مراحل کاشت چغندرقند
۱- فاروئر زدن
دستگاه فاروئر برای استقرار گیاه، جوی و پشته ایجاد می کند . شخم خوب نقش زیادی در کارکرد مناسب فاروئر دارد . اگر عمق شخم کافی نباشد ، به هنگام کار، فاروثر می لغزد و شیارها انحنا می یابند. اگر خاک حالت کلوخی داشته باشد ، پشته ها به خوبی شکل نمی گیرند. (راهنمای کامل عملیات کاشت بذر چغندرقند)
فاصله مساوی و یکنواخت شیارها( ۵۵ تا ۶۰ سانتی متر) تأثیر زیادی در کیفیت عملیات داشت و برداشت و کم شدن ضایعات برداشت در زراعت مکانیزه دارد. فاصله بیلچه ها و مارکر دستگاه باید دقیق تنظیم شوند تا فاصله تمام پشته ها برابر شود.
۲- عملیات کاشت
عمل کاشت با استفاده از بذر کار مکانیکی و یا پنوماتیک صورت می گیرد . در هر دو دستگاه جلو قسمت کاشت ، قسمتی به نام شیپر وجود دارد که بذر را در محل مناسبی روی پشته قرار می دهد و جویچه های ایجاد شده به وسیله دستگاه فاروئر را برای عبور مناسب آب ، دوباره شکل می دهد .
-
محل کاشت بذر:
پس از شکل دهی و کاشت بذر معمولا محل کاشت بذر نسبت به کناره های پشته قدری پایین تر قرار می گیرد تا در صورت شوری خاک به گیاهچه آسیب نرسد و املاح در روی پشته تجمع شوند . در بذر کارهای مکانیکی، صفحات فلزی دندانه دار و در بذر کارهای پنوماتیک ، صفحه های فلزی سوراخ دار بذرها را توزیع می کنند که بذر با مکش هوا در پشت سوراخ ها به صفحه می چسبد .
-
میزان مصرف بذر
میزان مصرف بذر در بذر کارهای پنوماتیک کمتر از بذر کارهای مکانیکی و فاصله بذرها از یکدیگر منظم تر است . بنابراین کاشت با بذر کارهای پنوماتیک توصیه میشود . سرعت مناسب در حین کاشت سبب می شود که بذرها بهتر در خاک قرار گیرند.
عمق کاشت بذر باید بین ۱/۵ تا ۲ سانتیمتر باشد و از عمیق کاشتن بذر مخصوصا در خاک های پودری باید خودداری گردد. مقدار مصرف بذرهای منوژرم ۳/۵ کیلوگرم در هکتار و بذرهای پلی ژرم ۱۲ کیلوگرم در هکتار می باشد . هرچه عوامل محدود کننده سبزشدن و استقرار گیاهچه مثل طغیان آفات ، صدمه ی پرندگان ، گرمای شدید هنگام کاشت و … بیشتر باشد باید بذر بیشتری کاشت . برای کاشت باید از بذرهایی استفاده کرد که بیش از دو سال از تولیدشان نگذشته باشد .
نکات مهم در بذرکاری
١- تنظیم بودن دستگاه بذر کار و قرار گرفتن بذرها در وسط پشته و در عمق مناسب.
۲ – اگرسرعت بذر کار یکنواخت باشد، بذرها در محل مناسب (وسط پشته) قرار می گیرند. در سرعت های بالا ممکن است بذرها به صورت کپه ای روی ردیف قرار گیرند و خاک روی آن ها را نپوشاند.
٣- عمق مناسب کاشت بذر در سبزشدن و استقرار مطلوب بوته ها بسیار مؤثر است و بستگی به نوع بذر ، بافت ودانه بندی خاک و سرعت دستگاه بذر کار دارد که باید مرتب کنترل گردد.
۴- در خاک های شور به جای قرار دادن بذر در وسط پشته، در ۵ سانتی متری کنار پشته ها کشت شود تا آب زودتر به بذر برسد و نمکهای موجود در خاک ( به دلیل تبخیر بیشتر از قسمت بلند تر) در وسط پشته جمع شوند . در مناطق شور ، کاشت دو ردیف بر روی پشته با فاصله ردیف های کاشت بر روی پشته ۴۰ سانتی متر و فاصله دو ردیف کاشت در پشته های مجاور ۵۰ سانتی متر توصیه می شود.
برای بهتر سبز شدن بذر در خاک های شور، بهتر است در نوبت اول و دوم آبیاری ، جوی ها یک در میان آبیاری شوند. در خاک های شور باید از کشت زود هنگام در هوای گرم خودداری کرد و کاشت را تا اوایل آبان به تأخیر انداخت.
۳- تاریخ کاشت بذر
طول دوره کاشت چغندرقند در خوزستان از اواسط شهریور تا اواسط آبان ماه است. اما بهترین تاریخ کاشت (تاریخ اولین آبیاری) از نظر عملکرد ریشه و شکر ۱۵ مهر می باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده در مرکز تحقیقات صفی آباد ، به ازاء هر روز زودتر و یا دیرتر از ۱۵ مهر کاشتن ، عملکرد ریشه ۲۱۲ کیلوگرم در هکتار کاهش می یابد .
-
معایب کشت زودتر از ۱۵ مهر:
۱- بیشتر شدن خسارت آفات برگخوار و طوقه بر و در نتیجه نیاز به سمپاشی بیشتر و بالا رفتن هزینه ها و آلودگی بیشتر محیط زیست .
۲- کاهش سطح سبز مزرعه به دلیل گرم بودن هوا و افزایش دفعات آبیاری .
۳- در سرمای زیاد زمستان میزان گل دهی بوته ها در سال اول افزایش می یابد .
مزیت کشت زود:
بالا بودن درصد قند، امکان برداشت زود و در نتیجه آزاد شدن زمین و ایجاد فرصت کافی برای کاشت محصول بعدی.
معایب کشت دیر تر از ۱۵ مهر ماه :
معمولا عملیات داشت موثر بر تولید( وجین، مصرف کود سرک و به ویژه تنک) با شروع بارندگی ها مصادف شده و به موقع انجام نمی شوند.
اگرچه در اوایل فصل، مصرف آب کم است ، اما در ادامه فصل رشد تا اواخر بهار به علت افزایش دما آب بیشتری مصرف شود.
با وجود معایب بالا کشت دیر هنگام دارای مزیت های زیر می باشد:
- به دلیل کم شدن فعالیت آفات، کمتر سمپاشی می شود.
- نیاز به مصرف کود نیتروژنه کمتر می شود.
- علف های هرزی ماننداویار سلام، کنجد شیطانی و طحله از بین می رویند.
کشت انتظاری
در صورت محدودیت دستگاه های تهیه زمین و کاشت و زیاد بودن سطح زیر کشت می توان چغندر قند را زودتر از معمول کشت کرد ولی در زمان مناسب یعنی اواسط مهر ماه، سطح زیادی از کشت چغندرقند در منطقه را آبیاری نمود. در کشت انتظار از مصرف علف کش های خاک کاربردی صرف نظر می گردد.
۴- آبیاری اول
آبیاری اول باید پشته ها را در تمام سطح مزرعه یکنواخت خیس کند تا بذرها خوب خیس شده و سبز شوند . مدت زمان آبیاری اول بستگی به طول و شیب مزرعه و بافت خاک دارد و به محض خیس شدن پشته ها آبیاری باید قطع گردد . در واقع بخش قابل توجهی از آب آبیاری در این مرحله مصرف می شود، به طوری که خاک تا عمق زیادی خیس شده و به خاطر عمیق بودن ریشه چغندرقند این رطوبت در طول فصل مورد استفاده گیاه قرار می گیرد.
(راهنمای کامل عملیات کاشت بذر چغندرقند)
منبع: کتاب زراعت گیاهان صنعتی وعلوفه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور.
دیدگاهتان را بنویسید