گیاه خرفه و خواص دارویی آن در درمان بیماری کبد و دیابت
معرفی گیاه خرفه
در این مطلب از دی مگ به معرفی گیاه خرفه و خواص دارویی آن در درمان بیماری کبد و دیابت، همچنین خواص گیاه خرفه از نظر حکمای طب سنتی و نحوه مصرف گیاه خرفه می‌پردازیم. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.
خرفه یا فرفخ با نام علمی Portulaca oleracea گیاهی است یک‌ساله که وحشی آن خزنده، با ساقه‌های خوابیده کمی قرمز و با برگ های دایره‌ای گوشتی که دور گل های کوچک زرد رنگ آن ظاهر می‌شوند. نوع پرورشی آن با برگ های ضخیم گوشتی سرخ رنگ که بلندی آن ۴۰ – ۱۰ سانتی متر است، برگ های آن گوشتی کلفت با کرک های کوتاه، تخم آن سیاه کوچک. وحشی آن معمولا در مناطق معتدله دنیا همه جا و در نواحی سایه دار مرطوب در مزارع و بوستان ها و حاشیه دریاچه‌ها می‌روید.
در ایران معمولا کاشته می‌شود، ولی به طور وحشی نیز در مناطق شمالی ایران در اطراف رشت، لاهیجان، اطراف تهران، تفرش، اراک و سایر نواحی می‌روید. تکثیر آن از طریق کاشت بذر آن صورت می‌گیرد و بذر آن را به طور مستقیم در مزرعه اصلی در ماه‌های اردیبهشت تا تیر ماه می‌کارند. خاک مزرعه باید غنی باشد و چون احتیاج به آب زیاد دارد آبیاری آن باید مرتبا صورت گیرد.
گیاه خرفه و خواص دارویی آن در درمان بیماری کبد و دیابت
خواص گیاه خرفه
از عصاره آن برای التهاب های گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می‌شود. ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ برای تسکین سردردهای گرم و ورم های گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است. ضماد برگ و ساقه آن به تنهایی برای تسکین حرارت اعضا و سوختگی مفید است. اگر بر معده و کبد گذارند، برای تسکین حرارت آن‌ها مفید است. اگر با حنا تهیه شود و بر کف دست و پا گذاشته شود برای حرارت و پیسی‌های دست و پا در صورت تکرار مفید خواهد بود.
ضماد ریشه آن برای زگیل قوی‌تر از ضماد گیاه است. اشتها را کاهش می‌دهد و اسراف در خوردن آن نور چشم را نقصان می‌دهد. افراد سرد مزاج خرفه را باید با نعناع و کرفس مصرف کنند. مقدار خوراک از آب آن تا ۱۰۰ گرم است. گرد برگ و ساقه خشک آن برای زخم های دهان اطفال و زخم های نظایر آن نافع است. گرد آن برای طحال و معده اشخاص سرد مزاج مضر است. اگر ۲۰ گرم برگ خشک آن را کوبیده با شکر و جلپ بخورند، برای تب ها و سرفه‌های گرم بسیار نافع است. مقدار خوراک گرد آن تا ۲۰ گرم است.
خواص گیاه خرفه از نظر حکمای طب سنتی
خرفه از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی سرد و تر و دارای نیروی قابضه است و مدر است. معتقدند که:
- برگ و ساقه آن مسکن صفرا است و آن را قمع می‌کند.
- حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد
- تسکین حدت تب های گرم و صفراوی
- تسکین عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت و رفع سردردهای گرم مفید است
- خونریزی از هر عضوی را قطع می‌کند.
- همچنین در مواردی که چرک از سینه آید قطع می‌کند
- برای خرد کردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است. یعنی مدر است و برای سرفه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و روده‌ها و بواسیر و همچنین تسکین حرارت رحم و سوزش و درد آن مفید است.
سایر خواص گیاه خرفه
استعمال داخلی خرفه:
برای اسهال مفید است به عنوان ضد کرم برای معالجه او کسیوریس یا کرم های سفید مفید است و مسهل ملایم است برای بچه‌ها مسهل است. تصفیه کننده خون است. تب بر و ضد سم است.
در استعمال خارجی:
شیره گیاه یا له شده گیاه برای تحلیل ورم و تومور و التیام زخمه ای شدید سوختگی، بواسیر بیماری های پوستی، تحلیل آبسه، گزیدگی نیش حشرات، عقرب گزیدگی مفید است. در موارد نیش حشرات و جانوران مصرف داخلی آن هم مؤثر است. ولی البته در مورد زنان حامله نباید مصرف شود. تحقیقات جدید دانشمندان نشان داده است که در خرفه ماده شیمیایی بسیار جالب به نام اسید چرب امگا ۳ وجود دارد. این همان چربی معروفی است که در روغن ماهی یافت می‌شود و عامل مؤثری برای کاهش کلسترول و فشار خون است.
-
در مورد خواص خرفه در مدارک فنی منتشره در مغرب زمین چنین آمده است:
خرفه در چین و هندوچین مصارف دارویی وسیعی دارد. از خرفه به عنوان خنک کننده، نرم کننده، جبران کننده کمی ویتامین C و نیروبخش، التیام دهنده زخم و محلل ورم استفاده می‌شود. در ۱۰ مدرک از مدارک طب سنتی معتبر آمده است که مصرف خرفه برای معالجه خونی نافع است. چی یو معتقد است که خرفه برای سه نوع اسهال خونی که در اثر باکتری ایجاد شده مفید است. ولی در مورد اسهال خونی آمیبی یا آموبیک دیسانتری بی‌اثر است. الیو معتقد است که مصرف جوشانده خرفه که کاملا خوب پخته شده و آب آن گرفته شده باشد، برای معالجه اسهال خونی باسیلی یا باسیلری دیسانتری بدون هیچ عوارض جانبی مفید است.
خواص درمانی گیاه خرفه برای دیابت
افراد دیابتی می توانند خرفه را در برنامه غذایی روزانه خود به راحتی بگنجانند. تخم خرفه باعث کاهش قند خون خون بیماران دیابتی می‌گردد. به این منظور بیماران دیابتی می‌توانند خرفه را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهند. زیرا خرفه دارای مواد مغذی بسیاری است و فقط ۱۶ کالری انرژی دارد. مصرف تخم خرفه به تنهایی ممکن است کمی بد مزه باشد. لذا میتوان از پودر آن روی سالاد و در کنار دیگر مواد غذایی استفاده کرد. خاصیت تخم خرفه مانند آب خرفه است.
خواص دارویی گیاه خرفه برای کبد و کلیه
تخم خرفه ضد کرم کدو است و عصاره ساقه و برگ آن برای بیماری های کبد و بیماری های کمی ویتامین C بسیار مفید است، البته کمتر از شاهی. زیرا در خرفه تا حد ۲۵ گرم در ۱۰۰ گرم برگ ویتامین C دارد و به عنوان رژیم غذایی اشخاص مبتلا به اسکوروی تجویز می‌شود. مدارک زیادی خرفه به عنوان مدر معرفی شده است. ولی بررسی‌های دقیق‌تر حکما نشان می‌دهد که:
۱- در مورد اشخاص سالم و اشخاصی که کلیه نرمال دارند، اثر مدر دارد.
۲- در مورد اشخاص با کلیه‌های ناراحت نیز در مواردی تا حدودی مدر است. از جمله در مورد نفری تیس (یا ورم کلیه) و پی لیا تیس (ورم کالیس کلیه) تا حدودی مدر است.
نحوه مصرف گیاه خرفه
از آب برگ ساقه آن ۴۰ گرم که با ۸ گرم نبات یا شکر مخلوط کرده و خورده می‌شود. اگر آن را پخته و با کمی پیاز و روغن سرخ کرده و بخورند برای قطع اسهال صفراوی و تقویت روده‌ها و تب های گرم بسیار نافع است. به خصوص در فصل‌های گرم سال و برای اشخاص گرم مزاج. اگر برگ و ساقه آن مانند سالاد و با سرکه مصرف شود. برای درد کلیه بسیار نافع است. جویدن برگ آن به مقدار کم، کندی دندان را رفع می‌کند که از خوردن میوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد) و زیاد جویدن آن کندی دندان ایجاد می‌کند.
منبع: کتاب بانک جامع اطلاعات دارویی، انتشارات واحد تحقیقات مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، ۱۳۹۰.
دیدگاهتان را بنویسید