منظرسازی در فضای سبز با سبک رسمی یا طبیعی
در این مطلب از دی مگ به تعریف منظرسازی در فضای سبز با سبک رسمی یا طبیعی، ویژگی های منظرسازی با سبک رسمی و محدودیت های منظرسازی با سبک منظر رسمی می پردازیم. رسمی و طبیعی دو سبک متقابل در منظرسازی (Landscape architecture) هستند. در کل، هدف از ایجاد یک منظر مصنوعی اعمال حاکمیت نظم و ساختار تعریف شده در یک محیط است.
منظرسازی سبک طبیعی
بر اساس این تعریف تفکر حاکم بر منظرسازی مبتنی بر تفکر رسمی طراحی منظر است. نقطه مقابل طراحی، منظر طبیعی است که سیستم دست نخورده بوده و توسط انسان اعمال مدیریت نمی شود. این نوع منظر را منظر طبیعی می نامند. موفق ترین طراحی منظر برای یک منطقه این است که منطبق بر شرایط محیطی و توان مدیریتی بوده و طبیعت پایدار دارد. همچنین از نظر طراحی اصیل بوده و خروجی آن نیز از دید زیبایی شناختی مورد پسند بازدید کنندگان باشد.
منظرسازی سبک رسمی
سبک رسمی باغ سازی مبتنی بر خطوط مستقیم و شکل های هندسی است. کاشت گیاه تابع نظم می باشد که بصورت فشرده مدیریت می شود. بزرگترین دغدغه طراحان و منظر سازان این است که در کل خدشه ای در نظم محیط ایجاد شده بوجود نیاید. تجربه انسان با سبک رسمی منظرسازی در طول هزاران سال، محدودیت های این سبک را آشکار نموده است. باغ های چینی و ژاپنی که در طراحی آن ها تقارن شکل های هندسی و خطوط مستقیم مطرح نیست، با توجه به داشتن یکسری ویژگی ها جز سبک های رسمی منظرسازی تقسیم بندی می شوند.
ویژگی های منظرسازی با سبک رسمی
- تقارن از دیگر ویژگی های اصلی سبک رسمی است. بطوریکه یک قسمت از باغ به عنوان آینه طرف مقابل عمل می کند و دو طرف بوسیله مسیر های دسترسی مستقیم از هم جدا می شوند.
- حالت تقارن و تعادل موجود در سبک رسمی، یک فضای پایدار، ساکت و پر متانت را تداعی می کند.
- باغ های رسمی از نظر نیاز به نیروی انسانی برای مدیریت و نگهداری، سیستم های پر توقعی هستند.
- برای حفظ نظم حاکم بطور مداوم عملیات حفظ و احیای سازه ها، چمن زنی، هرس و فرم دهی درختان و درختچه ها، کاشت و داشت باغچه های گیاهان فصلی و حفظ بهداشت محیط صورت می گیرد.
- عمده سبک های کلاسیک باغ سازی در دنیا مثل باغ های ایرانی (باغ ایرانی، اسلامی، مغولی و ترکی) و باغ های اروپایی جز سبک های رسمی باغ سازی هستند.
محدودیت های منظرسازی با سبک منظر رسمی
- منظر های رسمی از نظر زیبایی، نسبتا وضعیت ایستایی دارند. و از همان ابتدای استقرار، خروجی های نهایی این نوع منظر ها قابل پیش بینی است. این وضع شاید در دراز مدت خسته کننده و تکراری به نظر آید و بی توجهی در یک گوشه ای از این نوع منظر ها سریعا زیبایی کل منظر را تحت شعاع قرار دهد.
- در منظر های رسمی از نظر مدیریت و نگهداری، پروژه هایی پر هزینه هستند.
- نیروی انسانی کاملا مجرب را طلب می کنند و از طرفی از نظر زیست محیطی نیز در مورد انتقاد هستند.
- داشتن فضای کاملا مصنوعی، کاهش تنوع گونه ای، استفاده بی اندازه از ارقام گیاهی اصلاح شده، مصرف بی اندازه آب، وابستگی بیشتر به مصرف کود و سموم شیمیایی فضا را کاملا به صورت استرلیزه در آورده است. برخی این سبک را به بیابان های سبز تشبیه کرده اند.
با توجه به هزاران سال انسان در سبک رسمی منظرسازی و پیدا کردن شناخت کافی نسبت به وجود مشکلات و محدودیت های این سبک به ویژه خسارت های جانبی محیط زیستی آن، هزینه بر بودن و عدم پویایی در زیبایی آن، زمینه را برای پذیرش رویکرد جدید گرایش به سمت سبک طبیعی منظرسازی در سطوح جهانی را فراهم نموده است.
اصول طراحی سبک رسمی
- افزایش تنوع گونه های گیاهی.
- گرایش به کشت مخلوط و دوری جستن از تک کشتی.
- استفاده از گونه های بومی و یا سازگار به شرایط محیطی.
- کاهش حضور المان های سازه ای.
- حفظ، به کار گیری و ادغام محیط های نزدیک به طبیعت مانند زمین های کشاورزی، باغ ها و… در منظر های شهری.
باغ های انگلیسی را می توان از سبک های موفق بینابینی و انتقال عرصه های رسمی به طبیعی نام برد. که موجب استفاده حداقلی از سموم شیمیایی در کنترل آفات و بیماری ها، زمینه حضور فعال و گسترده حیات وحش را فراهم می کند.
منبع: کتاب تجربه راهبردی در طراحی منظر و فضای سبز در ایران، انتشارات موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، ۱۳۸۸
دیدگاهتان را بنویسید