در دی مگ همه چیز را درباره “کنترل بیولوژیک” بدانید:
کنترل بیولوژیک چیست؟
تاریخچه کنترل بیولوژیک
کنترل بیولوژیک آفت در ایران قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد که به کنترل شپشک‌ها با استفاده از کفشدوزک در شمال باز می‌گردد. کنترل بیولوژیکی جزء یک استراتژی مدیریت یکپارچه آفات است. این به عنوان کاهش جمعیت آفات توسط دشمنان طبیعی تعریف می‌شود و معمولاً نقش فعال انسانی را شامل می‌شود. به خاطر داشته باشید که همه گونه‌های حشرات نیز توسط ارگانیسم‌های طبیعی و عوامل محیطی سرکوب می‌شوند، بدون دخالت انسان. این اغلب به عنوان کنترل طبیعی شناخته می‌شود.
تعریف کنترل بیولوژیک
کنترل بیولوژیک پدیده‌ای طبیعی است که هدف آن تنظیم جمعیت موجودات می‌باشد. ممکن است به صورت طبیعی یا با دخالت انسان اتفاق بیافتد که به این نوع کنترل، کنترل بیولوژیک کاربردی اطلاق می‌شود. کنترل بیولوژیک یعنی استفاده از پارازیتوئیدها، پرداتورها، پاتوژن ها، آنتاگونیست‌ها و یا میکروارگانیسم‌های رقیب برای کاهش جمعیت یک آفت، بطوریکه آفت فراوانی کمتری داشته باشد و خسارات را تا حدی کمتر می‌سازد. کنترل بیولوژیک ممکن است با دخالت انسان صورت پذیرد و یا نتیجه یک نیروی طبیعی بصورت خودجوش است و حتی ممکن است برای پایین آوردن جمعیت آفت مزارع یا جنگل‌ها و یا برای تعدیل ناهماهنگی‌های به وجود آمده در اثر ورود یک عامل جدید به محیطی طبیعی صورت پذیرد. البته روش‌های غیرشیمیایی، کنترل بیولوژیکی محسوب نمی‌شوند.
کنترل بیولوژیک چیست؟
کنترل بیولوژیک چیست؟
اصلاح نژاد گیاهان، مبارزه زراعی و کاربرد مواد شیمیایی اگر با قصد تاثیرگذاری بر آفت به کار رود، کنترل بیولوژیک نیست. اگر این موارد با هدف حمایت از دشمنان طبیعی مورد استفاده قرار گیرند، کنترل بیولوژیک محسوب می‌گردند. برای مثال اصلاح نژاد گیاهان به صورتی که برای آفات مسموم کننده بوده و یا به طریق دیگری موجب کاهش جمعیت آفات گردد، مبارزه بیولوژیک نیست. اما اگر این اصلاح با هدف به وجود آوردن شرایطی بهتر برای زندگی و بقای پارازیتوئیدها یا پرداتورها و فراهم شدن شرایط برای میزبان‌یابی و حمله به آفات باشد، مبارزه بیولوژیکی به شمار می‌رود. مواد شیمیایی حاصل از عصاره گیاهان یا میکروب‌ها که علیه آفات به کار می‌برند نیز مبارزه بیولوژیک نیست. کنترل بیولوژیک یعنی پدید آوردن مجموعه‌ای که در آن جمعیت یک گونه توسط افرا گونه‌ای دیگر با مکانیزم‌هایی نظیر شکارگری، پارازیتیسم، بیماری‌زایی یا رقابت محدود می‌شود.
کنترل بیولوژیک چیست؟
روش های کلی کنترل بیولوژیک
مبارزه بیولوژیکی به مفهوم به کارگیری دشمنان طبیعی به منظور تقلیل جمعیت آفت است. سه روش عمده برای استفاده از دشمنان طبیعی وجود دارد. حفاظت، معرفی و انبوه‌سازی یا افزون سازی. از میان این روش‌ها معرفی روشی است که بیشترین اثر را در حل مشکلات مبارزه با حشرات و علف‌های هرز داشته ولی به ندرت برای کنترل بیماری‌های گیاهی به کار رفته است.
کنترل بیولوژیک شامل دو موضوع اصلی است:
۱- انواع موجودات آفت هدف
- بطور کلی حشرات مهمترین گروه از موجوداتی هستند که در برنامه‌های کنترل بیولوژیک به عنوان هدف مطرح بوده اند. اما مهمترین راسته‌ای که تعدادی از گونه‌های آن تحت کنترل بیولوژیک قرار گرفته‌اند راسته (Hemiptera) می‌باشد. راسته (Homoptera) در برگیرنده شته ها، شپشک ها، سفیدبالک‌ها و پسیل‌ها می‌باشند.
- گروه دیگری از حشرات مورد نظر در برنامه‌های کنترل بیولوژیک کنه‌ها هستند. مخصوصاً سه خانواده (Eriophidae)، (Tarsonemidae)، (Tetranychidae) جزء مهمترین کنه‌های گیاهخوار هستند که بر علیه آن‌ها کنترل بیولوژیک انجام شده است.
دسته دیگر این حشرات، حلزون‌ها و راب‌ها هستند که به آن‌ها لیسَک نیز گفته می‌شود. برای کنترل بیولوژیک حلزون‌ها و راب‌ها کوشش‌هایی انجام شده است ولی نتیجه بخش نبوده است.- گروه دیگری از موجودات مورد بحث علف‌های هرز هستند. بطور کلی ۹۹۱ گونه از علف‌های هرز در ۷۰ خانواده با عنوان هدف برنامه‌های کنترل بیولوژیک تاکنون مطرح بوده‌اند که ۰/۵ درصد آن‌ها متعلق به سه خانواده Asteraceae، Mimosacea و Cactacea هستند.
- بیماری‌های گیاهی و مهره داران هم می‌توانند از اهداف برنامه‌های کنترل بیولوژیک باشند، حتی انسان می‌تواند در برنامه‌های کنترل بیولوژیک به عنوان یک هدف قلمداد شود.
کنترل بیولوژیک چیست؟
کنترل بیولوژیک چیست؟
۲- انواع دشمنان طبیعی
- حشرات پارازیتوئید از عمومی‌ترین دشمنان طبیعی آفات به شمار می‌آیند که در برنامه‌های کنترل بیولوژیک به روش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. برنامه‌های کنترل بیولوژیک در مورد حشرات پارازیتوئید بیشتر درباره دو راسته (Hymenoptera) یا بال غشائیان و زنبورها یا (Diptera) می‌باشد.
- گروه دیگر از دشمنان طبیعی، حشرات شکارگر هستند که از انوع گونه‌های گیاهخوار تغذیه می‌کنند. مهمترین شکارگرها در راسته (Hemiptera) مثل خانواده (Anthocoridae) خانواده (Nabidae) در راسته (Coleoptera) خانواده (Coccinellidae) که به آن‌ها کفشدوزک‌ها اطلاق می‌شود و تعدادی دیگر از خانواده‌ها مثل خانواده (Carabidae) و در راسته بالتوری‌ها خانواده (Chrysopidae) بخصوص بالتوری (Chrysoperla carnea) و در راسته (Diptera) خانواده‌های (Syrphidae) و (Cecidomyiidae) از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
- گروه دیگر از عوامل بیماریزا، بندپایان هستند. مهمترین عوامل بیماریزای بندپایان مربوط به ویروس ها، نماتدها، تک سلولی ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها هستند.
در دی مگ درباره “شته مومی سیب + مبارزه شیمیایی و کنترل بیولوژیکی با آن” بخوانید… 🙂
از منابع دیگر بیشتر بدانید:
https://biocontrol.entomology.cornell.edu/what.php
دیدگاهتان را بنویسید