در دی مگ همه چیز را درباره “خصوصیات ظاهری دانه های غلات” بخوانید:
خصوصیات ظاهری دانه های غلات
شکل ظاهری غلات:
گرد، کوتاه، کشیده و بلند، مثلا برخی انواع برنج (مانند برنج کامفیروزی) دارای ظاهری کوتاه و گرد هستند درحالی که انواع برنج هندی و پاکستانی (برنج بسطمی) دانه‌های بلند و کشیده می‌باشند. چنین تفاوت‌های ظاهری در واریته‌های مختلف سایر غلات نیز قابل مشاده است. برای تعیین شکل ظاهری دانه‌ها از چه روشی می‌توان استفاده کرد؟
خصوصیات ظاهری دانه های غلات
سفتی ونرمی دانه های غلات:
برخی دانه‌های غلات دارای دانه‌های بسیار محکم و سفت می‌باشند درحالی که برخی غلات دانه‌های نرمی دارند که بر خواص آسیابانی آن موثر است، به طوری که دانه‌های سخت بسیار بیشتر است. تعیین سفتی دانه‌ها به کمک دستگاه سختی‌سنج دانه (Hardeness tester grain) میسر است. این دستگاه چگونه کار می‌کند؟ چه نکته مهمی در به دست آوردن یک نتیجه درست توسط این دستگاه باید در نظر گرفته شود؟
وزن دانه‌های غلات:
پربودن یا توخالی بودن دانه‌ها بر خصوصیات کاربردی آن‌ها موثراست. معمولا توپربودن و وزین بودن دانه‌ها دلیلی بر کیفیت مطلوب آن‌ها به شمار می‌روند. دانه‌های سرمازده یا آفت زده که در شرایط مطلوب آب و هوایی کشت نشوند دارای وزن دانه اندک هستند. برای تعیین وزن دانه‌ها به کار می‌رود وزن دانه یا وزن هزار دانه است. وزن هزاردانه تابعی از اندازه و دانسیته دانه است. هرچه دانه‌ها درشت‌تر باشند و دانسیته آن‌ها بیشتر باشد، وزن هزار دانه افزایش می‌یابد. وزن هزار دانه متوسط حدود ۳۵ گرم است که در محدوده ۱۵ تا ۶۵ گرم متغیر است. دانه‌های سخت معمولا وزن هزار دانه بالایی هم دارند.
خصوصیات ظاهری دانه های غلات
شیشه ای بودن یا زجاحت دانه های غلات:
منظور از شیشه‌ای بودن دانه‌ها این است که اگر از دانه‌ها یک مقطع عرضی تهیه شود ودر زیر نور به آن نگاه شود مقطع حالت شفاف و شیشه‌ای داشته باشد. برعکس مقطع برخی ازدانه‌ها به صورت گچی یا کدر دیده می‌شود. در مقطع عرضی برخی دانه‌های غلات مانند ذرت هم می‌توان قسمت گچی رادید وهم قسمت شفاف که عمدتا قسمت گچی در وسط و قسمت شفاف در خارج آن قرار می‌گیرد. در مورد برنج نیز برخی دانه‌ها دارای یک قسمت کوچک گچی دروسط یک بخش شفاف هستند.
رنگ دانه های غلات :
رنگ دانه‌ها در واریته‌های مختلف غلات متفاوت است که مربوط به رنگدانه‌های مختلفی است که در پوسته خارجی آن‌ها (سبوس) وجود دارد. مثلا دانه‌های گندم به رنگ‌های سفید، قرمز، نارنجی و تیره تقسیم‌بندی می‌شوند. رنگ دانه‌ها بر خصوصیات عملکردی آن‌ها موثراست مثلا تهیه نشاسته از گندم‌ها یا سایر غلاتی که دارای دانه‌های رنگی هستند متناسب نیست، چون بر کیفیت نشاسته حاصل موثر می‌باشند. از طرفی تولید نان از گندم‌های قرمز سخت مناسب‌تر از کندم‌های سفید و نرم است. در حالی که تهیه محصولاتی چون کیک، بیسکوییت و کلوچه از گندم‌های روشن وسفید مناسب تراست. برای تعیین رنگ دانه‌ها از روش‌های رنگ‌سنجی استفاده می‌شود. مثلا استفاده از دستگاه هانترلب یا کنت جونز که کارایی مطلوب را دراین زمینه دارند.
خصوصیات ظاهری دانه های غلات
وجود ناخالصی در غلات :
پس از برداشت غلات معمولا مقداری ازترکیبات ناخواسته تحت عنوان ناخالصی یا آفت به همراه غلات برداشت می‌شود. این ترکیبات شامل کاه و کزل، سنگ و شن، خاک، برگ علف‌های هرز، دانه‌های علف‌های هرز، آفات وحشرات، جانوران کوچک مختلفی که در مزرعه زندگی می‌کنند. اجزاء به جای مانده از وسایل کشاورزی مانند میخ، چوب و یا دانه‌های سایر غلات یا گیاهان دیگر که از مزرعه مجاور یا همان مزرعه برداشت شده می‌باشد. کلیه این ترکیبات به جزدانه‌های غلات مورد نظر جزءآفت به شمار می‌آیند. بخشی از آفت که شامل دانه‌های آسیب دیده غلات، دانه‌های چروکیده و لاغر، دانه‌های شکسته ونارس، دانه‌های تغییر رنگ یافته و یا دانه‌های سایر غلات باشند را آفت مفید می‌نامند.
سایر ترکیبات به جز مواردی که در مورد آفت مفید ذکر شد آفت غیرمفید نامیده می‌شود. مجموع آفت مفید و غیرمفید را آفت کل می‌نامند در مجموع افزایش آفت باعث کاهش کیفیت محصول غله می‌گردد. این ناخالصی در حین آسیاب کردن گندم می‌تواند آسیب جدی به دستگاه‌های آسیاب وارد سازد و کیفیت آرد تولیدی را نامرغوب سازد. لذا بایستی تا حد امکان آفت را کاهش داد که این کار را بوجاری می‌گویند. البته وجود درصد کمی ازآفت مفید (۷٪) و (۱۰٪) آفت غیرمفید در محصولی چون گندم را مجاز در نظر می‌گیرند که دلیل آن‌عدم بازده صد دردصد دستگاه‌های جدا کننده آفت (دستگاه‌های بوجاری) می‌باشد. براساس آفت مفید گندم را درجه‌بندی می‌کنند، مثلا گندم درجه یک ۷٪ وزنی آفت مفید، گندم درجه ۲.۱۰٪و گندم درجه۳.۱۵٪ آفت مفید دارد.
در دی مگ درباره “بیماری زنگ غلات” بخوانید… 🙂
از منابع دیگر بیشتر بدانید:
https://www.seleneriverpress.com/historical/cereal-grains-some-of-their-special-characteristics/
دیدگاهتان را بنویسید