انتقال آب از منبع تا مزرعه

روش های انتقال آب از منبع تا مزرعه

انتقال آب از طریق نهرهای آبیاری درجه یک به نهرهای درجه دو و به همین ترتیب تا جوی های ابتدای قطعات مزرعه در اثر نیروی ثقل یا شیب زمین جریان می یابد. در روش های انتقال آب از منبع تا مزرعه، کانال های درجه سه و درجه چهار نیز انتقال آب را انجام می دهند.

۱- انتقال آب توسط کانال های درجه دو

کانال‌های درجه دو، کانال‌هایی می‌باشند که آب را از کانال درجه یک تحویل گرفته و به کانال‌های فرعی درجه سه منتقل می‌کنند. مساحت محدوده عمل کانال‌های درجه دو، ۱۰۰۰.۵۰۰۰ هکتار است. دبی جریان بین ۵-۱ مترمکعب در ثانیه است.

۲- انتقال آب توسط کانال های درجه سه

کانال‌های درجه سه کانال‌های فرعی می‌باشند که مساحت محدوده عمل آن‌ها ۱۰۰۰-۲۰۰ هکتار است. برنامه گردش و تقسیم آب در بین مزارع معمولاً از این کانال‌ها شروع می‌شود.

۳- انتقال آب از منبع تا مزرعه کانال های درجه چهار

کانال‌های درجه چهار کانال‌های فرعی هستند که مساحت محدوده عمل آن‌ها ۶۰ الی ۷۰ هکتار است و آب را به انهار مزرعه تحویل می‌دهند.

انتقال آب توسط کانال های درجه سه

مشخصات نهرهای مزرعه

نهرهای مزرعه کانال‌های خاکی هستند که حدود ۵ الی ۸ قطعه زراعی را که مساحت هر یک حدود ۳ هکتار است، تحت پوشش قرار می‌دهند. محدوده عمل آن‌ها در انتقال آب از منبع تا مزرعه ۲۴.۱۵ هکتار است. گاهی نهرهای مزرعه، ساده و موقتی هستند و گاهی به صورت دائمی ایجاد می‌شوند. سطح آب در آن‌ها به اندازه حدود ۱۵.۱۰ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین زراعی باشد. عمق آب در نهرهای مزرعه حداقل ۳۰ سانتیمتر می‌باشد.

در یک مساحت ۱۰۰ هکتاری در صورتی که طول فاروها ۲۰۰ متر باشد به حدود ۵۰۰۰ متر جوی سر مزرعه نیاز است. بخشی از اتلاف آب از جوی‌ها به واسطه نفوذ آن در خاک که حدود ۴ میلی متر در ساعت می‌باشد. از طرف دیگر حدود ۳ میلی متر در روز از طریق تبخیر از بین می‌رود.

آبیاری مزارع با لوله های دریچه دار

وقتی آبیاری مزارع تمام می‌شود، محل جوی‌ها به صورت یک مانع گل‌آلود باقی می‌ماند که دسترسی به مزرعه را مشکل می‌سازد. ولی در آبیاری با لوله‌های دریچه دار تمامی آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. آبیاری با لوله‌های دریچه دار، خشک بودن سر مزرعه، عدم وجود پستی و بلندی جوی‌ها و دسترسی به مزرعه را بسیار ساده می‌نماید.

در روش‌های انتقال آب از منبع تا مزرعه توسط لوله‌های دریچه دار، مساحت کمتری را نسبت به جوی‌ها در مزرعه اشغال می‌کند و موجب افزایش سطح زیر کشت می‌شود. به دلیل اینکه آب در یک مسیر بسته حرکت می‌کند، امکان انتقال بذر علف‌های هرز داخل مزرعه و رشد آن‌ها وجود ندارد. همچنین این روش مصرف علف کش‌ها را نیز کاهش می‌دهد.