انواع تقسیم بندی گلخانه ها

۱- انواع گلخانه از نظر شکل

• گلخانه یک طرفه

گلخانه یک طرفه معمولا در کنار دیوار ساخته می‌شود و دیوار شمالی با مصالح ساختمانی و دیوار شرقی و غربی آن تماما یا نصف آن از آجر ساخته می‌شود. دیوار جنوبی کوتاه تر از شمالی و رو به جنوب است. زاویه شیب سقف با زمین ۵۵-۳۰ درجه است. مقدار این زاویه بستگی به عرض جغرافیایی دارد، به این معنی که در نیمکره شمالی هرچه از خط استوا دور می‌شویم، سقف مایل تر و هر چه به استوا نزدیک می‌شویم زاویه سقف با سطح زمین باید کمتر باشد.

• گلخانه نیمه دوطرفه

شبیه گلخانه های دو طرفه است، با این تفاوت که سقف آن از دو شیب نامساوی پوشانیده شده است. زاویه شیب سقف با سطح افقی ۵۵-۳۵ درجه می باشد. در این نوع گلخانه بهترین استفاده از نور به عمل می آید و نیاز به سقف به کمینه می رسد. در مناطقی که شدت نور در زمستان کم است، گلخانه با دو شیب نامساوی (نیمه دوطرفه) که سطح جنوبی آن نسبت به شمال نور بیشتری دریافت می کند، ساخته می شود.

اگر سقف جنوبی آن با سطح افقی زاویه ۲۵ درجه و سطح شمالی با سطح افقی زاویه ۵۵ درجه تشکیل دهد، ۱۱ درصد نور بیشتر توسط پوشش دریافت می شود. اگر زاویه سقف ۹۰ درجه و زاویه سطح شمالی با سطح افقی ۶۰ درجه باشد، نور بیشتری نسبت به حالت قبل دریافت می شود. دیوار شمالی را می توان با مواد عایق منعکس کننده نور تعبیه کرد، در نتیجه مقدار نور رسیده به گیاهان بیشتر و گرمای از دست رفته از گلخانه کمتر می شود.

• گلخانه دو طرفه

در این نوع گلخانه پهنای دو سقف مساوی است. ارتفاع گلخانه در بالاترین نقطه سقف معمولا ۵/۳-۵/۲ متر و عرض آن بین ۶-۳ متر است. زاویه شیب سقف با سطح افقی ۵۵-۳۵ درجه می باشد.

• گلخانه نیم استوانه ای یا کوانست (Quonset)

اسکلت گلخانه نیم استوانه ای توسط لوله های آب ساخته می شود که قوس ۱۸۰ درجه دارند (قطر لوله ۵/۲ – ۸۸/۱ سانتی متر) و توسط تیرهای فرعی که در امتداد طولی گلخانه قرار گرفته اند، نگهداشته می شود. فاصله تیرهای اصلی از هم ۵/۴متر و فاصله تیرهای فرعی از هم ۲/۱-۹/۰ متر می باشد. این نوع گلخانه به صورت مجزا یا جوی پشته ای ساخته می شود.

• گلخانه جوی پشته ای یا متصل به هم (Furrow and Ridge or Gutter Connected)

در این نوع گلخانه ها، دیوار بین گلخانه ها برداشته می شود، بنابراین به اسکلت کمتری نیاز دارد و دارای یک فضای داخلی واحد است. هزینه اتوماسیون کمتر، نیروی کار کمتر، مدیریت بهتر و مصرف سوخت کمتر (به علت کاهش سطوح تماس هدر دهنده گرما) از مزایای این نوع گلخانه است.

تنها عیب این نوع گلخانه این است که برف نمی تواند سر بخورد و برای ذوب برف باید لوله‌های حرارتی زیر ناودان‌ها قرار داده شوند و ناودان‌ها باید دارای شیب مناسب جهت انتقال آب باشند. طراحی گلخانه باید چنان باشد که واحدهای گلخانه توسط یک کریدور مرکزی به هم وصل شوند، در این صورت گیاهان در اثر انتقال از یک واحد به واحد دیگر صدمه نمی بینند.

۲- انواع گلخانه از نظر جدا و یا متصل بودن

•  گلخانه تک واحدی

در گلخانه های تک واحدی راحت تر می توان به دمای مورد نظر رسید، ولی گلخانه خیلی سریع این گرما را از دست می دهد. نور وارد شده به گلخانه‌های تک واحدی در منطقه رشد گیاهان به صورت یکنواخت توزیع می‌شود، درحالیکه در گلخانه های جوی پشته ای محل های اتصال (ناودان)، نور ورودی را شکسته و ضمن سایه اندازی باعث کاهش رشد گیاهان می شوند. داشتن فاصله مناسب اطراف گلخانه باعث ذوب سریع برف (بدون ایجاد خسارت) می شود.

از معایب گلخانه‌های تک واحدی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱- ارتفاع زیاد گلخانه‌ی تک واحدی باعث افزایش میزان سوخت مصرفی برای گرم کردن حجم هوای گلخانه می شود. بزرگ بودن حجم به این معنی است که سطح بیشتری از گلخانه در معرض باد زمستانی است و در نتیجه هدر رفت گرما از آن بیشتر است.

۲- انجام تهویه در گلخانه های تک واحدی سخت تر است.

۳- گلخانه‌های بزرگ تک واحدی هزینه اولیه بیشتری دارند، آنها به راحتی قابل رنگ کردن نیستند و پوشش مجدد آنها مشکل‌تر است و زمین زیادی برای یک گلخانه تک واحدی مورد نیاز است.

فروش ویژه به مدت محدود

فروش ویژه بیش از ۳۰۰۰ رقم محصولات کشاورزی، انواع بذر با بسته بندی اورجینال و خانگی، انواع کودهای وارداتی اصل، ادوات و ابزارآلات با ضمانت اصالت کالا

همین الآن خرید کنید

• گلخانه متصل به هم یا چند واحدی (جوی پشته ای)

بسیاری از گلخانه‌ها می‌توانند به هم متصل شوند. گلخانه جوی پشته‌ای دارای یک قسمت برجسته (پشته) و یک قسمت فرورفته (جوی) می‌باشد و دیوارهای میانی بین هر قسمت برداشته شده است. تعداد واحدهایی که به هم متصل می‌شوند، بستگی به نوع و تعداد گیاهانی دارد که قرار است در آن کشت شود.

مزایای گلخانه‌های متصل به هم عبارتند از:

۱- نیاز به زمین کمتر جهت احداث

۲- نیاز به اسکلت کمتر (به علت نداشتن دیوار میانی)

۳- نیاز به گرمای کمتر (چون دیوارهای تبادل کننده کمتری گرما را به هدر می‌دهند) و کارایی بهتر انرژی.

معایب گلخانه های متصل به هم عبارتند از:

1. برف به سختی از سطح گلخانه متصل به هم خارج می‌شود
2. قرار گرفتن برف در ناودان‌ها باعث شکستن اسکلت می‌شود که برای رفع این مشکل باید در زیر ناودان‌ها کابل‌های حرارتی قرار داد تا برف ها ذوب شوند.
3. ناودان‌ها باعث کاهش نور وارد شده به گلخانه می‌شوند و اغلب باعث تاخیر در گلدهی می‌شوند
4. حجم کم هوا در بالای گیاهان مقدار دی اکسید کربن را محدود می‌کند
5. مقدار پوشش سقف در گلخانه متصل و جدا از هم با مساحت یکسان برابر است

امروزه اکثر گلخانه‌ها به صورت جوی پشته ای ساخته می‌شوند و گاهی مساحت گلخانه‌ها به چندین هکتار می‌رسد که همه واحدها در یک فضا قرار می‌گیرند. افزایش مساحت این گلخانه‌ها باعث کاهش هزینه احداث می‌شود.

۳- انواع گلخانه از نظر دما

• گلخانه سرد

گلخانه سرد جهت حفاظت گیاهان از سرما و یخبندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• گلخانه نیمه گرم

این نوع گلخانه برای نگهداری گیاهان حساس به سرمای زمستان و آن هایی که دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد برای آن ها مضر است، کاربرد دارد.

• گلخانه گرم

گلخانه گرم مخصوص تولید سبزی در خارج از فصل است(در مناطق سردسیر به منظور کاهش تغییرات هوای خارج گلخانه روی دما و رطوبت داخل گلخانه، آن را به صورت گود و دیوار آن را سیمانی انتخاب می‌کنند).

• گلخانه گرم و مرطوب

شرایط این نوع گلخانه مانند گلخانه گرم است، ولی رطوبت آن در حد اشباع می‌باشد. با آبپاشی راهروها، گرم کردن آب در فضای داخل گلخانه و یا در اثر جریان آب از یک طرف گلخانه به طرف دیگر آن، رطوبت مورد نیاز تامین می‌شود.

رسول رحیم پور