معرفی انواع سیستم های کشت هیدروپونیک

انواع سیستم های کشت هیدروپونیک:

این سیستم ها را به طور کلی می توان به دو دسته تقسیم کرد:
١- سیستم محلول دهی باز
۲- سیستم محلول دهی بسته

(معرفی انواع سیستم های کشت هیدروپونیک)

در سیستم باز، محلول غذایی، باز یافت نشده و دور ریخته می شود. در سیستم بسته، محلول غذایی بازیافت شده و مجددا استفاده می گردد.

برخی از سیستم های متداول کشت هیدروپونیک:

١- هواکشت (Aeroponic):

در این روش، ریشه گیاه درهوا آزاد بوده و مواد غذایی بصورت قطره یا مه پاش روی ریشه پاشیده شده و جذب می گردد. این سیستم را باید طوری طراحی کرد که ریشه گیاه از نور حفظ شده و نیز غذایی را بتوان باز یافت نمود.

۲- آب کشت (Hydroculture):

در این روش، ریشه گیاه بطور کامل در محیط مایع غوطه ور است. اندام هوایی گیاه توسط رشته های نایلونی آویخته شده و خارج از مایع قرار می گیرد.

گاهی نیز توسط اسفنج و سایر مواد نگهدارنده که به طوقه گیاه وصل می شوند، اندام هوایی گیاه بر روی محفظه پلی اتیلن مستقر می گردد.
برای تأمین اکسیژن مورد نیاز ریشه ، می توان درون محفظه کشت، سنگ هوا قرار داده و یا از سایر لوازمی که هواساز می باشند، استفاده کرد.

معمولا برای محفظه کشت از ظروف تیره رنگ و غیر قابل نفوذ نور استفاده می شود. از مزایای این روش میتوان به حذف بستر کشت جامد، کاهش هزینه خرید و پاکسازی مواد بستر اشاره کرد.

٣- کشت در مواد دانه بندی :

در این سیستم، ریشه گیاه در مواد جامد دانه بندی شده مستقر می گردد و محلول غذایی در بستر کشت جاری می شود.
در زیر محفظه کشت ، لوله زهکش قرار گرفته و محلول غذایی مازاد را باز یافت می نماید.

مواد دانه بندی مورد استفاده شامل :

ورمی کولیت، پرلیت، لیکا، اسکوریا، سنگریزه، ماسه، خرده شیشه، خاک اره و … و یا ترکیبی از آنها می باشد.

در این سیستم ، معمولا از آبیاری قطره ای یا آبفشان استفاده میشود. با توجه به اینکه احتمال رسوب مواد غذایی در سیستم قطره ای وجود دارد، بهتر است از قطره چکان های مناسب استفاده شود تا از گرفتگی آنها در طول دوره رشد محصول جلوگیری گردد.

در پایان هر دور کشت باید مواد دانه بندی را از محفظه کشت خارج نموده و آنرا از بقایای گیاهی پاک کرد. این مواد در نهایت ضد عفونی می شوند.
مواد دانه بندی را میتوان در کانال های سیمانی که در کف گلخانه ساخته شده و دارای شیب مناسب می باشند (شیب ۱-۰/۵ درصد) ریخت؛ اما قبل از آن باید سطح داخلی کانال را با پوشش نایلونی آب بندی کرد تا زهکشی و جمع آوری محلول غذایی به راحتی صورت گرفته و از واکنش محفظه کشت با مواد محلول جلوگیری شود.

۴- کشت در پشم سنگ (Rock Wool):

این بستر کشت از مخلوط ۶۰٪ سنگ آتشفشانی دولریت و ۲۰٪ سنگ آهک و ۲۰٪ کوک تشکیل شده است . این مخلوط را در دمای ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد ذوب کرده و با سیستم گریز از مرکز ، بصورت رشته رشته و به حالت اسفنجی در می آورند.

به منظور سهولت کار با این ماده و نیز حفظ رطوبت و مواد غذایی، رشته های تولیدی را فشرده کرده و نایلون نازکی روی آن می کشند. این بسته ها مکعب شکل هستند.

ابعاد مکعب های کوچک پشم سنگ از ۴۰ تا ۷۵ میلیمتر متغیر میباشد. مکعب های بزرگ آن ۳۰ – ۱۵ سانتیمتر عرض و ۱۰۰ – ۷۵ سانتیمتر طول و ۷/۵ سانتیمتر ضخامت دارند.

از مکعب های پشم سنگ برای تولید نشاء، تکثیر گیاه و نیز پرورش گیاه استفاده می شود. همچنین این مکعب ها را می توان بصورت ترکیب با سیستم N.F.T (تکنیک فیلم غذایی) بکار برد. این مکعب ها از قبل ضد عفونی شده اند و برای استفاده مجدد باید آنها را ضد عفونی کرد.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

۵-تکنیک فیلم غذایی(M.FT):

در این سیستم، گیاهان داخل کانال های واکنش ناپذیر قرار گرفته و محلول غذایی توسط پمپ از قسمت بالای کانال جاری شده و بصورت لایه نازک فیلم مانندی به سمت پایین و انتهای شیب کانال منتقل می شود.

گیاهان به وسیله اسفنج، توری های مخصوص و … بر روی سوراخ های قسمت بالایی کانال مستقر شده و بخشی از ریشه آنها در هوا آزاد بوده و قسمت پایین ریشه در جریان محلول غذایی غوطه ور می باشد.
در فضای باز به دلیل بالا بودن رطوبت نسبی هوای داخل کانال، به قسمت آزاد ریشه که در هوا قرار دارد، صدمه ای وارد نمی گردد.
کانال های کشت معمولا از جنس پلی اتیلن و پی وی سی میباشند. شیب کانال باید بین ۲-۱ درصد و در حالت ایده آل
۱/۳۳٪ باشد. حداکثر طول کانال ۲۰ متر و طول مطلوب ۱۵-۱۰ متر است. عمق جریان محلول، کمتر از ۵ میلیمتر و شدت جریان آن ۲ لیتر در دقیقه است. جریان محلول، دائمی بوده ولی در بعضی اوقات، متناوب می باشد.

۱۰ دقیقه جریان داشته و ۵ دقیقه متوقف می گردد. در انتهای کانال، لوله های بازیافت قرار دارند. محلول بازیافتی، توسط پمپ، از مخزن بازیافت به ابتدای کانال ریخته می شود؛ لذا کنترل دائمی اسیدیته و هدایت الکتریکی محلول الزامی خواهد بود.

در مراحل اولیه رشد گیاه، محلول غذایی بصورت ماهانه و در مرحله رشد کامل ۲ بار در ماه تعویض می شود.
کانال های کشت را می توان بر روی چهار پایه و یا هر وسیله دیگری که شیب مورد نیاز را تأمین نماید، قرار داد. در این سیستم، کشت گیاهان دارای ریشه حجیم و قوی دچار مشکل میشود؛ زیرا این ریشه ها، جریان منظم محلول غذایی را مختل می سازند.
به دلیل غوطه ور بودن بخشی از ریشه در محلول غذایی، اکسیژن مورد نیاز آن باید از طریق هوا دهی به داخل محلول، تأمین شود.

(معرفی انواع سیستم های کشت هیدروپونیک)

۶-سیستم کشت جزر و مدی (ebb and flow) :

این سیستم کشت، بیشتر کاربرد خانگی داشته و بصورت گلدانی اجراء می شود. از لحاظ عملی، حد واسط روش کاشت در مواد دانه بندی و آبکشت می باشد؛ بدین صورت که در گلدان ها مواد دانه بندی ریخته شده و بستر کشت بطور متناوب در آب غوطه ور می شود. بدین منظور از گلدان های پلی اتیلنی دارای سوراخ زهکش استفاده می شود.
محلول غذایی از زیر محفظه کشت و با فشار به داخل آن پمپاژ می شود؛ پس از پر شدن محفظه، محلول بوسیله لوله تغذیه، زهکش شده و به مخزن محلول برمیگردد. اداره این سیستم مشکل بوده و پر هزینه می باشد.

۷-سیستم کشت هیدروپونیک با استفاده از صمغ های مصنوعی( Bayer):

در این سیستم برای جلوگیری از تغییرات اسیدیته (PH) و غلظت محلول غذایی و نیز برای حفظ تعادل غذایی، از صمغ های مصنوعی استفاده می شود.
این مواد، ترکیبات آلی هستند که در صنعت ساخته می شوند. این صمغ ها خاصیت تبادل یونی دارند و نقش حاصلخیزی خاک را انجام می دهند؛ یعنی مواد غذایی را بتدریج در دسترس گیاه قرار داده و آنچه را که گیاه مصرف نکرده و بازگردانده است، پس می گیرند.

امروزه در کشت هیدروپونیک از صمغ های مصنوعی لواتیت. هاش. دی. پنج (۵٫H.D) که بصورت دانه های ژلاتینی هستند، استفاده می شود.
این مواد را می توان در انواع سیستم های آبکشت و یا همراه با مواد دانه بندی بکار برد؛ البته در صورت بکار رفتن با مواد دانه بندی، بهتر است از مواد خنثی مانند الیکا(رس منبسط شده) استفاده شود.
بدین منظور، گیاهان را در ظرفی به عمق حداکثر ۲۲ سانتیمتر کاشته و آنرا تا لبه از لیکا پر می کنند. سپس گلدان را در ظرف جداگانه ای که حاوی محلول لواتیت باشد قرار می دهند.

میزان محلول باید بقدری باشد که یک سوم ارتفاع گلدان از محلول پر شود. به مرور زمان بر اثر تبخیر و تعرق، آب سیستم از دست می رود که باید کمبود آن را جبران کرد. محلول به علت خاصیت موئینگی تا سطح مواد دانه بندی بالا می رود و مورد استفاده گیاه قرار می گیرد.

(معرفی انواع سیستم های کشت هیدروپونیک)