کمتر خواهد بود. و در مناطق مرطوب ممکن است به ۴-۳ روز هم افزایش یابد. در طول این مدت توسط دستگاه ردیف کن (Rake ) علوفه را به هم زده و به صورت ردیف هایی پشته مانند در مزرعه قرار می دهند.
بعد از کاهش رطوبت یونجه توسط دستگاه بسته بند (Baler) عمل جمع آوری و بسته بندی علوفه انجام می شود. چنانچه بخواهیم یونجه را در انبارهای سر پوشیده خرمن و نگهداری کنیم، رطوبت علوفه نباید از ۲۵ درصد بیشتر باشد. چنانچه هدف بسته بندی علوفه باشد باید رطوبت علوفه بین ۲۰- ۱۵ درصد کاهش یابد.
عملکرد یونجه
میزان برداشت یونجه در هکتار
میزان برداشت یونجه در هکتار بسته به شرایط آب و هوایی متغیر است. مثلا در مناطقی که دارای زمستان معتدل هستند در سال اول ۲۵ – ۲۰ تن و در سال دوم ۳۰ – ۲۵ تن در هکتار علوفه خشک تولید می کند. اگر هدف از کاشت یونجه احداث چراگاه باشد، در بهار هنگامی دام را وارد مزرعه می کنند که ارتفاع بوته ها به ۲۵ سانتی متر رسیده باشد. و وقتی ارتفاع بوته به ۱۵ سانتی متر رسید، چرای دام را متوقف می کنند.
معمولا در سال اول از چرانیدن مستقیم چراگاه یونجه به دلیل احتمال خورده شدن جوانه ها و آسیب رسیدن به طوقه جلوگیری به عمل می آید. مصرف علوفه تازه یونجه خصوصا قبل از گلدهی در دام ایجاد نفخ (Bloat) می کند. علت اصلی ایجاد نفخ وجود ترکیباتی همچون فلاوین، ساپونین و پروتئین ۱۸s است که در داخل شکمبه ایجاد حفرات کف مانندی می کنند. از به هم چسبیدن آنها، حفرات بزرگی به وجود می آیند که به دیافراگم در شکم دام فشار آورده و گردش خون و تنفس دام را مختل می کنند.
- به منظور کاهش خطر نفخ در دام باید نکات زیر را مدنظر قرار داد:
۱- هیچ وقت قبل از گل دهی یونجه مزرعه مورد چرای دام قرار نگیرد.
۲- قبل از چرای مستقیم علوفه سبز توسط دام به دام ها علوفه خشک خورانیده شود.
٣- در صبح زود از وارد کردن دام به مزرعه و چرای مستقیم علوفه خودداری شود. به دلیل رطوبت بالای علوفه.
۴- در صورت امکان کشت مخلوط یونجه با جو یا سایر گراس ها صورت گیرد.
اهداف کاشت یونجه
اهداف کاشت یونجه
۱- تهیه سیلو از علوفه یونجه
تهیه سیلو از علوفه یونجه یکی دیگر از اهداف کاشت این گیاه می باشد. البته گیاهان خانواده بقولات به علت داشتن پروتئین و کلسیم فراوان به تنهایی مناسب برای تهیه سیلو نیستند. چون برای تهیه سیلوی خوب محیط اسیدی لازم است که کلسیم فراوان موجود در بافت های این گیاهان محیط را خنثی می نماید. به همین دلیل یونجه یا سایر بقولات را همراه با سبوس یا ملاس چغندرقند سیلو می نماید تا بتوانند محیط اسیدی به وجود آورند.
۲- تهیه بذر از گیاه یونجه
یکی دیگر از اهداف کاشت یونجه تهیه بذر در این گیاه می باشد. بهترین زمان برداشت بذر یونجه هنگامی است که دو سوم تا سه چهارم نیام های گیاه به رنگ قهوه ای تیره با سیاه در آمده باشند. در ایران معمولا یونجه را برداشت و پس از خشک شدن با استفاده از خرمن کوب بذور را از غلاف ها جدا می کنند. مقدار محصول بذر بسته به شرایط آب و هوایی و واریته بین ۸۰۰-۱۰۰ کیلوگرم در هکتار فرق می نماید. مناسب ترین میزان رطوبت بذر جهت ذخیره بین ۴ تا ۸ درصد می باشد.
کیفیت علوفه یونجه
از نظر کیفیت علوفه یونجه به ترتیب علوفه تر، علوفه سیلویی و علوفه خشک دارای بیشترین کیفیت هستند. به طور کلی هرچه میزان برگ در یونجه بیشتر باشد، کیفیت علوفه آن بیشتر خواهد بود. معمولا چین های آخر فصل نسبت برگ به ساقه بیشتری نسبت به چین های اول فصل دارند. زیرا دمای هوا در آخر فصل بالاتر رفته و از طرفی آفات برگخوار یونجه در آخر فصل کاهش می یابند.
دستگاه برداشت یونجه
۱- دروگرهای بشقابی
محصولی ایده آل برای برداشت یونجه برای کشاورزان و دامداران است. مزایـای دروگرهای بشقابی شامل:
- ارتفاع قابل تنظیم دروگر
- قابلیت تعویض راحت تیغه ها
- داشتن کلاج ایمنی
۲- علوفه کوب برقی
علوفه کوب برقی جهت خرد کردن علوفه های خشک و تر می باشد. علوفه کوب های برقی با برق ۳ فاز کار می کند و وزن آنها حدود ۲۰۰ کیلو گرم است. که با داشتن دو چرخ به راحتی می توان مانند فرغون آن را حمل و نقل کرد. ارتفاع علوفه کوب برقی از زمین بسیار کوتاه است و به راحتی می توان بار را داخل آن ریخت و با پنکه ای که زیر آن طراحی شده است، علوفه کوب را با فاصله از دستگاه می ریزد. علوفه کوب برقی جزء ماشین های پس از برداشت می باشد که به منظور آماده سازی و خرد کردن علوفه در روستاها و واحد های کوچک دامپروری مورد استفاده قرار می گیرد. این ماشین با قرار گرفتن در یک مکان مسطح و تراز ، علوفه کوب ها را خرد کرده و در طول های مختلف بر حسب نوع دام آماده می کند.
منبع: کتاب زراعت گیاهان صنعتی و علوفه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور.
دیدگاهتان را بنویسید