تنوع زیستی و تنوع گونه ها در باغکشتها
باغکشتها تاریخچه پیچیده ای دارند آنها در پاسخ به اقدامهای مدیر باغ و رخدادهای مختلف طبیعی تکامل یافته اند. تبادلات تجاری و رسمی مواد گیاهی به طور تصادفی یا هدفدار موجب معرفی شماری از گونه ها در باغ می شود. گیاهان در یک باغ با هدف مشخص کاشته نشده اند برخی از گیاهان از قبل کاشته شده اند و استفاده کشاورزی دارند، برخی گیاهان مفید جنگلی اند و برخی دیگر از دانه هایی که به طور تصادفی پخش شدند به وجود آمده اند. ۴۰ تا ۶۰ درصد از رشد رویشی در باغکشتها به طور تصادفی است. حفاظت انتخاب یا حذف گونه ها و ارقام در باغکشتها به طور تصادفی رخ می دهد که یک ویژگی بسیار با اهمیت برای مدیریت تنوع در میان باغکشتها است. در این مطلب از دی مگ به تنوع زیستی و تنوع گونه ها در باغکشتها می پردازیم.
تنوع گونه ها در کشاورزی پایدار یا باغکشتها
- هنگامی می توان نتایج افزایش غنای گونه ها را دید که هر یک از افراد خانواده ارقامی بر اساس علاقه خود کشت می کنند.
- تنوع زیستی و تنوع گونه ها در ترکیب گیاهان با ترجیحات متفاوت در میان اعضای خانواده در استفاده از گیاهان برای اهداف خاص است.
- مطالعه ای در آمازون پرو نشان داد خانواده هایی که باغکشتهایی با تنوع زیستی بالایی از محصولات دارند، برای نیازهای امرار معاش به باغکشت خود وابسته هستند.
- عوامل فراوانی ممکن است زیربنای تنوع گونه ای و درون گونه ای را در میان باغکشتها تشکیل دهند.
تنوع زیستی گیاهان در کشاورزی پایدار
- باغکشتهای گرمسیری به منزلهٔ سیستمهای کشاورزی پایدار استفاده از زمین هستند.
- اما هیچ بررسی و تحلیل دقیقی از باغکشتها برای اثبات این ادعا موجود نیست.
- در سال ۱۹۹۲، ترکیبو مجموعه ای شناسایی کرد که توصیف کننده پایداری باغکشتها بود.
- او همچنین نمونه هایی از شاخصهای مطالعاتی مختلف در مورد باغکشتها را بیان کرد.
- توسعهٔ پایدار در سطوح زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی سیستمها توصیف می شود.
آیا در طول زمان در یک سیستم پایدار منابع ژنتیکی گیاهی خاص حفظ شده اند؟ برای مثال، عاملهای اکولوژیکی، اقتصادی، سیاسی یا اجتماعی- فرهنگی ممکن است موجب تنوع و تغییر در ترکیب ارقام و گونه های باغکشت شوند. حق مالکیت زمین می تواند بر شیوه های حفاظت و همچنین تنوع محصولات چندساله در باغکشت تأثیرگذار باشد. کشاورزانی که مالکیت زمین ندارند تمایلی به بهبود طولانی مدت یا کاشت محصولاتی که می تواند پس از دو یا چند سال برداشت شود، ندارند.
نقش تنوع زیستی در باغکشتها
- جمعیت زیاد و کمبود زمین و همچنین تمرکز مالکیت زمین، ممکن است به افزایش فشار بر زمین و دیگر منابع منجر شود.
- در روستاها تنوع و تعداد گونه های کشت شده در باغکشتها زیاد است.
- هنگامی که نیروی کار کم و فصلی است، مردم کاشت محصولات چندساله را به علت اینکه به مراقبتهای کمتری نیاز دارد، نسبت به محصولات یکساله ترجیح می دهند.
مدیران باغکشتها انعطاف پذیر و به استفاده از فرصتهای جدید قادرند. آنها به طور آگاهانه، توالی اکولوژیکی باغها را دستکاری می کنند. باغکشتهایی که به وسیله مهاجران در ویتنام و اندونزی ایجاد شده اند، تنوع گونه های گیاهی بالاتری نسبت به باغهای کاشته شده با عمر طولانی دارند. هنگامی که مردم از محل اصلی خود به منطقه ای جدید حرکت می کنند اغلب آنها بذر محصولات مورد علاقه خود را به مکان جدید می برند، در نتیجه با کاشت این بذرها تنوع گیاهی منطقه غنی می شود.
کاربردهایی از تنوع زیستی
باغکشتها ممکن است شامل گونه هایی باشند که به طور طبیعی و خودرو معرفی شده اند از طریق مدیریت باغکشتها، ممکن است مجموعه ای از گیاهان خودرو که کاربرد تغذیه ای دارند و به شکل خودرو به وجود آمده اند به سبد غذایی خانوارهای فقیر روستایی اضافه شوند. زنان در وهله نخست به مدیریت گیاهان خودرو که کاربرد تغذیه ای دارند، به ویژه سبزیها و میوه ها مشغول می شوند، درحالیکه کودکان با مجموعه ای از میوه ها درگیرند. هنگامی که خشکسالی و بیابان زایی در آفریقا موجب کاهش دسترسی به موادغذایی شد، زنان با کشت و استفاده از میوه های درختان خودرو مانند درخت کنار، درخت صبا، انگور وحشی Lannea microcarpa و درخت شیا Butyrospermum parkii موجب افزایش دسترسی به مواد غذایی وحشی شدند.
تنوع زیستی و کاربردهای آن
فراتحلیل تنوع زیستی در کشاورزی
باغکشتها دسترسی به مجموعه ای از این محصولات را به آسانی در یک مکان فراهم می کنند. در باغکشتهای شمال شرق تایلند ۸۸ درصد از باغهایی که به وسیلهٔ زنان مدیریت شدند گیاهان غیر اهلی وجود داشتند. امکانات برای اهلی کردن و تلفیق گونه های وحشی و در خطر نابودی در آینده باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.
- باغکشتها اغلب پناهگاهی برای گونه های وحشی است که با نابودی جنگلها، تغییرات زیست محیطی و شهرنشینی تهدید می شوند.
- گونه های گیاهی و علفهای هرز در حاشیه مزارع به سرعت بازسازی می شوند و به بقای خود ادامه می دهند.
- درختان میوه به سبب بلوغ آهسته توانایی اندکی برای بازیابی در مواجهه با تغییرات بوم شناختی دارند.
مزایای تنوع زیستی
باغکشتها شامل طیف گسترده ای از گونه ها و دارای انواع مختلف ارقام اند. ده ها رقم گوناگون کاساوا را می توان در باغهای کوچک و مشابه در جاوا دید. مدیران باغکشتهای این منطقه انواع کاساوا را به سبب طعم متفاوت غده کیفیت برگهای خوراکی و ویژگیهای آشپزی کشت می کنند. ارقام موز برای کارهای مختلف کشت می شوند از جمله به عنوان دسر، بخارپز برای اسنک، نوشیدنی و دمنوش و یا از برگهای آن برای کاغذ بسته بندی استفاده می شود.
علاوه بر مزایای تولیدی، باغکشتها مکان های با اهمیتی برای بقا و حفاظت از بسیاری از گونه های بومی گیاهی اند که در صورت نبود باغکشتها با خطر فرسایش ژنتیکی یا حتی انقراض روبه رو می شوند. تنوع زیستی و تنوع گونه ها در باغکشتها ممکن است برای مطالعهٔ فرایندهای تکاملی انتخاب گیاه برای سازگاری با شرایط جدید و تغییرات زیست محیطی زمینهٔ خوبی فراهم کنند.
- برخی از این گیاهان غیربومی به طور خود به خود با محیط سازگار می شوند.
- ممکن است حاوی صفات ژنتیکی جدیدی باشند که آن را به گیاهان بومی منتقل می کنند.
- چایوت Sechium edule یک درخت انگور گرمسیری است که از میوه های آن به منزله سبزی استفاده می شد.
- در باغکشتهای نپال و جنوب چین به طور گسترده ای رشد کرده است.
- در این مناطق به مثابه محصولی ریشه ای از برگ آن به عنوان سبزی استفاده می شود.
منبع: کتاب باغکشت ها و تنوع زیستی در کشاورزی، ۱۳۹۴
دیدگاهتان را بنویسید