دوره رشد سالیانه درخت زیتون
درخت زیتون در ماه های آذر تا اسفند مرحله استراحت زمستانی را سپری می کند و با تمام شدن فصل سرد، رشد رویشی جوانه ها آغاز می شود. با افزایش طول روز و درجه حرارت، گل آذین های تشکیل شده شروع به رشد می کنند و شکوفه ها به تدریج در ماه های اردیبهشت و خرداد ظاهر می شوند و پس از گرده افشانی و تلقیح گل ها، میوه ها تشکیل می گردد. (آشنایی با مراحل دوره رشد درخت زیتون)
-
رشد میوه
رشد میوه ها به تدریج ادامه می یابد و تا اواخر شهریور و آبان به حداکثر اندازه خود می رسند. میوه ها پس از رسیدن به حداکثر اندازه خود به تدریج تغییر رنگ داده با از دست دادن رنگ سبز تند به رنگ کاهی در آمده و سپس با تغییر رنگ از کاهی، در زمان رسیدن بنفش و یا سیاه رنگ می شوند. پایان فصل رویشی گیاه همزمان با شروع فصل زمستان است.
-
رشد زایشی
وقتی رشد رویشی گیاه به یک حداقل مشخصی برسد جوانه های گل در آنها ظاهر می شود. در زیتون ها ممکن است چندین سال به طول انجامد. درخت زیتون همه ساله گل تولید می کند اما اساسا درختی سال آور محسوب می گردد و در بسیاری از نقاط، تنها هر دو سال یک بار محصول خوبی تولید می کند.
طول دوره نونهالی در ارقام مختلف بین ۱۰-۲ سال متفاوت است. اما در بیشتر موارد این فرآیند ممکن است ۱۰ سال طول بکشد. هر گاه درختان جوان به شدت هرس شوند مرحله نونهالی طولانی تر می شود و گل انگیزی جوانه های گل به تأخیر می افتد لذا در تکثیر گیاهان، نهال های بذری باید پیوند شوند. اما در روش ازدیاد با قلمه های نیمه خشبی، اگر قلمه ها از قسمت های بالغ گیاه گرفته شوند گیاهان حاصله عملا بالغ بوده و بعد از بدست آوردن حجمی از شاخه و برگ به سرعت به گل می نشینند و به زمان طولانی نیاز ندارند.
-
گلدهی
در زیتون دو نوع گل یافت می شود. گل های کامل و گل های ناقص یا نر، طول دوره گلدهی به درجه حرارت محیط بستگی دارد. در آب و هوای گرم گل ها به سرعت باز می شوند ولی در آب و هوای خنک گلدهی ممکن است دو تا سه هفته به طول انجامد. هر گاه دمای محیط در زمان گلدهی از ۲۴ درجه سانتیگراد فراتر رود به علت کوتاه شدن طول دوره گلدهی و طول دوره مؤثر گرده افشانی، بسیاری از گل ها قبل از لقاح می ریزند و میوه ای تشکیل نمی شود.
گرده افشانی در زیتون هم به دو شکل خودگرده افشانی و دگرگرده افشانی صورت می گیرد که وجود باد در هر دو نوع گرده افشانی ضروری است. میزان دوام زیست گل ها نه تنها به شرایط محیطی بستگی دارد بلکه با مقدار زیادی به وضعیت فیزیولوژیکی خود درخت نیز وابسته است. قدرت زیست گل ها نیز با تعداد آنها رابطه عکس دارد. هرچه تعداد گل بیشتر باشد، گل های بیشتری قدرت دوام روی درخت را نخواهند داشت.
-
میوه دهی
پس از گرده افشانی و تلقیح گل ها میوه ها تشکیل می گردد. عامل اصلی کاهش میوه، تنها سقط جنین نمی باشد بلکه رقابت شدید بین گل های کامل در یک گل آذین عامل اصلی است. معمولا در هر گل آذین تنها یک میوه تشکیل می شود اما اگر در زمان میوه بستن، هوا نسبتا خنک باشد تعداد میوه های تشکیل شده افزایش یافته و تعداد آنها در هر گل آذین به ۵ تا ۷ عدد هم میرسند.
دو تا سه هفته بعد از تمام شدن گل، تعداد میوه های تشکیل شده ۱۰ تا ۱۵ درصد کل گل های درخت خواهد بود اما برای دو هفته پی در پی ریزش شدید آنها شروع می شود و سپس آهنگ ریزش کاهش می یابد و تعداد نهایی میوه های باقی مانده معمولا ۶ تا ۷ هفته بعد از اتمام گلدهی بدست خواهد آمد. (حدود ۱ تا ۲ درصد گل ها).
عوامل مؤثر در کاهش تشکیل میوه عبارتند از:
- نبود گرده های زنده
- ناسازگاری گرده های ارقام گرده دهنده
- عوامل محیطی و مدیریتی شامل مقدار ناکافی ازت، بادهای شدید، نبود مدیریت آفات و بیماری ها.
(آشنایی با مراحل دوره رشد درخت زیتون)
منبع: نشریه کاشت، داشت و برداشت زیتون، شماره ۸۴، حوزه ترویج و نظام بهره برداری یزد.
دیدگاهتان را بنویسید