تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
جذب و انتقال املاح در گیاهان

مکانیسم جذب املاح در گیاهان

  • منطقه جذب املاح

    در مورد محل قرار گرفتن منطقه ای از ریشه که حداکثر جذب یون ها از آنجا صورت می گیرد، عقاید بسیار گوناگون است. پژوهش های اولیه نشان داده است که معمولا منطقه تجمع حداکثر نمک، در نزدیک کلاهک ریشه قرار گرفته است. ولی مطالعات اخیری که بر روی تجمع مواد ایزوتوپ های رادیواکتیو صورت گرفته نشان داده اند که این موضوع همیشه صادق نیست. پژوهش های دیگر نشان داده اند که ریشه غالبأ مقدار قابل توجهی از یون ها را در منطقه ای حدودا چند سانتی متر بالاتر از کلاهک متراکم می سازد.

    • تجمع یون ها

    بطور معمول، تجمع یون ها در منطقه کلاهک زیاد و در منطقه نمو کم و مجددا در فاصله یک سانتی متری با بیشتر بالای کلاهک زیاد باشد، ولی موارد زیادی از این الگو مستثنی بوده که نمی توان آنها را مربوط به اختلافات بر ساختمانی یا فیزیولوژیکی دانست، مهمتر از منطقه تجمع یون ها، منطقه ای از ریشه است که اغلب نمک ها از آن جا گذشته و به شاخه ها انتقال می یابند.

    کلیه مطالبی که تا این زمان در زمینه جذب نمک منتشر شده است عملا بر روی ریشه های جوان و غیر خشبی بوده که رشد پسین آنها صورت نگرفته است، و این حقیقت که قسمت اعظم سیستم های ریشه ای درختان و بوته ها را ریشه هایی تشکیل داده اند که رشد پسین خود را به اتمام رسانده و چوب پنبه ای شده اند در نظر گرفته نشده است. حال آنکه حدود ۹۵ تا ۹۹ درصد سطوح ریشه ای در درختان جنگلی چوب پنبه ای بوده و جذب آب از این سطوح صورت می گیرد و احتمالا بنظر می رسد که به همان نسبت نیز بایستی مقدار قابل توجهی نمک از طریق ریشه های چوب پنبه ای وارد گیاه گردد.

     

    حرکت املاح از ریشه به شاخه ها

      حرکت املاح از ریشه به شاخه ها

    معمولا فرض بر این است که به محض رسیدن یون ها با اجسام حل شدنی دیگر به داخل آوندها، توسط شیره آوندی به طرف بالا صعود می نمایند. عده ای از پژوهشگران با تزریق مواد رادیواکتیو به ریشه ها توانسته اند سرعت انتقال به شاخه ها را اندازه گیری نمایند. سرعت های ۶۰ متر در ساعت، که بالاترین سرعت در درختان با تعرق سریع است، نیز گزارش شده است. تمام این مشاهدات تاکید بر این نظریه می باشند که حرکت صعودی یون ها بطرف آوندها اصولا بطریقه جریان توده ای صورت میگیرد.

    گرچه بعضی یون ها مستقیما به طرف برگ های جوان و جوانه های ساقه حرکت می نمایند، ولی مقدار قابل توجهی از نمک ها وارد بافت های اطراف، بخصوص کامبیوم و آوندهای آبکش می شوند. بنظر می رسد تبادل مواد بین آوندهای چوبی و آبکش زیاد است. گاهی اوقات مقدار نمکی که از آوندهای چوبی خارج می شوند بقدری زیاد است که وقتی به برگ ها می رسند غلظت آن به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد.

    تفهیم حرکت صعودی یون ها از این جهت مشکل است که انتقال نمک فقط بصورت یون های معدنی نیست. در بسیاری از گونه ها، تمام یا قسمت اعظم ازت احتمالا بصورت ترکیبات آلی مثل آمیدها، اسیدهای آمینه و اوره صورت می گیرد. پیدایش ترکیبات آلی ازت، فسفر و سولفور در شیره آوندی به این معنی است که یون ها در حین حرکت در داخل ریشه، در یک نوع واکنش های کاتالیز آنزیمی شرکت می نمایند. محل این واکنش ها و مکانیسمی که این ترکیبات را وارد شیره آوندی می کند روشن نشده است.

    جذب املاح از طریق برگ ها و ساقه ها

    جذب اجسام حل شدنی فقط به ریشه ها محدود نشده بلکه از طریق برگ ها و ساقه ها نیز انجام می پذیرد. معمولا مقداری که از این مسیر جذب گیاه می گردد اندک بوده و محدود به مواد معدنی است که در گرد و غبار، دود، ذرات ریز موجود در هوای باران و آب حاصله از آبیاری بارانی وجود دارد.

    • کودپاشی هوایی

    در سال های اخیر به کودپاشی هوایی روی شاخه و برگ توجه زیادی مبذول شده است به این ترتیب که ازت، فسفر و دیگر مواد غذایی روی برگ ها پخش می شوند. برخی از مزایای پاشیدن مواد غذائی روی گیاهان باعث شده است که در زمینه کودپاشی هوایی تحقیقات دامنه داری صورت گیرد. گرچه در مورد مزایای آن بیش از حد تبلیغ شده است، ولی پاشیدن ازت (اوره)، فسفر، منیزیم و مواد غذایی میکرو روی محصولاتی مثل آناناس، نیشکر، مرکبات، درختان میوه پهن برگ، درختان جنگلی و برخی گیاهان علوفه ای نتیجه رضایت بخشی داده است.

    کودپاشی هوایی در مورد بعضی عناصر مثل روی و آهن که غالبا در خاک و یا هر سیستم هادی دیگر تثبیت (غیر قابل حرکت می شوند مفید است. در هر حال کودپاشی هوایی باید همراه با سایر روش های کودپاشی باشد نه اینکه جایگزین آنها گردد.

    فروش ویژه به مدت محدود
    فروش ویژه بیش از ۳۰۰۰ رقم محصولات کشاورزی، انواع بذر با بسته بندی اورجینال و خانگی، انواع کودهای وارداتی اصل، ادوات و ابزارآلات با ضمانت اصالت کالا
    همین الآن خرید کنید
    • جذب یون ها از طریق برگ ها

    جذب یون ها از طریق برگ ها

    گفته می شود جذب برخی عناصر مثل ازت، پتاسیم، منیزیم و روی از طریق برگ ها سریعتر از جذب عناصر دیگری مثل فسفر، سولفور و آهن می باشد. کلیه مواد قابل حل در آب از طریق برگ ها نیز جذب می گردند. اولین مرحله جذب نفوذ در کوتیکول است. به علت کشش سطحی زیاد، محلول های آبکی وارد روزنه ها نمی شود مگر این که مواد حلال نیز به آن اضافه شود. حداکثر جذب در طی چند ساعت پس از کودپاشی صورت می گیرد.

    همچنین برگ های جوان بیش از برگ های مسن این مواد را جذب می کنند زیرا برگ های مسن از غشاء ضخیم کوتین پوشیده شده و علاوه بر آن فعالیت متابولیکی در آنها کم بوده و ظرفیت تجمع یون ها در آنها کم است. یون ها از برگ های مسن شسته شده و از گیاه خارج می شوند از این جهت لایه کوتینی به ندرت می تواند در ورود و یا خروج آنها مانعی را ایجاد نماید.

    بین عناصر مختلف از نظر جابجائی و ترشح به خارج یا انتقال به سایر قسمت های گیاه تفاوت های فاحشی وجود دارد. پتاسیم، سولفور و فسفر را در ردیف یون های با تحرک آزاد، مس، آهن، منگنز و روی را در ردیف تحرک متوسط و کلسیم و منیزیم را در ردیف یون های غیر متحرک طبقه بندی نموده اند.

    • حرکت یون ها به خارج از برگ:

    حرکت یون ها به خارج از برگ ها در آوندهای آبکش صورت گرفته و عواملی مثل کاهش درجه حرارت که بر متابولیسم موثرند آن را تقلیل می دهد. اوره به سرعت تبدیل به آمیدها و اسیدهای آمینه شده و فسفر نیز بصورت ترکیبات آلی در می آید، ولی ظاهرا قسمت اعظم فسفر و سایر عناصری که از برگ ها خارج می شوند به شکل ترکیبات آلی می باشند.

    • جذب یون ها از طریق ساقه:

    جذب یون ها از طریق ساقه، حتی به مقادیر محدود نیز عملی است. در زمان های قدیم در بعضی قسمت های اروپا گفته می شد که چسباندن کودهای حیوانی به ساقه درختان میوه رشد و طراوت آنها را تشدید می کند. ورود این مواد بیشتر از محل عدسک ها، محل های اتصال برگ، زخم های حاصله از هرس و سایر شکاف های موجود در ساقه صورت می گیرد.

    منبع : کتاب رابطه آب و خاک و گیاه، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *