دیگ بخار
در سیستم حرارت مرکزی یک یا چند دیگ بخار در یک محل واقعند و بخار آب یا آب داغ از طریق لوله‌هایی به نقاط مختلف گلخانه منتقل می‌شود. هزینه اولیه این روش زیاد است. سیستم دیگ بخار مرکزی برای گلخانه‌هایی مناسب است که در مساحت‌های بزرگ (۴ هکتار) آغاز به کار کرده و گسترش آنها نیز در مقیاس‌های بزرگ است.
کارآیی دیگ بخاری که بخشی از ظرفیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسیار کم است. مقدار زیادی گرما صرف گرم کردن دیگ بخار و لوله‌کشی‌های مربوط به آن می‌شود تا گلخانه گرمای خالصی دریافت کند. با افزایش گرمای خالص لازم برای گلخانه، مقدار اتلاف حرارت، کاهش می‌یابد و بدین ترتیب کارایی دیگ بخار افزایش می‌یابد. بنابراین تناسب بین دیگ بخار و فضای گلخانه مهم است.
ظرفیت دیگ بخار
قدرت دیگ بخار بر حسب اسب بخار بیان می‌شود و هر اسب بخار معادل ۳۳۴۷۵ واحد حرارتی انگلستان در ساعت (۸۳۶۸ کیلوکالری بر ساعت) است. به طور کلی، دیگ بخاری با قدرت ۲۰۰ اسب بخار برای گرم کردن گلخانه‌ای با مساحتی حدود ۴۶۴۲/۵ متر مربع با پوشش شیشه و جایی که کمینه دما در سردترین شب سال ۲۲/۵ – و دمای مورد نیاز در گلخانه ۱۵/۵ درجه سانتی‌گراد است، کافی می‌باشد.
۱- روش آب گرم
این روش بر این اصل استوار است که اگر دمای یک گرم آب یک درجه سانتی‌گراد کاهش یابد، یک کالری گرما آزاد می‌کند.
-
ویژگی ها:
- مناسب گلخانه با مساحت پوشش کمتر از ۱۵۰۰ متر‌مربع است.
- دمای آب گرم حدود ۸۲ درجه سانتی‌گراد می‌باشد (دما در مدخل ورودی گلخانه باید ۹۵ درجه سانتی‌گراد باشد).
- مقدار آب زیادی مورد نیاز است.
- برای به جریان در آوردن آب، به یک پمپ نیاز است.
- به فشار بالا (تقریبا یک کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع) نیاز دارد.
- چون آب کندتر گرم شده و کندتر سرد می‌شود، بنابراین دما ثابت‌تر از روش بخار آب داغ است و در صورت از کار افتادن دیگ بخار تا ساعت‌ها از یخ زدن گلخانه جلوگیری می‌شود.
- به رغم نیاز به لوله بیشتر، مقدار حرارت تولید شده کمتر از بخار است.
- هزینه آن نسبت به بخار بیشتر است.
در انتخاب دیگ باید به این نکته توجه داشت که دیگ بتواند بخار نیز تولید کند. در این حالت مقدار آب دیگ را کاهش می‌دهند تا بخار تولید شود. این بخار برای پاستوریزه کردن خاک و ظروف کاشت به کار می‌رود، البته در مورد همه دیگ‌ها این امکان وجود ندارد. در زمان تولید بخار تاسیسات گرمایشی گلخانه باید خاموش باشد، بنابراین تولید بخار فقط در اواخر بهار، تابستان و اوایل پاییز، که نیازی به تاسیسات گرمایشی وجود ندارد، امکان پذیر است.
-
دو نوع دیگ وجود دارد:
۱- دیگ با لوله‌ای که شعله در آن قرار می‌گیرد(Fire Tube Boiler):
در این روش هوای گرم در لوله‌ها فشرده شده و آب اطراف خود را گرم می‌کند.
۲- دیگ با لوله‌ای که آب در آن قرار دارد(Water Tube Boiler):
در این روش آب در لوله‌ها جریان دارد و گرما در اطراف لوله‌ها حرکت می‌کند و آب داخل لوله را گرم می‌کند.
۲- روش بخار آب
اگر یک گرم بخار آب جوش ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به یک گرم آب جوش ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد تبدیل شود، ۵۰۴ کالری گرما آزاد می‌کند و پس از آن با کاهش هر یک درجه سانتی‌گراد دمای آب، ۲۵۲ کالری گرما آزاد می‌شود. در این روش دمای آب به ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر می‌رسد و بخار آب تولید شده با فشار به لوله های توزیع کننده وارد می‌شود.
با سرد شدن بخار، آب حاصل با پمپ به مخزن برگردانده و مجددا گرم می‌شود. در گلخانه‌های کوچک‌تر فشاری که در محل دیگ به بخار وارد می‌شود ۰/۷- ۰/۲ در گلخانه‌های بزرگ‌تر ۴ یا بیشتر و در گلخانه‌های بسیار بزرگ این فشار به ۸ اتمسفر می‌رسد. سیستم بخار برای گلخانه تک واحدی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. این روش شبیه رادیاتور اتومبیل است و شامل یک پنکه است که هوای سرد را به داخل سیستم می‌کشد و هوای گرم شده در سراسر گلخانه توزیع می‌شود.
-
ویژگی ها:
- برای گلخانه‌های با مساحت پوشش ۱۵۰۰ متر‌مربع یا بیشتر مناسب است.
- حجم آب مورد نیاز کمتر است.
- دیگ بخار کوچک‌تری مورد نیاز است.
- هزینه لوله‌کشی و سایر هزینه‌ها نسبت به روش آب گرم کمتر است.
- نسبت به روش آب گرم به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
- در صورت قطع بخار، لوله ها فورا سرد و حرارت گلخانه یک مرتبه کاهش می‌یابد.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید