سطح پلوئیدی گیاهان حاصل از کشت بساک یا دانه گرده بسیار متغیر است. مشاهده سطوح بسیار مختلف پلوئیدی در گیاهان حاصل از آندروژنی به اندو میتوز و یا ترکیب هسته های مختلف نسبت داده شده است. تنوع مشاهده شده در پلوئیدی سلول ها در کشت های بساک ظاهر تابع مرحله نموی بساک ها در زمان جداسازی و کشت آنها می باشد.
در بساک هایی که پس از مرحله تقسیم میکروسپور کشت می شوند، سطوح بالاتر پلوئیدی شایع تر است. علاوه بر این، بافت های هاپلوئید، طی تکثیر سلولی و رشد در این ویترو، بسیار مستعد تغییر در سطوح پلوئیدی می باشند. قبل از تلاش برای به دست آوردن لاین های هموزایگوس، گیاهان حاصل از کشت بساک بایست برای وضعیت سطح پلوئیدی مورد بررسی قرار گیرند.
برای تعیین سطح پلوئیدی از روش های زیر استفاده می شود:
١- شمارش پلاستیدهای موجود در سلول های روزنه ای:
سطح پلوئیدی یک گیاه را ممکن است بتوان با شمارش تعداد پلاستیدهای موجود در سلول های روزنه ای برگ مشخص نمود. به عنوان مثال در هاپلوئیدهای سیب زمینی ۸-۵ عدد، در دیپلوئیدها ۱۵-۱۰ عدد و در تری پلوئیدها ۱۸ – ۲۴ کلروپلاست در هر سلول محافظ روزنه وجود دارد.
۲- تعداد کروموزوم:
تعداد کروموزوم های سلول های مادر دانه گرده در جوانه هایی که از گیاهان باززایی شده جدا شده و در محلول کارنوی ثابت می شوند، شمرده می شود. در این تکنیک از استو کار مین یا پروپیونو کارمین برای رنگ آمیزی سلول ها استفاده می شود. برای شمارش کروموزوم ها از سلول های نوک ریشه نیز استفاده می شود. در این روش نوک ریشه ها را در اسید کلریدریک یک نرمال در دمای ۶۰°C هیدرولیز نموده و با استو کارمین رنگ آمیزی می نمایند.
٣- تعداد هستک ها:
سلول های گیاهان هاپلوئید حاصل از کشت بساک دارای یک هستک می باشند. در حالی که دیپلوئیدها دارای دو هستک در سلول خود هستند. تعداد هستکها با وضعیت پلوئیدی گیاه ارتباط مستقیم دارد. می توان برگ ها را در اورسئین به مدت یک شب انکوبه کرد و تعداد هستک های موجود در سلول ها را شمرد.
۴- تجزیه فلوسیتومتری:
برگ های گیاهان هاپلوئید بالقوه را به آرامی خرد نموده و هسته های اینترفازی سالم از سلول ها آزاد می شوند. در این مرحله، محتوى DNAی هسته ای که با تجزیه فلوسیتومتری معین می گردد، وضعیت پلوئیدی گیاه مورد مطالعه را نشان می دهد. این روش بسیار سریع است.
منبع: کتاب اصول بیوتکنولوژی گیاهی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ ششم.
دیدگاهتان را بنویسید