کاربردهای PCR

کاربردهای PCR

PCR یا واکنش زنجیره‌ای پلیمراز به عنوان یک روش معمول در بسیاری از آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود. PCR که در سال ۱۹۸۳ ابداع شد، DNA را تکثیر می‌کند و اجازه می‌دهد مقدار بسیار کمی از DNA یا نمونه DNA آسیب دیده، تجزیه و تحلیل شود. در این مقاله به گزیده‌ای از کاربردهای PCR می‌پردازیم:

۱- کاربرد PCR در تشخیص بیماری های ژنتیکی

استفاده از PCR در تشخیص بیماری ژنتیکی، چه تغییرات ژنتیکی ارثی و چه در جهش‌های ژنتیکی خود به خودی، رایج‌تر شده است. بیماری‌ها حتی قبل از تولد قابل تشخیص هستند که عبارتند از:

1. مشاوره ژنتیک – غربالگری والدین برای بیماری ژنتیکی قبل از تصمیم گیری درباره بچه دار شدن
2. تشخیص قبل از لانه گزینی-غربالگری بیماری ژنتیکی قبل از کاشت جنین در IVF (باروری آزمایشگاهی)
3. غربالگری بیماری ژنتیکی قبل از تولد با استفاده از نمونه‌های بافتی از پرزهای جفتی جنین. بافت جنین از مایع آمنیوتیک و یا مقادیر کمی از DNA جنین (DNA از نوزاد متولد نشده) موجود در جریان خون مادر
4. تشخیص بیماری‌های ارثی یا خود به خودی، یا در اثر علائم، یا به دلیل سابقه خانوادگی. به عنوان مثال دیستروفی عضلانی دوشن)

کاربرد PCR در تشخیص بیماری های ژنتیکی

۲- کاربرد PCR در انگشت نگاری ژنتیکی

یکی از مشهورترین کاربردهای PCR، ایجاد اثر انگشت ژنتیکی (پروفایل DNA) از نمونه خون، مایع منی یا ریشه مو است. اثر انگشت ژنتیکی پروفایل‌هایی از لوکوس‌های اختصاصی DNA است (به طور معمول ۱۳ لوکوس) که از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

PCR همچنین در تجزیه و تحلیل DNA میتوکندری، برای نمونه‌هایی از ساقه‌های مو و استخوان‌هایی که نمونه‌های دیگر از آن در دسترس نیست، نقش دارد. تجزیه و تحلیل ژنتیکی بر اساس PCR همچنین در آزمایش تعیین هویت، و در تایپینگ بافت برای پیوند اعضا استفاده می‌شود.

۳- کاربرد PCR در تشخیص بیماری های عفونی

PCR می‌تواند بیماری عفونی را قبل از آزمایشات استاندارد سرولوژی (آزمایش‌هایی برای تشخیص وجود آنتی بادی) تشخیص دهد. بنابراین اجازه می‌دهد درمان خیلی زودتر شروع شود. به همین دلیل PCR برای غربالگری خون اهدا شده از نظر عفونت نیز کاربرد دارد. به ویژه برای عفونت‌هایی مثل بیماری سل که کشت آن‌ها در آزمایشگاه دشوار است.

PCR برای نظارت و ردیابی شیوع بیماری‌های عفونی در بین جمعیت‌های انسانی یا حیوانی استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای شناسایی DNA باکتریایی و ویروسی در محیط استفاده شود. به عنوان مثال با مشاهده عوامل بیماری‌زا در منابع آب.

تشخیص بیماری های عفونی

۴- کاربردهای PCR در پزشکی شخصی

PCR در پزشکی شخصی برای انتخاب بیماران برای برخی از روش‌های درمانی استفاده می‌شود. به عنوان مثال در سرطان که بیماران دچار تغییر ژنتیکی شوند و احتمال واکنش بیمار به درمان خاص را کمتر یا بیشتر کند.

۵- کاربرد PCR در تحقیقات

از PCR می‌توان برای ایجاد کپی از DNA برای ورود به ارگانیسم میزبان‌هایی مانند اشریشیا کلی در مهندسی ژنتیک و تکثیر بخش‌های زیادی از مواد ژنتیکی برای تعیین توالی سنگر-پروژه ژنوم انسانی استفاده کرد. PCR نیز می‌تواند در تجزیه و تحلیل بیان ژن مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال جهت بررسی سطح بیان و زمان روشن و خاموش شدن ژن‌ها در فرآیندهای فیزیولوژیکی از جمله در سلامتی و بیماری ها.

PCR در باستان شناسی، شناسایی بقایای انسان یا حیوان، از جمله حشرات محبوس در کهربا، و ردیابی الگوهای مهاجرت انسان استفاده می‌شود. نمونه‌های تخریب شده DNA ممکن است بتوانند در چرخه‌های اولیه PCR بازسازی شوند. از PCR می‌توان برای افتراق ارگانیسم‌های مشابه مانند کنه‌ها یا ایجاد روابط بین گونه‌های مختلف استفاده کرد.

منبع : https://www.xxpresspcr.com

دکتر فاطمه سکه چی