تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
آشنایی و دانش شناخت انواع مزاج در طب سنتی

شناخت انواع مزاج در طب سنتی

  • مزاج:

    مزاج در لغت به معنی در هم آمیختن است و در طب سنتی ایران مفهوم کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان با یکدیگر و فعل و انفعال آن ها به وجود می آید. (شناخت انواع مزاج در طب سنتی)

    مزاج ها به طور کلی به نه مزاج اصلی (ذاتی) تقسیم می شوند. این مزاج ها بر حسب شرایط محیطی و خاص مثل فصل، سن، جنسیت و… تحت تاثیر قرار می گیرد و تغییر کند (مزاج اکتسابی).

    اگر بدن انسان از مقادیر متناسب خاک، آب، هوا و آتش ترکیب شده باشد مزاج معتدل به وجود می آید و اگر یکی بر دیگری برتری داشته باشد مزاج های چهار گانه اصلی یعنی مزاج سوداوی (سرد و خشک)، بلغمی (سرد و تر)، دموی (گرم و تر) و صفراوی (گرم و خشک) ایجاد می شود.

    1. صفراوی مزاج
    2. دموی مزاج
    3. بلغمی مزاج 
    4. سوداوی مزاج

    مزاج سنین مختلف:

    دوران حیات انسان بر اساس میزان حرارت و رطوبت غریزی به چهار مرحله اصلی تقسیم می شود:

    مرحله رشد:

    از بدو تولد تا سی سالگی است. در این مرحله بدن پیوسته در حال رشد است و میزان رطوبت و حرارت بالاست. مزاج شخص در این سن “گرم و تر (دموی)” است.

    مرحله جوانی:

    بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی است که رطوبت و حرارت غریزی هر دو در حد تعادل وجود دارند و به همین دلیل مرحله جوانی، معتدل ترین مزاج سنی است، مزاج فرد در این سن “گرم و خشک (صفراوی)” است.

    مرحله میانسالی:

    به ۴۰ تا ۶۰ سالگی دوران جاافتادگی می گویند که در آن قوای بدن به تدریج تحلیل می روند. در این دوره حرارت غریزی افت می کند  و مزاج این سن به سمت سردی و خشکی می رود و انسان مستعد بیماری های سوداوی مانند بواسیر می شود. مزاج فرد در این سن “سرد و خشک (سوداوی)” است.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    مرحله پیری:

    از ۶۰ سالگی به بعد را گویند که با ظهور ضعف شدید در قوا همراه است مزاج فرد در این سن “سرد و تر (بلغمی) است.

    مزاج فصل ها:

    1. فصل بهار: گرم و تر.
    2. فصل تابستان: گرم و خشک.
    3. فصل پاییز: سرد و خشک.
    4. فصل زمستان: سرد و تر.

    مزاج مزه های مختلف:

    یکی از نکاتی که در طب سنتی ایران از اهمیت برخوردار است، توجه به مزه غذا هاست. معمولا هر مزه ای از کیفیت خاص برخوردار است:

    1. مزه ترش: مواد ترش مانند آبغوره پس از ورو د به بدن سردی و خشکی را افزایش می دهند.
    2. مزه تلخ: باعث گرمی و خشکی بدن می شوند.
    3. مزه شور: گرم و خشک هستند مانند نمک طعام.
    4. مزه شیرین: معتدل و مایل به حرارت هستند.
    5. مزه تند: گرم و خشک هستند مانند فلفل.
    6. بی مزه: سرد و تر هستند مانند خیار.

    مزاج حالت های  روانی:

    مزاج انسان به شدت تحت تاثیر حالات روانی قرار دارد و این حالات با سرعت زیاد مزاج انسان را تحت تاثیر قرار می دهند.

    1. خشم: گرم و خشک.
    2. هیجان: گرم و خشک.
    3. نگرانی: گرم و تر.
    4. ترس: سرد و تر.
    5. افسردگی: سرد و خشک.
    6. غم: سرد و خشک.

    (شناخت انواع مزاج در طب سنتی)

    منبع: کتاب مقدمه ای بر مبانی گیاهان دارویی، ادویه ای و معطر، انتشارات دانشگاه شاهرود، ۱۳۹۳

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    اشتراک‌گذاری

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *