غده بندی در سیب زمینی:
غده بندی و رشد غده در سیب زمینی تحت تأثیر عوامل محیطی و گیاهی قرار دارد. تمام عواملی که باعث افزایش مواد فتوسنتزی، فعالیت آنزیم های سنتز نشاسته و حرکت کربوهیدرات های محلول به طرف انتهای استولن می شوند، باعث تحریک غده بندی و رشد غده های حاصل می شوند.(غده بندی در سیب زمینی و فاکتورهای موثر بر رشد آن)
عوامل موثر در تشکیل غده در سیب زمینی:
-
روزهای کوتاه:
هورمون لازم برای تحریک و شروع غده بندی در برگ ها و بر اثر روزهای کوتاه تولید می شود. هرچه رقم دیررس تر باشد، نسبت به طول روز حساس تر و غده بندی آن در روزهای بلندتر به تأخیر بیشتری می افتد.
همچنین در شرایط طول روزهای کوتاه و دماهای زیاد، پیدایش و توسعه غده در واریته های زودرس به طور قابل ملاحظه ای زودتر از واریته های دیررس انجام می گیرد.
-
دما:
۱- دمای بالا:
در دماهای بالا تشکیل غده تحت شرایط روزهای کوتاه زودتر از شرایط روزهای بلند شروع می شود، این موضوع تولید سیب زمینی در کشورهای گرمسیری را که در آنها روزها کوتاه هستند، امکان پذیر می سازد و در واقع روز کوتاه جبران دمای بالا را می کند. در دمای بالا مصرف کود نیتروژن باعث تأخیر در تشکیل غده می شود که این امر عملکرد را تا حدود زیادی کاهش می دهد.
۲- دمای پایین
دماهای پایین هم عموما تشکیل غده را تحریک می نمایند البته دماهای پایین شب مؤثرتر از دماهای پایین روز هستند. در دماهای معتدل و پایین، طول روز اثر به مراتب بیشتری بر زمان تشکیل غده دارد. تحت شرایط طول روز بلند، دماهای بالا تا حدود زیادی تشکیل غده را محدود می سازند.
-
نور:
از عوامل مؤثر دیگر بر رشد غده نور می باشد. اساسا در شدت های کم نور، رشد شاخ و برگ تحریک شده و رشد غده به تأخیر می افتد. استفاده از غده بذری مسن موجب زود رس تر شدن محصول سیب زمینی خواهد شد.
-
تراکم بوته:
در تراکم بوته زیاد، رشد زودهنگام غده تحریک شده و محصول زودرس می گردد دلیل این امر ممکن است تولید تعداد محدودتری شاخه های جانبی در تراکم بوته بالا نسبت به تراکم های پایین باشد. همچنین این امر ممکن است به علت مقدار نیتروژن کمتر در هر ساقه در حالت تراکم بوته زیاد باشد.
-
نیتروژن:
بوته های سیب زمینی که با مقدار زیاد نیتروژن تأمین شده باشند دیرتر به حداکثر تولید غده می رسند زیرا نیتروژن رشد شاخ و برگ را تحریک می کند بنابراین ماده خشک بیشتری صرف رشد شاخ و برگ گیاه شده و سهم غده ها از ماده خشک تولیدی توسط گیاه کمتر خواهد بود. توصیه شده است که مقادیر بیشتر نیتروژن را می توان در تراکم بوته زیادتر به کار برد.
مقادیر زیاد نیتروژن ممکن است علاوه بر توسعه زیاد شاخ و برگ، باعث تأخیر در تشکیل غده، کاهش عملکرد، برداشت اجباری غده های نارس و حتی کاهش کیفیت غده ها شود. در شرایطی که دما بالا و خاک مرطوب باشد، تأثیر نیتروژن بر نحوه رشد محصول محسوس تر از زمانی است که دما پایین تر و خاک خشک تر است.
-
هورمون:
در الگوی توزیع ماده خشک گیاهان، اثر هورمون های طبیعی بسیار حائز اهمیت است. بکار گیری اسید جیرلیک روی غده بذری سیب زمینی، رشد شاخ و برگ را تحریک نموده و رشد غده ها را به تأخیر می اندازد.
همچنین کاربرد CCC (سایکوسل) روی بوته ها، رشد شاخ و برگ را محدود ساخته و رشد غده را تحریک می کند، اما اگر زمان کاربرد CCC در اوایل فصل رشد باشد، در اواخر فصل رشد، رشد شاخه و برگ زیادتر است.
اگرچه اثرات مفید مصرف مواد تنظیم کننده رشد در آزمایشات مختلف به اثبات رسیده است، لکن استفاده از آنها در کشت تجارتی محدود می باشد زیرا:
١. ممکن است اثرات جانبی سوء ایجاد شود (مثل بد شکل شدن غده ها).
۲. زمان به کارگیری و غلظت کاربرد این مواد تا حدود زیادی به مرحله ریشه گیاه، شرایط آب و هوایی و غیره بستگی دارد. غده بندی در کشت پاییزه سیب زمینی و تحت روزهای کوتاه ممکن است پیش از گل دهی شروع گردد. معمولا گل دهی و غده بندی در ارقام زودرس تحت شرایط کشت بهاره به طور تقریبا همزمان اتفاق می افتد.
(غده بندی در سیب زمینی و فاکتورهای موثر بر رشد آن)
منبع: کتاب زراعت گیاهان صنعتی وعلوفه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور.
دیدگاهتان را بنویسید