علایم و نشانه های بیماری
اوردیوم های زنگ قهوه ای بیشتر روی برگ ها و ندرتا نیز روی ساقه و یا حتی غلاف برگ تشکیل می شوند. اوردیوسپورها در سطح بالایی برگ به رنگ پرتقالی روشن و یا قهوه ای هستند و بر خلاف سورهای زنگ زرد به صورت ردیفی تشکیل نمی شوند. از آنها نیز بزرگتر هستند. هاگدان ها به علت جلوگیری از فتوسنتز برگ ها و افزایش تعرق از سطح آنها، باعث تاخیر در بروز مرحله خوشه دهی گیاه می شوند (شکل۱-۱).
شکل۱-۱ A اوردیوم های زنگ قهوه ای غلات puccini triticina روی برگ گندم ، B- مرحله ایسیدیوم p.triricina روی میزبان تناوبی Thalictrum
اور دیومها تا ۱٫۵ میلی متر قطر دارند و پراکنده یا به صورت دستجات روی سطح بالایی پهنک برگ قرار دارند. اوردیوسپورها گرد، تخم مرغی و شکوفا هستند، اما مانند زنگ سیاه حاشیه بافت اپیدرمی را پاره نمی کنند. تلیوسورها در زیر اپیدرم تشکیل می شوند و عمدتا روی غلاف برگ و پهنک برگ و سیاه رنگ هستند.
عامل بیماری
عامل زنگ قهوه ای گندم Puccinia triticina است که یک زنگ دگر سرایه و بلند چرخه است. مرحله ایسیدین آن نادر است و فقط روی گیاهان .Thalictrum spp , Clematis , Anemonella , Anchusaو Isopyrumگزارش شده است (شکل ۱-۱).
زنگ قهوه ای علاوه بر گندم به Aegilops و Agropyron نیز حمله می کند. اوردیوسپورها به قطر ۱۵۳۰ میکرومتر، نیمه کروی و قرمز مایل به قهوه ای با ۳-۸سوراخ تندشی به صورت پراکنده در سطح، خاردار و ضخیم هستند (شکل ۱-۲). دمای بهینه برای ایجاد آلودگی حدود ۲۰°C یعنی حدواسط زنگ زرد و سیاه است.
تلیوسپورها مانند زنگ زرد، در انتها گرد و مسطح هستند. گاهی تلیوسپورها ممکن است، تشکیل نشوند .
P . triticina به سرعت در دمای C 22-15، موقعی که رطوبت عامل محدود کننده نباشد، رشد می کند (جدول۱-۱). تاکنون ۲۲۸ نژاد فیزیولوژیک برای زنگ قهوه ای گندم شناسایی شده است. نژادهای۱۲، ۴۵، ۵۴، ۵۷، ۸۴ و ۱۷۶ و بیوتیپ ۸۴A در منطقه آذربایجان شرقی و اردبیل حضور دارند . عامل بیماری به تازگی به نام Puccinia persistens subsp. triticinaتغییر یافته است.
شکل۱-۱ چرخه زندگی Puccinia triticina عامل زنگ قهوه ای گندم
شکل ۱-۲ اوردیوسپورهای Puccinia triticina
جدول ۱-۱ شرایط مناسب مورد نیاز زنگ قهوه ای / برگ گندم
منبع : کتاب بیماری های گیاهان زراعی ایران
نویسنده : دکتر بهرام شزیف نبی
دیدگاهتان را بنویسید