هاپلوئید (Haploid):
واژه هاپلوئید (Haploid) به گیاهانی اتلاق می شود که تعداد کروموزوم های موجود در سلول های مرحله اسپوروفیتی آنها برابر با تعداد کروموزوم های مرحله گامتوفیتی شان باشد. هاپلوئیدها در برنامه های اصلاح نباتات، به ویژه برای تولید گیاهان هموزایگوس، و در شناسایی فنوتیپ های موتانت از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مورد توجه زیادی می باشند.
اهمیت هاپلوئیدها از دیدگاه ژنتیکی و اصلاح نباتات دیر زمانی است که مشخص شده است، اما به کار گیری آنها در برنامه های اصلاحی به دلیل فراوانی کم ظهورشان در طبیعت (۰/۰۱- ۰/۰۰۰۱ درصد) مورد توجه واقع نشده بود.
تولید خود به خودی هاپلوئیدها معمولا از طریق مکانیسم هایی نظیر آپومیکسی (Apomixis) و یا پارتنوژنز (تولید جنین از یک تخم تلقیح نشده) اتفاق می افتد.
تولید مصنوعی گیاهان هاپلویید:
برای تولید مصنوعی هاپلوئیدها روش هایی از جمله هیبریداسیون های دور، گرده افشانی تأخیری، استفاده از گرده های اشعه دیده، تیمار هورمونی و شوک حرارتی مورد آزمایش قرار گرفته اند. ولی هیچیک از این روش ها قابل اطمینان و تکرار پذیر نبوده اند.
در سال ۱۹۶۴ گوها و ماهشواری (Guha and Maheshwari) تولید مستقیم جنین و گیاهچه از میکروسپورهای گیاه داتوره (Datura impoxia) با کشت بساک های قطع شده را گزارش نمودند. بعدا بورگین و نیچ در سال ۱۹۶۷ موفق به تولید گیاهان هاپلوئید توتون شدند. از آن زمان به بعد، بساک های محتوی دانه گرده نابالغ، در بسیاری از گونه های گیاهی مهم از نظر اقتصادی، با موفقیت کشت داده شده اند.
هاپلوئیدها را می توان به دو گروه تقسیم نمود:
۱- مونو پلوئیدها یا مونو هاپلوئیدها:
که دارای نیمی از کروموزوم های گونه دیپلوئید متناظر خود می باشند، نظیر هاپلوئیدهای ذرت و جو.
۲-پلی هاپلوئیدها:
که دارای نیمی از کروموزوم های گونه پلی پلوئید متناظر خود می باشند، نظیر هاپلوئیدهای سیب زمینی و گندم.
در این مبحث واژه عمومی هاپلوئید برای هر گیاهی که از یک اسپوروفیت ۲n کروموزومی منشأ گرفته و دارای n عدد کروموزوم باشد، اتلاق می گردد.
تولید گیاه هاپلوئید از طریق کشت دانه گرده را آندروژنز( Androgenesis) و تولید گیاهان هاپلوئید از طریق کشت تخمدان یا تخمک، با تحریک گامت ماده (گامتورفیت) به تولید اسپورفیت را، ژینوژنز (Gymogenesis) می نامند.
منبع: کتاب اصول بیوتکنولوژی گیاهی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ ششم.
میخواهم در باره تولید گیاهان هاپلوئید و دابل هاپلوئید معلومات بدهین.
با سلام خدمت شما دوست گرامی، ممنون از اینکه این محتوا مورد توجه شما قرار گرفته. بله حتما در طی چند روز آینده محتوای درخواستی شما در سایت قرار داده میشود. لطفا چند روز بعد در سایت دی مگ وارد شده و در دسته بندی کشت بافت، محتوای درخواستی خود را ملاحظه فرمایید