در استفاده از هیبریداسیون سوماتیکی محدودیت هایی نیز وجود دارد، زیرا که گیاهان باززایی شده در بعضی از این ترکیبات همیشه بارور نبوده و بذر زنده تولید نمی کنند.
کاربرد موفق هیبریداسیون سوماتیکی در کشاوزی مستلزم غلبه بر چند محدودیت می باشد:
۱- امتزاج دو نوع پروتوپلاست از هر گونه ای که باشند امکانپذیر است، معذالک تولید گیاهان هیبرید سوماتیکی تاکنون فقط در چند گونه معدود صورت گرفته است. بکارگیری تکنیک پروتوپلاست، مستلزم وجود روش های موثر باززایی گیاه از پروتوپلاست ها است.
۲- فقدان یک روش موثر برای گزینش محصولات امتزاج یافته در بعضی موارد یک مشکل اساسی است.
٣- فرآورده های نهایی حاصل از هیبریداسیون سوماتیکی غالبا نامتعادل بوده و با مشکلاتی همچون عقیمی، بدشکلی و بی ثباتی همراه می باشند که قدرت حیات از آنها سلب می شود. این مسائل، بویژه در امتزاج پروتوپلاست هایی با فاصله تاکسونومیکی خیلی دور نمود می یابد.
۴- ایجاد کالوس های شیمری بجای هیبریدها:
این پدیده معمولا بدلیل عدم ترکیب شدن هسته ها پس از امتزاج سلول ها و تقسیم شدن آنها بطور جداگانه بروز می نماید. گیاهانی که از شیمرها باززایی می شوند، معمولا خصوصیات شیمری را از دست می دهند، چون ساقه های نابجا یا جنین ها معمولا از یک تک سلول منشا می گیرند.
۵- هیبریداسیون سوماتیکی:
دو دیپلوئید به تشکیل یک آمفی پلوئید منجر می شود که معمولا نامطلوب است، مگر در مواردی که هدف از امتزاج، تولید افراد تتراپلوئید باشد. به همین دلیل در اغلب موارد توصیه می شود که عمل هیبریداسیون، بین دو گروه پروتوپلاست هاپلوئید انجام شود.
۶- بدلیل وقوع پدیده هایی همچون تنوع سوماکلونال، حذف کروموزومی، ترانسلوکاسیون و تفکیک اندامک ها، گیاهان باززایی شده از هیبریداسیون سوماتیکی غالبا متنوع می باشند.
۷- هرگز نمی توان مطمئن بود که یک صفت ویژه پس از هیبریداسیون سوماتیکی بیان شود.
۸- در خلال کشت پروتوپلاست ثبات ژنتیکی ضعیف می باشد.
۹- برای آنکه هیبریداسیون سوماتیکی با موفقیت در یک برنامه اصلاحی بکار گرفته شود، بریدهای سوماتیکی بایستی قادر به تولیدمثل جنسی باشند. بر اساس گزارشات موجود، هیبریدهای سوماتیکی که دارای مخلوطی از ژن های دو گونه هستند، باید در تلاقی برگشتی با گونه زراعی شرکت داده شوند تا واریته های جدید شکل گیرند.
تمامی هیبریدهای سوماتیکی بین جنسی که تا اکنون گزارش شده اند، عقیم بوده و برای تولید واریته های جدید از ارزش چندانی برخوردار نیستند. برای تولید ترکیبات ژنی که از ثبات کافی برای کاربرد در برنامه های اصلاحی برخوردار باشند، ممکن است از امتزاج برگشتی (Back Fusion) یا نجات جنین بر حسب ضرورت استفاده شود.
۱۰- برای انتقال ژن های مفید از یک گونه وحشی به یک گونه زراعی، دستیابی به نوترکیبی های بین جنسی یا جایگزینی های کروموزومی بین ژنوم های والدینی ضروری است.
منبع: کتاب اصول بیوتکنولوژی گیاهی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ ششم.
دیدگاهتان را بنویسید