با گیاهشناسی آفتابگردان آشنا شویم
در این مقاله با گیاهشناسی آفتابگردان آشنا شویم: آفتابگردان گیاهی است یکساله از خانواده Compositea، علفی، دارای ساقه ایستاده و کرک های ضخیم و یا مویی که ارتفاع ساقه آن ۱۲۵ – ۷۵ سانتی متر می باشد. ساقه های خشن و کلفت آفتابگردان دارای برگ های متناوب بلند و تخم مرغی می باشند.
برگ آفتابگردان
برگ های این گیاه دارای خورشید گرایی هستند. و پهنک برگ هایی که در معرض نور قرار دارند، همراه با خورشید تغییر جهت می دهند. آفتابگردان همواره به حالت تقریبا عمود بر اشعه آفتاب قرار می گیرد، به طوری که پهنک برگ هنگام صبح به سوی شرق، هنگام غروب به طرف غرب و ظهر رو به بالا می باشد.
ریشه آفتابگردان – گیاهشناسی آفتابگردان
ریشه آفتابگردان مستقیم با توسعه زیاد در خاک بوده که توانایی نفوذ به عمق ۳ متری خاک را دارد. در شرایط نامساعد بودن ساختمان خاک، میزان توسعه ریشه به شدت کاهش می یابد.
گل و گل آذین آفتابگردان
-
گل آذین
گل آذین آفتابگردان طبق یا کپه ای می باشد. این گل آذین که در انتهای ساقه اصلی و انشعابات احتمالی می روید، دایره ای شکل بوده که قطر آن حدود ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و گاهی بیشتر می باشد.
-
گل
گل های تشکیل دهنده طبق دو نوع می باشند. حلقه خارجی گل های هر طبق عقیم است. این گل ها معمولا زبان های و زردرنگ هستند، اما حلقه های داخلی شامل گل های کامل می باشند. این گل ها لوله ای مدور و به رنگ قهوه ای مایل به ارغوانی میباشند. تعداد گل ها در هر طبق حدود ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ می باشد. به صورت حلقه هایی از مرکز گل آذین شروع می شوند و به تدریج از سمت خارج به داخل دایره به تکامل می رسند. تمام گلچه های یک طبق معمولا در طی ۵ تا ۱۰ روز به طور کامل باز شده و تا ۱۴ روز توانایی پذیرش دانه های گرده را دارا هستند.
گلدهی آفتابگردان
شروع گلدهی آفتابگردان از مرحله هشت برگی بوته اتفاق می افتد. با توجه به اینکه اندام های نر آفتابگردان قبل از اندام های ماده می رسند، امکان دگرگشتی در این گیاه افزایش می یابد. حشرات و خصوصا زنبور عسل سهم زیادی را در گرده افشانی این گیاه ایفا می نماید. طبق گل تا هنگام باروری اکثر گل ها به سمت خورشید می ایستد، اما پس از آن به طور ثابت رو به شرق یا شمال شرقی قرار می گیرد.
دانه آفتابگردان – گیاهشناسی آفتابگردان
میوه آفتابگردان فندقه (Achaen) می باشد که در اینجا با دانه مترادف گرفته می شود. رنگ دانه ها بسته به رقم از سیاه به سفید، خاکستری خط دار تغییر می کند. طول دانه معمولا بین ۱۰ تا ۳۵ میلی متر متغیر بوده و وزن هزار دانه آن بین ۵۰ تا ۱۵۰ گرم می باشد.
درصد روغن دانه آفتابگردان
درصد روغن دانه به ضخامت و وزن پوسته بستگی دارد. هرچه درصد وزنی پوسته کمتر باشد، درصد وزنی روغن بیشتر خواهد بود. درصد روغن در ارقام روغنی اصلاح شده به ۴۰ تا ۵۰ درصد می رسد. قسمت اعظم روغن دانه آفتابگردان در لپه ها (۷۸ درصد وزن لپه) و جنین (۷/۴ درصد وزن جنین) ذخیره می شود.
امروزه با استفاده از اصلاح نباتات درصد پوست به مغز در دانه کاهش یافته و به ۲۰ تا ۲۵ درصد رسیده است. کاشت آفتابگردان در شرایط آب وهوایی معتدل باعث افزایش میزان اسید چرب لینولئیک در روغن دانه شده و در شرایط آب و هوای گرم سبب افزایش میزان اسید چرب اولئیک می گردد.
منبع: کتاب زراعت گیاهان صنعتی وعلوفه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور.
دیدگاهتان را بنویسید